Gevarieerd, uitdagend onderwijs maken op een school met iPads

Leerlingen hun creativiteit laten benutten binnen het leerproces. Docenten ondersteunen als architect, als chefkok van z’n eigen les. Hoe kan ict daarin ondersteunen? Docent informatica en nieuwe media Evert-Jan Oppelaar vertelt in deze Kennisnet podcast over zijn project om duurzaam onderwijs te ontwikkelen op het Herbert Vissers College (HVC) in de Haarlemmermeer, een school met iPads maar geen iPad-school.

Oppelaar is naast docent ook mentor en ict-coördinator bij het HVC. In 2015 won hij de Onderwijs Pioniers-trofee als leider van een project waarin hij met vijf collega’s aan de slag ging met het ontwerpen van eigen lessen in plaats van de lesboeken. Daarmee wil hij de creativiteit van zowel leerlingen als collega-docenten activeren met gevarieerde en uitdagende lessen.

Hoe veranderen? Gewoon beginnen!

Oppelaar is zelf begonnen om zijn vak Informatica te geven zonder boek, dat vond men ook ‘logisch’. Enkele jaren later heeft hij zijn collega’s uitgedaagd om ook in hun lessen na te denken over een eigen invulling en de regie in handen te nemen. Dat resulteerde in het project bij de Onderwijs-pioniers. Binnen het Leerlab Curriculumbewustzijn, onderdeel van het Doorbraakproject Onderwijs & ICT, wordt het initiatief vervolgd in samenwerking met vijf andere onderwijsinstellingen verspreid over Nederland.

Curriculum als startpunt bij het vormgeven van gevarieerd onderwijs

Voordat je de eigen lessen vrijer kunt invullen moet je eerst weten wat er totaal moet gebeuren in een vak vindt Oppelaar. Dan kun je in de lessen werken aan het ontwikkelen van probleemoplossend vermogen en het kritisch denken van leerlingen, ‘te leren te weten wat je moet doen als je niet weet wat je moet doen’ is zijn motto. Dat is nodig omdat kennis alleen niet voldoende is en bovendien snel verouderd, zo heeft Oppelaar zelf in het bedrijfsleven ervaren. Op zijn school wordt ook team-teaching toegepast in proeftuinen waarin geexperimenteerd wordt met vakoverstijgend onderwijs.

Een school met iPads, maar geen iPad-school

Het HVC kent na een pilot die gestart is in 2 Gymnasium nu een 1-op-1 situatie waarbij elke VWO leerling vanaf het eerste jaar over een (zelf aangeschafte) iPad beschikt. Dat device wordt gericht ingezet waar nuttig en nodig, net als alle andere middelen in het onderwijs. Bij het uitvoeren van opdrachten zijn dat digitale werkomgevingen voor video, mindmaps en andere multimodale communicatiemiddelen. Oppelaar is het niet eens met de kritiek dat de iPad ‘niet geschikt is om op te werken’, ook tekstinvoer is prima mogelijk. Teveel tekstinvoer acht hij onwenselijk omdat de hogere denkvormen die de ontwikkeling van probleemoplossend, kritisch denken stimuleren om creatievere, verdiepende inzet van de tablet vragen. Dat gaat verder dan boeken achter glas of het typen van lange teksten. De techniek is dankzij de eenvoud van de tablet een vanzelfsprekendheid die rust geeft en daarmee ruimte biedt voor het onderwijs en de docent als professional.

Beluister hier de podcast of abonneer je via iTunes op de podcasts van Kennisnet en ontvang nieuwe afleveringen automatisch en beluister ze op je telefoon of tablet.