De Nieuwe Wereld Een omweg over het verre verleden | #1997 Gabriël van den Brink
Complexe kern van moderniteit
- Moderniteit is een complexe configuratie van denkbeelden: bewegingsvrijheid, gelijkwaardigheid, zelfstandigheid, eigen initiatief, vooruitgang en rationaliteit.
- Deze denkbeelden versterken elkaar en bepalen onze samenleving, maar reduceren het leven vaak te simplistisch.
Vitale expansie en evolutie
- De vitale expansie toont hoe wij als primaten en zoogdieren evolueren, met bijvoorbeeld de landbouw die bevolking drastisch deed toenemen.
- Onze biologische wortels bepalen nog steeds veel van ons gedrag, ook in moderne tijden.
Waarom het Vergeten Archaïsche Onze Moderne Samenleving Vormt
Gabriël van den Brink benadrukt de noodzaak om de "actualiteit van het archaïsche" te begrijpen, een concept dat verwijst naar hoe diepgewortelde, evolutionaire lagen van menselijke natuur nog steeds invloed hebben op ons moderne leven.
Hij introduceert het sedimentatiemodel waarin vier expansies — vitaal, cognitief, sociaal en cultureel — elkaar opvolgen en stapelen, maar waarbij het oude niet verdwijnt maar als fundament blijft bestaan.
Van den Brink stelt dat de moderniteit reductief is en veel essentiële menselijke ervaringen negeert, zoals de behoefte aan geborgenheid, veiligheid en culturele resonantie, wat leidt tot sociale schuring en onbehagen.
Ook bespreekt hij zeven klassieke praktijken zoals ouderschap, krijgerschap en vakmanschap, die met hun gezagsverhoudingen onder druk staan door moderniseringsidealen maar essentieel blijven voor sociale samenhang en beschaving.
Deze inzichten roepen op om het archaïsche niet te ontkennen maar er cultureel mee te werken en het moderne denken te balanceren met deze diepere menselijke lagen.
