Psycholoog Ap Dijksterhuis over ons slimme onbewuste | Het Uur
Nov 30, 2024
auto_awesome
Ap Dijksterhuis, hoogleraar psychologie en auteur van 'Het slimme onbewuste', deelt fascinerende inzichten over ons onbewuste en hoe dit onze beslissingen beïnvloedt. Hij legt uit waarom tijd alleen met jezelf cruciaal is voor creativiteit en mentale gezondheid. Dijksterhuis bespreekt ook de negatieve impact van smartphones op ons vermogen tot reflectie en de toename van burn-out. Daarnaast deelt hij zijn persoonlijke verhaal over het verlies van zijn vader en de zoektocht naar zijn identiteit, wat hem diep heeft gevormd.
Het onbewuste beïnvloedt ons dagelijks leven en kan leiden tot betere keuzes wanneer we ons niet actief met beslissingen bezighouden.
Tijd voor ongestoorde zelfreflectie is cruciaal voor creativiteit, maar moderne technologie vermindert deze essentiële momenten aanzienlijk.
Geluk is tot op zekere hoogte maakbaar, waarbij persoonlijke keuzes en sociale verbindingen een significante rol spelen in ons welzijn.
Deep dives
De rol van het onbewuste in ons leven
Het onbewuste speelt een cruciale rol in ons dagelijks leven en beïnvloedt veel van onze handelingen en beslissingen. Mensen zijn vaak zich niet bewust van deze processen, zoals het autorijden waarbij men niet actief opmerkt wat er onderweg gebeurt. Dit geeft aan dat er een deel van ons brein draait en werkt, ook als we ons op andere dingen concentreren. Het idee dat creativiteit en inspiratie voortkomen uit het onbewuste is enorm belangrijk; vaak komen de beste ideeën naar boven tijdens momenten van afleiding.
Beslissingen nemen met het onbewuste
Onderzoek toont aan dat onbewust nadenken over complexe beslissingen beter kan leiden tot effectieve keuzes. Wanneer mensen tijd nemen om over een beslissing na te denken, zonder zich er actief mee bezig te houden, zijn de uiteindelijke resultaten vaak positiever. Dit suggereert dat ons brein complexe informatie kan verwerken zonder dat we daar bewust mee bezig zijn. Het contrast tussen bewust nadenken en het afwachten op intuïtieve ingevingen benadrukt de kracht van het onbewuste.
Invloed van smartphones op geluk
De opkomst van smartphones heeft aanzienlijke gevolgen gehad voor onze geestelijke gezondheid en ons geluksniveau. Mensen besteden tegenwoordig veel minder tijd aan ongestoorde zelfreflectie of afleiding zonder constante verbinding met technologie. Dit leidt tot verhoogde stressniveaus en het fenomeen van burn-out binnen de samenleving. Het onvermogen om echt tot rust te komen door continue afleiding is een belangrijke factor die bijdraagt aan de klachten m.b.t. geestelijke gezondheid.
Geluk en sociale verbinding
Sociale verbinding is een belangrijke voorspeller van geluk en welzijn. Onderzoek in het World Happiness Report heeft aangetoond dat mensen die zich gesteund voelen door anderen, een grotere kans hebben om zich gelukkig te voelen. Het hebben van significante relaties en vriendschappen biedt niet alleen emotionele steun, maar versterkt ook ons gevoel van betekenis en doel in het leven. Het creëren van sterke sociale netwerken is dus essentieel voor een gelukkig en voldoeninggevend leven.
De maakbaarheid van geluk
Geluk is tot op zekere hoogte maakbaar, waarbij ongeveer 40 tot 50% van de verschillen in geluk te verklaren zijn door persoonlijke keuzes en leefomstandigheden. Mensen kunnen actief kiezen om relaties op te bouwen, te investeren in ervaringen en mindful te leven. Dit benadrukt het belang van bewuste keuzes in ons leven, zoals hoe we tijd besteden aan anderen of ons werk. Ondanks de uitdagingen van het leven, zijn er middelen en strategieën beschikbaar die ons kunnen helpen ons geluksniveau te verhogen.
Hoogleraar psychologie Ap Dijksterhuis werd in 2007 in één klap beroemd met zijn bestseller ‘Het Slimme onbewuste’, waarin hij uitlegt dat juist ons ‘onbewustzijn’ (zoals hij het noemt) ons maakt tot wie we zijn. Nu is er een nieuwe uitgave van het boek, met nieuwe inzichten en experimenten. Met Pieter van der Wielen praat hij over hoe onbewuste denkprocessen op de achtergrond continu doorwerken, waardoor je na maandenlang twijfelen (of een nachtje slapen) plotseling zeker weet welke keuze je moet maken. Over het belang van ‘ongestoord tijd met jezelf’ hebben voor de gezondheid van je brein en creativiteit. “De grootste denkers, kunstenaar en schrijvers maken regelmatig een lange wandeling, zonder telefoon.” En de impact van smartphones, waardoor we nu de helft van die ‘tijd zonder afleiding’ hebben ten opzichte van 20 jaar geleden. Opgebouwde stress wordt daardoor minder goed afgevoerd, burn-out is inmiddels volksziekte nummer één. En hij praat over de vraag: is geluk eigenlijk maakbaar? Ook heeft hij het over het verlies van zijn vader op jonge leeftijd, het geheim dat hij met zich meedroeg en de zoektocht naar wie zijn vader werkelijk was.
Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via ombudsman@nrc.nl.