690. Heb je spijt? Lekker bezig. Dit is waarom #sorrynotsorry
Jan 8, 2025
auto_awesome
Marcel Zeelenberg is hoogleraar aan de Tilburg University en expert in spijt en besluitvorming. In dit gesprek legt hij uit waarom spijt zo pijnlijk is, maar ook waardevol voor persoonlijke groei. Hij onthult hoe spijt ons leert van fouten en ons aanzet tot betere keuzes. Ook onderzoekt hij hoe spijt ons consumenten gedrag beïnvloedt, zoals bij het switchen van merken. Bovendien laat hij zien dat spijt een krachtig waarschuwingssignaal kan zijn in situaties zoals verkeersveiligheid en loterijcommunicatie.
Spijt is een pijnlijke, maar nuttige emotie die ons helpt leren van fouten en betere beslissingen in de toekomst te maken.
De impact van spijt kan worden benut in marketing en gezondheidsvoorlichting om mensen te stimuleren tot weloverwogen keuzes en gedrag.
Deep dives
De oorsprong en complexiteit van spijt
Spijt is een emotie die ontstaat wanneer er een keuze is gemaakt, en deze emotie is zowel pijnlijk als nuttig. Het gevoel van spijt verwijst naar situaties waarin men terugkijkt op een beslissing die tot een negatieve uitkomst heeft geleid, zoals het vergeten van een paraplu tijdens de regen. Iedereen ervaart verschillende emoties bij beslissingen, maar spijt is uniek omdat het vooral gerelateerd is aan wat niet is gebeurd. Deze emotie vereist bovendien een mate van mentale tijdreizen, waarbij mensen de gevolgen van alternatieve keuzes moeten overwegen om spijt te kunnen voelen.
De leerzame functie van spijt
Spijt speelt een cruciale rol in ons leerproces, omdat het ons helpt om fouten te herinneren en daarvan te leren. Onderzoek toont aan dat negatieve ervaringen, vooral wanneer men de oorzaak is van deze gebeurtenissen, beter worden onthouden. Dit herinnert ons eraan om voorzichtig te zijn en ons gedrag aan te passen om herhaling van fouten te voorkomen. Door spijt ervaren we de gevolgen van onze keuzes, wat ons motiveert om betere beslissingen te maken in de toekomst.
Spijt als gedragsaanjager
Spijt kan ook worden ingezet om gedrag te beïnvloeden, bijvoorbeeld in marketing of gezondheidsvoorlichting. Mensen zijn vaak geneigd om keuzes te maken die hen beschermen tegen toekomstige spijt, zoals het gebruik van condooms of het kiezen van een betrouwbaar product. Communicatieve technieken zoals 'spijtappels' kunnen effectief zijn in het overtuigen van mensen om weloverwogen beslissingen te nemen. Dit suggereert dat spijt niet alleen een persoonlijke emotie is, maar ook een krachtig middel om gedrag te sturen en bewustwording te creëren.
Marcel Zeelenberg (Tilburg University) vertelt in deze podcastaflevering waarom spijt zo'n pijnlijke emotie is, maar vooral ook wat we eraan hebben. En dat is meer dan je misschien zou denken.