Raport o książkach - Mario Vargas Llosa, CYKL LATYNOAMERYKAŃSKI I
Jan 13, 2025
auto_awesome
Gościem odcinka jest Tomasz Pindel, znany tłumacz literatury hiszpańskojęzycznej i biograf Mario Vargasa Llosy. Rozmawia o jego ostatniej powieści, w której głównym bohaterem jest Tonio, peruwiański znawca muzyki kreolskiej. Pindel analizuje relacje między autorem a postacią, a także wpływ biograficznych wątków na twórczość pisarza. W kontekście społeczno-politycznym Peru omawia klasowość, zmiany kulturowe oraz traumę przeszłości, która wpływa na współczesną literaturę.
Mario Vargas Llosa kończy karierę literacką powieścią 'To dla pani ta cisza', wprowadzając czytelników w świat swoich osobistych refleksji.
Główny bohater Tonio postrzega muzykę jako klucz do zrozumienia peruwiańskiej tożsamości, marząc o zjednoczonym społeczeństwie bez podziałów.
Powieść ukazuje dramatyczne tło polityczne i społeczne Peru lat 80. i 90., podkreślając rolę literatury jako medium zmiany społecznej.
Deep dives
Ostatnia powieść Mario Vargasa Jossy
Mario Vargas Llosa, jeden z czołowych pisarzy latynoamerykańskiego boomu, kończy swoją literacką karierę powieścią "To dla Pani ta cisza", w której głównym bohaterem jest Tonio, znawca muzyki kreolskiej w Peru. Tonio postrzega muzykę jako klucz do zrozumienia peruwiańskiej tożsamości, co odzwierciedla jego marzenie o społeczeństwie pozbawionym podziałów. Powieść ukazuje nie tylko jego pasje, ale także wnikliwą refleksję nad nastrojami społecznymi w Peru, które w latach 80. i 90. przeżywało dramatyczne chwile konfliktu. Sam autor, poprzez tę postać, może wprowadzać czytelnika do osobistego rozliczenia z własnym życiem i doświadczeniem literackim.
Autobiograficzne wątki w twórczości Vargasa Jossy
W twórczości Vargasa Jossy widać silne autobiograficzne akcenty, które powracają również w ostatniej powieści. Tonio jako postać, która marzy o akceptacji w elitarnych kręgach społecznych, odzwierciedla częściowo biografię samego pisarza, który szybko zdobył uznanie jako literat. Warto zauważyć, że Vargas Llosa, mimo swojego statusu, nigdy nie przestał podejmować trudnych tematów społecznych i politycznych literatury. To połączenie osobistych refleksji i szerokiego kontekstu społecznego czyni jego pisarstwo wyjątkowym w literaturze latynoamerykańskiej.
Muzyka jako klucz do tożsamości peruwiańskiej
W powieści "To dla Pani ta cisza" muzyka ludowa, a szczególnie walc kreolski, jest przedstawiona jako ważne narzędzie jednoczące społeczeństwo peruńskie. Tonio, główny bohater, wierzy, że muzyka jest w stanie zniwelować podziały klasowe i rasowe, jednocześnie oferując nadzieję na zjednoczenie narodu. Muzyka ludowa staje się więc nie tylko pasją, ale także obietnicą lepszej przyszłości, co jest zadziwiające w kontekście biografii samego Vargasa Jossy, który przez lata opowiadał się bardziej za kulturą elitarną. Ta refleksja nad miejscem muzyki w peruwiańskiej kulturze stawia pytania o rolę różnych tradycji i ich wpływ na tożsamość.
Dystans autora do bohatera
Relacja Vargasa Jossy z postacią Tonią jest ambiwalentna, co można dostrzec w analizie ich charakterów. Tonio, jako idealista, ma naiwne podejście do życiowych wyzwań, co sprawia, że czytelnik może go postrzegać z pobłażaniem. Jednak nie jest to jedynie krytyka, ponieważ autor zdaje się dostrzegać w nim również własne dążenia i pokusy, z wyraźnym poczuciem humoru. To przemyślenie powoduje, że Vargas Llosa ukazuje siebie jako pisarza refleksyjnego, który dostrzega ludzką słabość, a jednocześnie nawiązuje do swoich własnych doświadczeń.
Polityczne tło powieści i refleksje społeczne
W powieści "To dla Pani ta cisza" kluczowym kontekstem są wydarzenia polityczne i społeczne lat 80. i 90. w Peru, co daje czytelnikowi wgląd w dramatyczną historię kraju. Opisane zmagania społeczne, walka z terroryzmem i podziały społeczne są elementami, które Vargas Llosa wplata w fabułę powieści. Tonio stara się znaleźć sens w tym chaosie, zapewniając nadzieję na pojednanie za pomocą swojej książki. To ukazuje głęboką potrzebę literatury jako formy zmiany i wyzwania dla społeczeństwa, w obliczu trudnej, wielowarstwowej historii państwa.
Wielki peruwiański pisarz, jeden z najwybitniejszych twórców boomu latynoamerykańskiego w literaturze - Mario Vargas Llosa napisał ostatnią powieść. Po sześciu dekadach, bo tyle czasu minęło od jego powieściowego debiutu, żegna się ze swoimi czytelnikami ostatnim tytułem „To dla pani ta cisza”.
Głównym bohaterem tej powieści Vargasa Llosy jest największy w całym Peru, a może nawet w całej Ameryce Łacińskiej znawca muzyki kreolskiej o imieniu Toño. Muzyka ludowa jest dla niego nie tylko życiową pasją, ale także kluczem do peruwiańskiej tożsamości. Wierzy, że w idei kreolskiego walca wyraża się peruwiańska idylla, marzenie o społeczeństwie wolnym od podziałów i konfliktów, na każdym tle - rasowym, klasowym czy kulturowym.
Ale jaki tak naprawdę stosunek do bohatera swojej ostatniej powieści ma jej autor? Czy traktuje go poważnie, czy trochę z niego drwi? A może za jego pośrednictwem wielki Peruwiańczyk dokonuje życiowego rozliczenia?
Ten odcinek jest początkiem cyklu latynoamerykańskiego w Raporcie o książkach. Przed Państwem trzy kraje i trzy opowieści o literaturze, historii i polityce.
Zaczynamy od Peru!
Gość: Tomasz Pindel
Prowadzenie: Agata Kasprolewicz
Książka: „To dla pani ta cisza” Mario Vargasa Llosy w przekładzie Tomasza Pindla. Powieść ta ukazała się nakładem wydawnictwa ZNAK.