Waarom je jojoot: vetcellen hebben een obesogeen geheugen
Feb 5, 2025
auto_awesome
Martine Kamsma, redacteur Voeding en Gezondheid bij NRC en expert in gewichtsbeheersing, deelt interessante inzichten over het jojo-effect. Ze legt uit hoe vetcellen een obesogeen geheugen hebben dat de strijd tegen gewichtstoename bemoeilijkt. De invloed van hormonale veranderingen en omgevingsfactoren op eetgedrag komt aan bod. Verder bespreken ze het belang van persoonlijke aanpassingen in voeding en de tekortkomingen van crashdiëten. Dit alles biedt een fascinerende kijk op de complexiteit van gewichtsbehoud.
Het obesogene geheugen van vetcellen zorgt ervoor dat afgevallen mensen moeilijker hun gewicht kunnen behouden dan mensen die nooit overgewicht hebben gehad.
Een gezonde levensstijl met de focus op voeding en bewegen is effectiever dan enkel gewichtsverlies voor het bevorderen van welzijn op lange termijn.
Deep dives
De uitdagingen van het behoud van gewicht
Het is uiterst lastig voor veel mensen om hun gewicht op lange termijn te behouden na een periode van afvallen. Dit komt door verschillende biologische mechanismen, waaronder het 'obesogene geheugen' van vetcellen, die lijken te 'onthouden' dat een persoon ooit een hoger gewicht had. Hierdoor kan iemand die afgevallen is, meer moeite hebben om het lagere gewicht vast te houden in vergelijking met iemand die altijd al dat gewicht had. Dit zorgt ervoor dat veel mensen het gevoel hebben dat ze faalen, hoewel deze uitdagingen een natuurlijk onderdeel van het lichaam zijn.
Biologische mechanismen achter het jojo-effect
Er zijn drie belangrijke biologische mechanismen die bijdragen aan het jojo-effect: een vertraagde stofwisseling, een verstoord hormoonhuishouding en veranderingen in vetweefsel. Een vertraagde stofwisseling betekent dat mensen die afvallen minder calorieën verbranden in rust dan mensen die nooit overgewicht hebben gehad. Daarnaast ervaren mensen na het afvallen hormoonverstoringen die hun eetlust beïnvloeden, waardoor ze meer trek krijgen, zelfs als ze niet echt honger hebben. Verder is het vetweefsel zelf ook veranderd, wat de neiging om weer aan te komen versterkt.
Het belang van een gezonde levensstijl
In plaats van zich uitsluitend te richten op gewichtsverlies, kan het voor veel mensen effectiever zijn om een gezondere levensstijl na te streven. Het bevorderen van een gezond dieet en regelmatig bewegen kan helpen om de risico's op gezondheidsproblemen die samenhangen met overgewicht te verlagen, ook al val je niet veel af. Het ontwikkelen van een langdurig gezonde relatie met voeding en beweging is cruciaal en kan leiden tot een duurzame verbetering van het welzijn. Dit inzicht kan individuen helpen om minder gefocust te zijn op de weegschaal en zich te concentreren op hun algehele gezondheid.
Jojo-en, veel mensen die diëten hebben er last van. Waarom is het zo moeilijk om op gewicht te blijven als je bent afgevallen? Wat gebeurt er in het lichaam? En waarom jojoot de één wel en de ander niet?
Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze redactie via podcast@nrc.nl