De Wereld | BNR

Rusland heeft Oekraïne opgeschrikt met de grootste aanval sinds het begin van de oorlog. Volgens hoogleraar oorlogsstudies Frans Osinga moeten Westerse landen nu echt Oekraïne alle vrijheid geven om onze wapens in te zetten op doelen in Rusland. 'Rusland is in oorlog met ons, maar wij denken dat we een oorlog kunnen voorkomen.' Luister ook | 'Kans op regionale oorlog is groter dan ooit' President Zelensky en minister Koeleba benadrukten deze week nog maar eens het belang van goede luchtafweer en meer vrijheid om de wapens in te zetten. Om hier omheen te kunnen werken heeft Oekraïne nu zijn eigen ballistische raket ontworpen. Europa-verslaggever Michal van der Toorn legt uit hoe Oekraïne het Westen probeert over te halen. Lees ook | Poetin krijgt vaste voet aan de grond in Soedan: wapens in ruil voor een marinebasis Burgeroorlog in Soedan niet alleen een Afrikaans issue Terwijl wij in het Westen voornamelijk naar Oekraïne en Gaza kijken woedt er in Soedan een bloedige burgeroorlog. Legerleider Abdel Fattah Al-Boerhan van Soedan weigert om aan te schuiven bij vredesbesprekingen om een einde aan het bloedvergieten te maken. Maar dit is niet alleen een interne aangelegenheid. Ook in dit conflict spelen landen als Rusland en Iran een rol. Te gast is Afrika-corespondent Sophie van Leeuwen van RTL Nieuws. Luister ook | Amerika Podcast Trump wil Jezus als stemmenteler | Postma in Amerika Donald Trump zegt dat hij zelfs Californië kan winnen tijdens de presidentsverkiezingen. Maar dan moet er wel een eerlijke stemmenteller komen. Als voorbeeld noemt hij Jezus. Je hoort Amerika-correspondent Jan Postma.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Geen oorlog is te winnen zonder doeltreffende wapens, voldoende soldaten en zo min mogelijk scrupules. Welke wapens je gebruikt hangt niet alleen af van strategische kennis, maar ook van vindingrijkheid. Zo bombardeert Noord-Korea buurland en aardvijand Zuid-Korea niet met bommen of drones, maar met vuilniszakken. En ja, daar zit precies in wat je denkt, en nog veel meer. Noord en Zuid zijn verwikkeld in een heuse ballonnenoorlog.  Zuid-Korea is begonnen. Het gooit via ballonnen al jaren tienduizenden anti-Noord-Koreaanse strooibiljetten af, maar ook voedsel, medicijnen, geld en USB-sticks met K-pop video’s en dramaseries. Daarmee krijgt het Noord-Koreaanse volk, tot grote woede van Kim Jong-un, een kijkje in de vrije wereld van het schatrijke Zuid-Korea.  Het antwoord komt vanaf mei met duizenden ballonnen tegelijk vanuit Noord-Korea. Aan elk van die ballonnen hangt een vuilniszak, vaak voorzien van een elektrische ontsteking om de ballast naar beneden te laten storten, terwijl andere zakken spontaan openscheuren. Behalve menselijke uitwerpselen, zit er kunstmest in, batterijen, sigarettenpeuken, plastic flessen, WC-papier, aarde vol parasieten en vinyl. De luchthaven van Seoel is een aantal keren gesloten, omdat de vallende vuilniszakken, maar ook zeeën van ballonnen stijgen dalen onmogelijk maken. De zakken zijn ook terechtgekomen midden in woonwijken, op scholen, auto’s, het presidentiële paleis, boerderijen en restaurants. In een geval brak er brand uit, en de brandweer is met duizenden manschappen paraat.  Zuid-Korea heeft als represaille de oude gewoonte in ere hersteld om aan de grens kolossale versterkers en speakers te plaatsen die afwisselend propagandistische teksten brullen of K-pop laten horen, bedoeld om de Noord-Koreaanse grenswachters te demoraliseren.  Strooibiljetten zijn niet nieuws. In de Tweede Wereldoorlog gooiden de Geallieerden er miljoenen af boven bezet gebied om de burgers moed in te spreken, de Israëliërs doen het in Gaza om bewoners te waarschuwen voor een aankomend bombardement. Ballonnen zijn evenmin nieuw. Ze werden al gebruikt in de Amerikaanse Burgeroorlog. Japan wierp er in de Tweede Wereldoorlog bommen mee af op Amerikaanse doelen, nadat ze hadden ontdekt dat op grote hoogte een harde westenwind waait – tegenwoordig noemen we die de ‘jet stream’ – waarop de ballonnen vanuit Japan naar de VS dreven.  Hoewel ze voor het verbale gebruik van bagger niet terugschrikken, heeft geen enkele leider in oorlog er ooit aan gedacht als wapens vuilnis te gebruiken. Dat prerogatief berust vooralsnog bij Kim Jong-un. Misschien een idee voor Sinwar, Nasrallah of Netanyahu. Niet dat ze er de oorlog mee kunnen winnen, maar dat kunnen ze nu ook niet.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het uitblijven van een staakt-het-vuren tussen Israël en Gaza vergroot de kans op een regionale oorlog met Iran. Dat zegt Han ten Broeke, directeur politieke zaken van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies. 'Die kan is groter dan ooit. Als Iran Israël nog wil vergelden voor de dood van Hamas-leider Haniyeh, dan kan het zich niet permitteren om nog zo'n zeperd te halen, zoals bij de drone-aanval op Israël.' Luister ook | 'Opvallend dat de Russen zo op het verkeerde been zijn gezet' Dat Iran in de afgelopen jaren eerder versterkt is dan verzwakt wijt Ten Broeke aan de beslissing van de Trump-regering om de nucleaire deal met Iran op te zeggen. De sancties die daarna zijn ingesteld hebben niet geholpen en volgens Ten Broeke is Iran nu dichterbij een atoombom dan het mét de nucleaire deal was. Oekraïne kijkt ondertussen tevreden naar het offensief in het Russische Koersk, maar Ten Broeke twijfelt of Oekraïne dit op deze manier vol kan houden. Wel is de motivatie van Zelensky nu duidelijk: het creëren van een bufferzone. Luister ook | 'Wie dader Nord Stream is, maakt niet veel uit voor relatie met Oekraïne' Duitsland wil Oekraïne steunen, maar het mag niks extra's kosten Als het aan de Duitse minister van Financiën Christian Lindner ligt gaat er geen extra geld meer naar Oekraïne. Dat staat in een brief van hem, die in handen is van de Frankfurter Allgemeine Zeitung. De liberale Lindner en zijn linkse coalitiegenoten maken al vanaf dag één ruzie. Volgens Hanco Jürgens, verbonden aan het Duitsland Instituut van de Universiteit van Amsterdam, spelen de aankomende deelstaatverkiezingen en de landelijke verkiezingen van 2025 hierin al een rol. Luister ook | Amerika Podcast Iedereen houdt van Oprah, Trump voorheen ook | Postma in Amerika Amerika-correspondent Jan Postma zag hoe Oprah Winfrey de Democraten verraste op hun conventie in Chicago. Dat deed hem denken aan een 25 jaar oud interview van Trump. Destijds was hij idolaat van de geprezen voormalige talkshowhost.See omnystudio.com/listener for privacy information.

In de moderne krijgsgeschiedenis is winnen van een verzetsbeweging, guerrillaorganisatie of terroristische groep nog zelden gelukt. De Sovjetunie verloor van de Afghaanse mujahideen, Amerika van de Viet-Cong in Vietnam en de taliban in Afghanistan, Israël kon in 2006 niet winnen van Hezbollah, evenmin als in de grote en kleine oorlogen tegen Hamas, in 2006, 2008, 2012, 2013, 2021 en in de huidige, meest bloedige oorlog, die nu al tien maanden duurt. Die is een cocktail geworden van koppigheid, wraaklust en zelfoverschatting, met als misselijkmakend wisselgeld ruim honderd onschuldige gijzelaars. Joe Biden besteedt een groot deel van zijn laatste periode als Amerikaans president om Hamas met broodheer Iran en Netanyahu met zijn extreemrechtse kompanen met de hoofden tegen elkaar te slaan. Hij besteedde er zelfs aandacht aan in zijn afscheidsspeech, maandagavond op de Democratische conventie. Zijn minister Blinken van buitenlandse zaken beëindigde zijn negende rondreis door de regio, met hulp van Qatar en Egypte, opnieuw zonder resultaat. De oplossing is en blijft simpel: uitwisseling van de gijzelaars tegen Palestijnse gevangenen en geleidelijke Israëlische terugtrekking uit Gaza. Het loopt steeds mis op de eis van Hamas dat Israël zich zo snel mogelijk volledig terugtrekt, en op de eis van Netanyahu dat het Israëlische leger de controle houdt over een strook langs de grens tussen Gaza en Egypte, en een corridor door centraal Gaza. Beide voor de controle op wapens. De weerstand tegen de opstelling van Netanyahu is in eigen land enorm. In demonstraties, talkshows op radio en TV, kranten en sociale media klinkt de stelling dat hij een paar strookjes land in Gaza belangrijker vindt dan het lot van de gijzelaars. Hamas is geen haar beter, door te blijven intimideren via het lot van de gijzelaars. Het gruwelijke van het verhaal is dat het voor de afloop niets uitmaakt. Als Hamas zijn zin krijgt, overleeft het, maar wint niet. Als Netanyahu zijn zin krijgt, behoudt hij militaire controle in Gaza. Dat gaat ten koste van de gijzelaars, maar van winnen is nog steeds geen sprake. Want Hamas volledig verslaan is een illusie. Deze oorlog kent alleen verliezers, en dus is de enige oplossing een wapenstilstand. Daarvoor moeten de koppigheid, wraaklust en zelfoverschatting wijken.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Dat het Oekraïne gelukt is om een deel van de Russische regio Koersk te bezetten is een grote verrassing volgens Mart de Kruif, voormalig commandant der landstrijdkrachten. Volgens hem is het vooral bijzonder dat de Russen zo op het verkeerde been zijn gezet. Ook het feit dat de operatie zolang geheim is gebleven is opvallend. Luister ook | 'We hebben zelf meer drones nodig' Dat er een nieuwe aanval van Oekraïne zou komen viel volgens De Kruif wél te verwachten, omdat een Russische aanval uitbleef. Ook gaat De Kruif in op het bericht uit de Wall Street Journal dat president Zelensky toestemming zou hebben gegeven voor het opblazen van Nord Stream, nadat enkele Oekraïners dit in een dronken bui bedacht hadden. Luister ook | #239: Reportage: In Soemy trotseert de elektricien drones en raketten Van hulp verlenen naar evacueren Ondernemer en hulpverlener Jeroen Ketting, oprichter van hulporganisatie Lifeline Ukraine, merkt dat het moeilijker wordt om hulp te verlenen in de Oekraïense grensregio's. Dit onder meer naar aanleiding van de Oekraïense aanval in Koersk. Als voorbeeld noemt hij de Volkswagenbusjes die hij geleverd heeft om thuiszorg te leveren. Nu worden die busjes enkel nog gebruikt om mensen mee te evacueren, terwijl de kogelgaten in de busjes zitten. Ook merkt Ketting dat dit gebied in Soemy steeds moeilijker begaanbaar is. Luister ook | Amerika Podcast Debat tussen running mates aanstaande | Postma in Amerika Na Tim Walz heeft ook JD Vance toegezegd dat hij op 1 oktober meedoet aan een verkiezingsdebat. Dit werd tijdens de uitzending van BNR De Wereld bekend. Ondertussen groeit de kritiek op Kamala Harris omdat ze maar geen groot interview geeft om haar plannen uit de doeken te doen. Je hoort Amerika-correspondent Jan Postma.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Snoevers, praatjesmakers, opscheppers, fantasten, patsers, het zijn synoniemen die alle passen bij de tenenkrommende miljardairsshow van deze week: het als interview aangekondigde geneuzel tussen Elon Musk en Donald Trump op X. Het voormalige Twitter, eigendom van Musk, werkte eerst niet, en toen het wel werkte volgde twee uur van halve waarheden en hele leugens. Musk, na zijn naturalisatie tot Amerikaan jarenlang Democraat, heeft de Trump-campagne omhelsd en behoort tot de belangrijke sponsors. Trump feliciteerde Musk met het ontslag van stakende werknemers, verdedigde klimaatmaatregelen omdat hij daardoor meer vastgoed en strand aan de oceaan bezit. Musk, zelf een immigrant, prees Trump om zijn plannen om keihard tegen migranten op te treden en deelde de onbewezen verhalen over een oneindige stroom van terroristen, moordenaars en prostituees, die Amerika overspoelen. De fans van de oud-president lopen momenteel rond met bordjes met een van zijn slogans: ‘massadeportatie NU‘.  Trump heeft een broertje dood aan elektrische auto’s, maar prees Musk voor zijn succes met Tesla, en vermeed zijn standaard-belofte om de Amerikaanse olie- en gasindustrie tot recordproductie uit te breiden.  De gelegenheidsvrienden hebben verschillende agenda’s. Trump glundert bij het idee dat ’s werelds rijkste man hem financieel en inhoudelijk steunt. Musk wilde met een stunt aantonen dat X een platform is dat serieus kan concurreren met andere vormen van online luisteren. De technische moeilijkheden schreef hij – zonder enig bewijs – toe aan een cyberaanval, maar uiteindelijk lukte het. Al klonk Trump vreemd, een beetje aarzelend, met een lichte stem en lispelend. Het is niet duidelijk of dat aan de techniek lag of aan Trump. Maar reken er maar op dat veel kiezers twijfelen of The Donald niet ook een beetje lijdt aan wat Joe Biden de kop kostte. Luister naar de Amerika PodcastSee omnystudio.com/listener for privacy information.

De verwachte aanval van Iran en Hezbollah op Israël blijft vooralsnog uit. In dit conflict, maar ook in Oekraïne, wordt veel gebruik gemaakt van drones. Het Westen levert nu vooral vliegtuigen en munitie, maar wat oud-MIVD-baas Pieter Cobelens moeten we zélf meer drones gaan produceren. Luister ook | Een klap van Iran komt, maar wanneer? 'Heel leuk al die F35's en tanks, maar als er vervolgens duizend drones over je heen vliegen heb je er nog niks aan', zegt Cobelens in BNR De Wereld. Cobelens verwacht hier in de defensienota later dit jaar meer over en ziet in Europa al een verschuiving naar drones plaatsvinden. Lees ook | Britten verzetten zich tegen extreemrechtse relschoppers Rellend tuig in het VK De rellen in het Verenigd Koninkrijk houden aan, maar woensdagavond waren het voornamelijk tegendemonstranten die van zich lieten horen op een positieve manier. Gevolg? De extreemrechtse relschoppers bleven grotendeels thuis. VK-correspondent Lia van Bekhoven legt uit wie de relschoppers zijn en waar de onvoorstelbare woede vandaan komt. Luister ook | Harris kiest voor Walz als running mate Walz stelt zich voor Toen Tim Walz werd gepresenteerd als nieuwe running mate voor Kamala Harris, was dat voor veel Amerikanen de eerste kennismaking. Amerika-correspondent Jan Postma legt uit hoe Walz zich voorstelt en hoe daar vanuit het Republikeinse kamp op wordt gereageerd.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Amerika maakte tien jaar jacht op de man die werd gezien als de verpersoonlijking van het kwaad. Ze vonden Osama bin Laden in een onopvallende buurt in de Pakistaanse stad Abbottabad. Hij was 54, maar ook al een gammele, oude man. In de Situation Room zaten president Obama, vicepresident Clinton en de militaire staf te kijken hoe commando’s Bin Laden kogels door het hoofd schoten. De operatie duurde de volle tien jaar na 9/11, dus van 2001 tot 2011, en kostte naar schatting bijna 500 miljard dollar. Het is waarschijnlijk de kostbaarste wraakactie op één persoon uit de geschiedenis. Het Amerikaanse volk reageerde verdeeld. Er gingen mensen dansend de straat op, maar de overgrote meerderheid trok er de schouders over op. En geef ze eens ongelijk: de oorlog in Afghanistan zou nog tien jaar duren en uiteindelijk verloren de Amerikanen. De peperdure liquidatie van de grootste roverhoofdman leverde niets op.  Het roept de vraag op wat je met liquidaties bereikt. De moord op een leider van Hamas in Teheran, en van een Hezbollah-kopstuk in Beiroet door Israël, heeft geleid tot misschien wel de meest bedreigende situatie in het Midden-Oosten-conflict sinds de inval van Hamas in Israël op 7 oktober. Het waren wraakacties, beargumenteerd als succesvol, op basis van de veronderstelling dat het uitschakelen van kopstukken tot de overwinning leidt. Iran denkt er net zo over: Israël moet worden gestraft, Netanyahu moet dood. Iran heeft er een oorlog voor over,  als revanche voor de moord op een bezoeker in Teheran en een in Beiroet.  Uit de voeten maken Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft burgers die in Libanon verblijven dringend geadviseerd zo snel mogelijk een vlucht te boeken — maakt niet uit op welke maatschappij en met welke bestemming, als ze zich maar uit de voeten maken. Voor Israël is door Nederland en andere landen code rood ingesteld, wat neerkomt op een reisverbod. Dit alles met als aanleiding het revanchisme dat de strategie in het Midden-Oosten aanjaagt. En natuurlijk, dit zijn aanleidingen, het is niet de oorzaak. En dat een nieuwe crisis al jaren viel te verwachten is waar, maar dit alles zou niet zijn gebeurd zonder de inval van 7 oktober.  Het is al vele malen gememoreerd, maar wat had Joe Biden gelijk toen hij, op 7 oktober, Bibi Netanyahu waarschuwde niet dezelfde fout te maken als Amerika met de invallen in Afghanistan en Irak. Emotie en wraak zijn strategische ondingen, en de jacht op roverhoofdmannen is zinloos en krankzinnig kostbaar. En al helemaal als je je bekommert om gijzelaars die nu al tien maanden vastzitten.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Hamas-leider Ismail Haniyeh is gedood in de Iraanse hoofdstad Teheran, en in Beiroet werd Hezbollah-commandant Fuad Shukr geliquideerd. En halverwege juli al, werd de militaire bevelhebber van Hamas – Mohammed Deif gedood in Gaza. Het zijn alle drie represailles door Israël. Wat betekent dit voor het conflict tussen Israël en Hamas? En tussen Israël en Hezbollah? Daarover Robert Serry, voormalig VN-gezant voor vrede in het Midden-Oosten. Serry verwacht dat Iran deze situatie niet zomaar op zijn beloop zal laten gaan. Luister ook | 'Rivaliteit tussen China en de VS is het grootste probleem in de wereld'GevangenenruilRusland gaat de Amerikaanse journalist Evan Gershkovich van de Wall Street Journal en de Amerikaanse oud-marinier Paul Whelan vrijlaten als onderdeel van een grote gevangenenruil met de Verenigde Staten. Wat betekent deze historische ruil? En waarom staan de F16's in Oekraïne nog aan de grond? Tijd om de stand van de oorlog door te nemen, met Patrick Bolder, luitenant-Kolonel buiten dienst, en defensiespecialist van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies. Lees ook | ‘Rusland en VS gaan grootste gevangenenruil sinds Koude Oorlog uitvoeren’Dwarsligger HongarijeBrusselse diplomaten waren er niet blij mee: Hongarije drong er bij de Europese Commmissie op aan Oekraïne een tik op de vingers te geven. De reden was de stop van de olietoevoer van het Russische Lukoil door een pijplijn die naar Hongarije en Slowakije loopt. Europaverslaggever Michal van der Toorn bespreekt de dwarsligger, die ook tegenstribbelt bij een gezamenlijke Europese verklaring over de verkiezingsuitslag in Venezuela. Luister ook | Amerika PodcastCampagne begonnen | Postma in AmerikaMet de eerste campagnespotjes van Kamala Harris duiken ook de eerste spotjes over haar op. De Trump-campagne probeert haar te definiëren als 'dangerously liberal', met bijbehorend spotje met heftige muziek en politiesirenes. Correspondent Jan Postma zoekt de meest opvallende spotjes. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Amerika en een aantal Latijns-Amerikaanse en Europese landen delen de klacht van de oppositie in Venezuela. Nicolás Maduro heeft de presidentsverkiezingen gestolen. En dus erkennen zij hem niet. Rinkelt er een belletje? Precies, dit speelde in 2018. Maduro had de verkiezingen gemanipuleerd door de meeste andere kandidaten in de Poetin-stijl van de kieslijst te schrappen. De oppositie kwam uit protest niet stemmen. Een aantal westerse, Latijns-Amerikaanse en andere landen – in totaal zo’n 60 – eiste nieuwe verkiezingen en erkende, in afwachting daarvan, Juan Guaidó, voorzitter van het parlement en oppositieleider als interim-president. See omnystudio.com/listener for privacy information.