Hoe kunnen we Oekraïne en onszelf zo goed mogelijk beschermen tegen Rusland? Wat moeten we met migratie? En hoe moet onze relatie met China eruitzien? Thema's die we met verschillende politieke partijen bespreken in het BNR EU-debat onder leiding van Bernard Hammelburg, als opmaat naar de Europese Verkiezingen. Aan het debat doen mee: Thijs Reuten (GL/PvdA) Gerben-Jan Gerbrandy (D66) Dirk Gotink (NSC) Lennart Salemink (VVD) Onze expert dit debat is BNR-Europaverslaggever Geert Jan Hahn. De BNR Verkiezingsdebatten In aanloop naar de Europese verkiezingen op 6 juni organiseert BNR vier verkiezingsdebatten over specifieke thema's. De debatten worden uitgezonden op BNR en zijn daarna te beluisteren op www.bnr.nl en je favoriete podcastapp.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Rutte laat nog weinig kwijt over zijn gooi naar de positie van secretaris-generaal van de NAVO. Slowakije, Hongarije en Roemenië liggen nog dwars en willen graag toezeggingen voordat het zover is. De huidige secretaris-generaal, Stoltenberg, liet zich positief uit over de mogelijkheid voor Oekraïne, om ook Russische doelen te raken. Er lijkt een draai te komen over de opvattingen omtrent het leveren van lange afstandswapens. Tot slot nog Gaza, Israël claimt de grens met Egypte bij Rafah volledig onder controle te hebben. Wanneer is Israël tevreden met de bereikte resultaten? Geert Jan Hahn en Bernard Hammelburg bespreken het met Bas van Werven.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Toen Donald Trump in 2018 uit – wat hij noemde – ‘de slechtste deal uit de geschiedenis’ stapte, de nucleaire overeenkomst met Iran, was de reflex uit Teheran: dan gaan we versneld door met het verrijken van uranium. Naar nu blijkt hebben ze inmiddels een enorme voorraad, en zijn ze nog maar een stap verwijderd van de atoombom. Het Atoomagentschap van de VN, het IAEA, slaat alarm. Iran heeft volgens het Atoomagentschap 142 kilo uranium verrijkt tot 60 procent, ruim 45 kilo meer dan drie maanden geleden. Verrijking van 60 procent naar 90 procent, wat technisch niet erg ingewikkeld is, is nodig voor de productie van een atoombom. In totaal heeft Iran 6.200 kilo uranium in voorraad, 656 kilo meer dan drie maanden geleden. Het is niet denkbeeldig dat er in het geheim meer is en meer wordt verrijkt. Iran blijft volhouden dat het allemaal gaat om vreedzame doeleinden: het opwekken van energie. En omdat het land ondertekenaar is van het non-proliferatieverdrag, is dat op zichzelf toegestaan. Voorwaarde is dat het Atoomagentschap onaangekondigd of met voorkennis inspecties mag doen en camera’s mag ophangen. Dat wordt door Iran systematisch gesaboteerd.  Het is zonneklaar dat Iran liegt. Voor een kerncentrale die het elektriciteitsnet voedt is verrijkt uranium van drie tot vijf procent meer dan voldoende. Voor de fabricage van medische isotopen is eveneens laag verrijkt uranium genoeg. Een plausibele verklaring waarom zoveel uranium zozeer verrijkt moet worden heeft Iran nog nooit gegeven – alleen een voorstel om erover te praten als Amerika en andere westerse landen de sancties tegen het land beëindigen. Amerika, Israël en Saoedi-Arabië zijn de landen die zich het meest zorgen maken, en met recht.  De Saoedi’s willen graag Amerikaanse hulp bij het opzetten van een eigen nucleair programma, Israël heeft al kernwapens, en dus dreigt in de regio een nieuwe en gevaarlijke wapenrace. Frankrijk en het VK willen Iran aanpakken op de volgende IAEA-vergadering, Biden probeert te sussen, in elk geval tot na de presidentsverkiezingen. Nu even niet nóg een oorlog.  Dat de moellahs nu extra vaart zetten achter het nucleaire programma heeft wellicht te maken met de zeperd van vorige maand, toen een massale drone- en raketaanval op Israël totaal mislukte. Dan is dreigen met een atoomwapen – en dat is dit – een geconditioneerde reflex, zoals we gewend zijn van Poetin bij tegenslag. Reken maar dat in Israël en op de Amerikaanse bases in Qatar en Bahrein de aanvalsplannen klaarliggen. Dat weten de moellahs ook, dus nu maar hopen dat hun verstand het wint van hun verbeten woede.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Biden heeft gereageerd op de dood van tientallen Palestijnen in een vluchtelingenkamp bij Rafah. Netanyahu bestempelde de gebeurtenis als een 'tragische fout'. Europese landen proberen te reageren maar worden geremd door haar logheid, er moet volgens hun gepraat worden over het het associatieverdrag dat de EU met Israël heeft. Daarnaast bezoekt Rutte Tsjechië en Kazachstan om te pleiten voor de zaak Oekraïne. Geert Jan Hahn en Bernard Hammelburg bespreken het met Bas van Werven.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Oekraïne komt week na week verder in het nauw in de oorlog tegen Rusland. Minister Bruins Slot van Buitenlandse Zaken wil nu dat Oekraïne Westerse wapens ook in mag zetten om doelen in Rusland onder vuur te nemen. Een goede stap volgens Pieter Cobelens, voormalig baas van de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD). Wat hem betreft moet er ook een no fly-zone bijkomen. Luister ook | Kati Piri (GL/PvdA) over opt-out op migratie: 'Kans daarop is 0,0' Over de situatie in Gaza denkt Cobelens dat het eindspel is begonnen. "Als Israël nog verder gaat dan worden ze een bezettingsmacht. Terwijl ze juist aangeven dat ze dat niet willen in Gaza." Toch is een totale aanval op de stad Rafah nog niet van de baan. Gemarteld door president Raisi De dood van de Iraanse president Ebrahim Raisi gaat niets veranderen in Iran, dat vreest schrijver en cultureel psycholoog Keyvan Shahbazi. Op 17-jarige leeftijd ondervond hij de gruwelen van Raisi aan den lijve. Hij werd door de voormalig president gemarteld. Zijn ervaringen beschrijft hij in het autobiografische boek 'De Amerikaan van Karadj'. Lees ook | Dood Iraanse president Raisi zal weinig veranderen: ‘Opvolger zal naar de pijpen van de ayatollah dansen’ Ook Turks-Cyprus mag stemmen voor het Europees Parlement Cyprus behoort niet tot de NAVO maar wel tot de Europese Unie. Dat geldt ook voor het Turkse noorden van de gespleten eilandstaat. Europa-verslaggever Geert Jan Hahn is op Cyprus en beschrijft hoe de verkiezingen leven en wat losstaande incidenten op het eiland. Luister ook | Amerika Podcast 'Denktank-Haley' gaat voor Trump | Postma in Amerika Nikki Haley legde het in de voorverkiezingen af tegen Donald Trump, maar nu gaat ze toch op hem stemmen. Dat zei ze op een evenement van een denktank waar ze zich bij heeft aangesloten. Ze is ineens een stuk minder fel dan ze in haar verkiezingscampagne was, beschrijft Amerika-correspondent Jan Postma.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Rutte heeft nog geen goedkeuring van Slowakije voor zijn beoogde positie als secretaris-generaal van de NAVO. De bal ligt bij Rutte zelf, dat zegt het Slowaakse ministerie van Buitenlandse Zaken tegen BNR. Geert Jan besprak het nieuws vanochtend met Bas van Werven in de ochtenduitzending. Lees het nieuws over de positie van Slowakije tegenover de kandidatuur van Rutte op BNR.nlSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Het Internationale Strafhof heeft gisteren om arrestatiebevelen gevraagd tegen drie Hamas-kopstukken en de Israëlische premier, Benjamin Netanyahu. De bevelen zijn nog niet officieel, maar ze hangen wel boven het hoofd van de kopstukken. Internationaal maakt het arrestatiebevel veel los, er is kritiek op de presentatie en de gelijkstelling van de daden van Hamas en Israël. Iwan Verrips en Michiel Jurrjens praten erover met Bernard Hammelburg in De Ochtendspits.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Nu tegen Bibi Netanyahu een internationaal opsporingsbevel van het Internationale Strafhof in de maak is, en zo ongeveer elke Israëlische bondgenoot en een aantal prominente politici en groepen in eigen land niet kunnen wachten totdat hij het veld ruimt, is de vraag hoe lang hij nog als premier overeind blijft. En waarop is zijn onwrikbare koppigheid gebaseerd? Duidelijk is dat hij niet wil onderhandelen maar winnen, terwijl – behalve hij zelf en twee extreemrechtse coalitiegenoten – niemand in een zege gelooft. En dat voor hem een eindoplossing met een onafhankelijk Palestina onbespreekbaar blijft. Hij vecht tegen windmolens. Heeft hij in alles ongelijk? Nee, want dat er in Rafah nog een hoop Hamasstrijders zitten is ongetwijfeld waar, evenals het bestaan van een nog altijd enorm tunnelcomplex onder de stad, dat voor een deel onder de zuidgrens doorloopt naar Egypte. Langs die route komt aanvoer voor Hamas binnen en vluchten ook een hoop mensen naar Egypte. Waarbij de meest navrante vraag is waarom toegang tot de tunnels voor gewone burgers verboden is. De meeste Gazanen die momenteel de stad ontvluchten, zouden gemakkelijk in die tunnels kunnen schuilen. Dat is bijna net zo bizar als het feit dat Hamas wel tunnels heeft gebouwd, maar geen schuilkelders. Het is niet voor niets dat er ook tegen de leiders van Hamas een internationaal arrestatiebevel komt, dat over meer gaat dan de pogrom van 7 oktober. Los van de vragen over schendingen van het oorlogsrecht, is er de enorme druk op Netanyahu in eigen land. Er zijn voortdurend grote demonstraties van Israëliërs die terecht eisen dat alle aandacht uitgaat naar de gijzelaars. Hij heeft zijn eigen onderhandelaarsteam, Mossad-chef David Barnea, Shin-Bet-directeur Ronen Bar en IDF-generaal Nizan Alon, na maanden van overleg met Amerika, Qatar, Jordanië en Egypte, een trap na gegeven met de opmerking ‘jullie snappen niets van onderhandelen’. Benny Gantz, oud-bevelhebber van de krijgsmacht en lid van het oorlogskabinet, heeft een ultimatum aan Netanyahu gesteld: kom voor 8 juni met een plan voor na de oorlog, anders ben ik weg. Hij wil een belofte dat Israël voor Gaza een internationale vredesmacht aanvaardt, en de nog steeds uitgestoken hand van Saoedi-Arabië schudden, als onderdeel van een toekomstig streven naar een tweestaten-oplossing en stabiliteit in de regio. Voor Netanyahu totaal onbespreekbaar.  Het is dezer dagen hip om de Gaza-oorlog aan 76 jaar Israëlische geschiedenis toe te schrijven. Dat is de wereld op z’n kop. Deze oorlog is het gevolg van een barbaarse misdaad op 7 oktober. Netanyahu heeft geblunderd en is in de val gelokt, maar hoe meedogenloos hij ook terugslaat en hoe dringend hij ook weg moet – deze oorlog is niet zijn schuld.    See omnystudio.com/listener for privacy information.

PVV, VVD, NSC en BBB zijn er nu dan echt uit over het vormen van een coalitie. Kati Piri, buitenlandwoordvoerder in de Tweede Kamer voor GroenLinks/PvdA is geschrokken van het regeerakkoord. 'We zijn op het dieptepunt beland.' Over de opt-out die de nieuwe coalitie in Europa op migratie wil is ze stellig. 'Ik durf een weddenschap aan dat ze dit niet voor elkaar gaan krijgen.' Luister ook | Koerswijziging aanstaande in Brussel: 'Zwaartepunt naar verdeeld rechts' Een opt-out op migratie kan volgens Piri alleen als er een verdragswijziging wordt doorgevoerd. 'Daar moeten alle andere EU-landen dan mee akkoord gaan. Met mijn 14-jaar ervaring in Brussel weet ik dat de kans daarop 0,0 is.' Piri wijst er ook op dat dit soort Europese afspraken gemaakt zijn in het kader van solidariteit. Die staat volgens haar nu onder druk. Wel is Piri blij dat de steun voor Oekraïne blijft en 'het is echt goed' dat de 2 procent-NAVO-norm wordt vastgelegd. Lees ook | Poetin bezoekt ‘oude vriend’ Xi, Rusland en China kruipen verder naar elkaar toe Stoelendans in het Kremlin Oekraïne lijkt de wind in de zeilen te hebben aan het front in Oekraïne. Zo wordt de verovering van de Oekraïense stad Robotyne geclaimd door de Russen. Desondanks heeft Poetin zijn minister van Defensie Sjoigoe vervangen voor meneer Belousov, een econoom. 'Sjoigoe was een goede minister, maar niet de juiste man in tijden van oorlog', legt Oost-Europaonderzoeker Bob Deen van Instituut Clingendael uit. Luister ook | #232 Idols bij de rechtbank Jij een debat en jij een debat! | Postma in Amerika Het duurde even, maar ineens zijn ze eruit. Er komen twee debatten aan tussen president Biden en zijn uitdager Donald Trump. En laatstgenoemde wil eigenlijk al een derde en een vierde debat. Amerika-correspondent Jan Postma legt uit hoe dit opeens geregeld is.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Geert Jan Hahn neemt het hoofdlijnenakkoord van de formerende partijen PVV, VVD, NSC en BBB onder de loep. Wat betekenen de nieuwe plannen voor de positie van Nederland in Europa en op het wereldtoneel? Geert Jan Hahn bespreekt het met Iwan Verrips en Michiel Jurrjens.See omnystudio.com/listener for privacy information.