De Wereld | BNR

Door een voor normale mensen nauwelijks te volgen ruzie tussen Kosovo en Servië over nummerborden ligt onze aandacht wat minder in Oekraïne en wat meer in de Balkan. En dat is de hoogste tijd, want de kans dat daar opnieuw oorlog uitbreekt is aanzienlijk. De haat tussen echte en etnische Serviërs, Kroaten, Bosnische moslims, Albaniërs en Slovenen is sinds de oorlog tussen Kroatië, Servië en Slovenië, daarna in Bosnië-Herzegovina en in Kosovo, schijnbaar iets gesmoord, maar allerminst verdwenen.  Onder druk van Amerika en de EU is de dreigende nummerbordenoorlog met een maand uitgesteld. Servische auto’s zouden alleen nog Kosovo binnen mogen met een Kosovaars nummer. Op zo’n kenteken staan de letters RKS, voor Republiek Kosovo. Dat is voor Serviërs onaanvaardbaar. Er zijn ook kentekens met de letters KS, voor Kosovo, en dat mag wel. Achtergrond: Servië beschouwt Kosovo nog altijd als provincie, en niet als onafhankelijk land, en beschermt daarom de Servische minderheid in Kosovo.  Zo dreigt in Bosnië-Herzegovina ook een nieuwe oorlog uit te breken, tussen de moslims en Kroaten in de ene helft van het land en de Serviërs in de afgescheiden Republika Srpska. Daar ligt het beruchte Srebrenica, dat iedere Nederlander kent. De slachtpartij onder duizenden moslim mannen wissen we niet meer uit ons geheugen.  Dankzij de Amerikanen en hun door de NAVO gesteunde bombardementen, kwamen er uiteindelijk twee bestanden, het akkoord van Dayton en het akkoord van Rambouillet. Zonder de duizenden NAVO-soldaten die er nog steeds zijn, zou de Balkanoorlog allang weer zijn ontbrand. Want de haat wint het nog steeds met straatlengtes van de veiligheid en het geluk van vrouwen en kinderen.  De geschiedenis van die haat gaat eeuwen terug, en de Balkan was altijd een politieke vulkaan. Maar de westerse wereld had moeten ingrijpen toen de Duitse Bondskanselier Helmut Kohl op 24 december 1991 plotseling, en tegen de nadrukkelijke wil van de VN, de EU en de Amerikaanse president Bush Sr., de onafhankelijkheid van Kroatië en Slovenië erkende – een beetje zoals Vladimir Poetin nu met Loehansk en Donetsk heeft gedaan. Het gevolg van die erkenning was oorlog met het door Rusland gesteunde Servië, waarna alle etnische groepen in het volledig uit elkaar vallende Joegoslavië elkaar naar de strot vlogen.  Juist vanwege de prominente rol die Rusland in de coulissen speelt is het van het grootste belang dat de VN, EU en de westerse wereld een absolute prioriteit maken van deze tikkende tijdbom. Tussen de kogels van een verwarde student in 1914, in Sarajevo, en een nummerbord in Kosovo in 2022 is maar weinig verschil.   See omnystudio.com/listener for privacy information.

Doet ze het wel, of doet ze het niet? Volgens aanhoudende geruchten zou Nancy Pelosi op bezoek gaan in Taiwan. De spanningen lopen op, en er wordt volop gespeculeerd over reacties vanuit China. Het eerste schip met graan is onderweg vanuit Oekraïne. Het vaart langzaam, want ondanks dat de mijnen langs de route zouden zijn geruimd is voorzichtigheid geboden. Vanuit het oorlogsfront komen wisselende berichten. De Russen zeggen bezig te zijn met een opmars, maar echt veroveren wil nog niet lukken. Oekraïne is vooral bezig met de herovering van Cherson.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het Westen blijft Oekraïne volop steunen met wapens voor het land en sancties tegen Rusland. Een goede zaak volgens oud-minister van defensie Eimert van Middelkoop. Toch is hij kritisch op Europese Commissievoorzitter Von der Leyen vanwege het kandidaat-lidmaatschap van de EU voor Oekraïne. 'Ik vind dat Von der Leyen daar enorm naïef in heeft gehandeld.' Luister ook | 'Europa moet zich voorbereiden op situatie zonder Russisch gas' Floris Akkerman vanuit Oekraïne De strijd richt zich op dit moment met name rond de stad Cherson in het zuiden van het land. Britse inlichtingendiensten claimen dat Oekraïne de stad heeft afgesloten van Russische troepen en het land denkt zelf dat de stad in september heroverd kan zijn. Oost-Europa-verslaggever en co-host van de Perestrojkast Floris Akkerman was bij het front en vertelt vanuit Oekraïne over wat hij daar ziet. Lees ook | Oekraïne bereidt strijd Cherson voor Europa Update | Macron schaamt zich voor Bin Salman De Franse president Macron is net terug van een tour door Afrika, waar hij met name boos was op de landen die geen partij kiezen voor het Westen in de oorlog in Oekraïne. Ondertussen ontvangt hij met enige gêne de Saoedische kroonprins Mohamed Bin Salman. Je hoort Europa-correspondent Stefan de Vries.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het is dag 155 van de oorlog. De Russen hebben na weken van langzaam voortbewegen een belangrijk nieuw strategisch punt ingenomen: een Oekraïense kolencentrale in de buurt van Donetsk, in het Donbas gebied. De Oekraïners zien het als een kleine tegenslag, en zijn vooral bezig met de ontwikkelingen aan het front.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De maximale capaciteit van Nord Stream 1, de gasleiding die Russisch gas via Oekraïne naar Duitsland vervoert, wordt teruggeschroefd. Gazprom zegt dat dit noodzakelijk is vanwege onderhoud aan de leiding. Als gevolg hiervan schiet de gasprijs omhoog, en er wordt gesproken over ‘gaschantage’. Moet Duitsland gaan investeren in kernenergie als alternatief?See omnystudio.com/listener for privacy information.

Er stroomt dan wel weer gas door Nord Stream 1 naar Europa. Toch moet Europa zich voorbereiden op een situatie waarin we het zonder Russisch gas moeten doen. Dat vindt Esther de Lange, Europarlementariër voor het CDA en klimaatwoordvoerder namens de EVP-fractie. In gesprek met Bernard Hammelburg gaat ze in op de vraag hoe Europa zijn ambitieuze klimaatdoelen nog kan halen. Luister ook | 'Meer retoriek dan militaire successen voor Zelensky' De situatie op de olie- en gasmarkt Europa haalt voor nu even opgelucht adem nu er weer gas vanuit Rusland naar Europa stroomt. Toch is het nog maar de vraag hoe lang dat nog duurt. Tegelijkertijd kan het Westen niet rekenen op extra olie uit Saoedi-Arabië. Met energiedeskundige Lucia van Geuns van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies maken we de balans op van de huidige energiemarkt. Europa-verslaggever Geert Jan Hahn gaat in op de reacties uit Brussel over het heropenen van Nord Stream 1. Luister ook | #135: Edi Rama (premier Albanië) Postma in Amerika | Nikki Haley for president? President Biden krijgt veel kritiek te verduren, onder meer op zijn beleid richting Iran. Biden heeft de deur voor een nieuwe Iran-deal nog niet dichtgegooid. Nikki Haley - Trumps voormalige ambassadeur bij de Verenigde Naties - beloofde dat de volgende president een eventuele deal zou verscheuren. Ze hintte daarbij op dat zij die president zal zijn. Je hoort Amerika-correspondent Jan Postma. Luister ook | Amerika PodcastSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Vandaag loopt de deadline af voor het onderhoud van Nord Stream 1. Ondertussen verlicht de EU voor het eerst sancties tegen Rusland.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Dus die sancties zijn bedoeld om Vladimir Poetin op de knieën te krijgen? Papegaaiende Europese politici praten elkaar na, en beweren dat het nu menens is, en dat het Kremlin onder het nieuwe, zevende sanctiepakket gaat piepen en kraken. Daar zijn nauwelijks tekenen van. Integendeel: als er iets piept en kraakt is het Europa. Wie treft nou precies wie met sancties? Beter gezegd: met draaideursancties?   Persbureau AP geeft een aardig overzicht van de paniekerige situatie in Europa. Voedselbanken in Italië kunnen de drukte niet aan, de Duitse overheid zet airconditioners lager en herstart kolenmijnen, melkfabrieken vrezen dat ze niet meer kunnen pasteuriseren, de euro is gekelderd, de inflatie is moordend. En natuurlijk het hoepeltje waardoor Poetin de Duitsers laat springen. Houdt hij de pijpleiding Nord Stream 1 dicht? Of gaat die na een extra vertraging toch weer open? Of een beetje open?  De Europese Unie probeert aan te pappen met Azerbeidzjan, Kazakhstan en Turkmenistan – voormalige Sovjetstaten die weliswaar dictaturen zijn, maar niet veel van Poetin moeten hebben. En ze hebben wel gas, al is het lang niet genoeg om het verlies van de Russische aanvoer te compenseren.   Intussen stromen de gas- en olie-inkomsten in Rusland nog steeds binnen, is de inflatie hoog maar wel dalende en is de roebel opmerkelijk sterk. De oorlog woedt in Oekraïne, niet in Rusland, en daar gaat het leven gewoon door. In Moskou was vorige maand een wedstrijd ijsjes eten, en het jaarlijkse boekenfestival op het Rode Plein. De meeste winkels zijn open, terrassen goed gevuld. De burger kan kennelijk goed zonder McDonald’s, Heineken, Netflix en Nintendo.  Wat komt er in dat zevende Europese sanctiepakket? Goud, wat Rusland, met 10 procent van de wereldproductie, al nauwelijks meer aan het Westen verkoopt, maar wel aan Turkije, India en andere Aziatische landen. Dus die boycot is een slag in de lucht. Diamant, waarvan 30 procent van de wereldproductie uit Rusland komt, staat niet op de sanctielijst, hoewel ook dat niet echt veel zou uitmaken, want het overgrote deel daarvan gaat voor bewerking en doorverkoop naar India. Daar staat tegenover dat wij dicht tegen de paniek aanzitten. ‘Code rood voor Europa https://nos.nl/artikel/2437315-internationaal-energieagentschap-het-is-code-rood-voor-europa ,’ waarschuwt het International Energie Agentschap. Het wordt een barre winter. Of misschien wel Siberisch. Wie treft nou precies wie met die draaideursancties?See omnystudio.com/listener for privacy information.

Terwijl de strijd in de Donbas doorgaat, ontmoet de Turkse president Erdogan Vladimir Poetin vandaag in Teheran. Daar spreken ze onder meer over de export van graan uit Oekraïne. En gisteren kondigde Ursula von der Leyen aan dat de EU meer gas uit Azerbaijan wil halen, als alternatief voor gas uit Rusland. Dat en meer bespreken we met Geert Jan Hahn en Bernard Hammelburg, die alles rondom de oorlog in Oekraïne voor ons volgen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Oekraïne probeert de havenstad Cherson te heroveren op de Russen. Maar Ruslandkenner Hubert Smeets denkt dat dit vooralsnog vooral retoriek betreft. In Rusland zelf wordt ondertussen niet naar de oorlog zelf gekeken, maar naar hoe 'zwak' de Westerse leiders zijn als gevolg van hun verzet tegen Rusland. Daarover hoor je Europa-verslaggever Geert Jan Hahn. Luister ook | 'Ook Ierland beweegt richting NAVO-lidmaatschap' Het Midden-Oosten doet er weer toe We waren het door de oorlog in Oekraïne even vergeten, maar het Midden-Oosten is terug van weggeweest. Poetin en Erdogan gaan elkaar ontmoeten in Iran. En president Biden is in Israël en reist daarna door naar Saoedi-Arabië. Te gast is buitenlandcommentator Paul Brill. Lees ook | VS en Israël bezweren te voorkomen dat Iran nucleair wapen krijgt Postma in Amerika | de coup van Bolton John Bolton, de voormalig veiligheidsadviseur van president Trump, bekende in het CNN-programma van Jake Tapper per ongeluk dat hij ooit betrokken was bij een coup. Maar bij welke wilde hij niet zeggen. Tegelijk spendeert Fox News aandacht aan de Nederlandse boerenprotesten. Je hoort het van Amerika-correspondent Jan Postma. Luister ook | Amerika PodcastSee omnystudio.com/listener for privacy information.