De Wereld | BNR

Van het westerse enthousiasme over de succesvolle Oekraïense opmars in het door Rusland geannexeerde deel van het land is niet veel over. Poetins ‘Blitzkrieg’ tegen Kiev en andere Oekraïense steden – onverwacht en effectief – zet het leger van Zelensky niet alleen op achterstand, maar plaatst ook de enorme westerse militaire en financiële steun in een ander daglicht. Over de barrage van drones en raketten was in westerse kring weliswaar gespeculeerd, maar de omvang en het effect zijn zwaar onderschat.  De discussies gaan plotseling  niet meer over de gebrekkige Russische invasie en het beschamende gestuntel bij de mobilisatie, en al evenmin over het snel uitdunnende arsenaal aan Russische precisiewapens, maar over de rol van Iran. Dat land levert een, naar het zich laat aanzien, onuitputtelijke hoeveelheid drones en precisieraketten. Iran produceert die wapens snel en goedkoop. De kamikazedrones, die met tientallen tegelijk worden afgevuurd, kosten 20.000 dollar per stuk. Ter vergelijking: een kruisraket kost een paar miljoen. Oekraïne schiet een hoop kamikazedrones uit de lucht, maar de afweerraketten die daarvoor nodig zijn, kosten ook enkele miljoenen per stuk en hebben een lange productietijd.  Rusland en Iran verstevigden hun band in 2015, toen Poetin besloot zijn luchtmacht ter beschikking te stellen van de Syrische leider Assad. De Iraanse Republikeinse Gardes vulden de Syrische grondtroepen aan. Aan die situatie is nauwelijks is gewijzigd. Van warme vriendschap tussen de twee landen is niet echt sprake. Het is meer een verstandshuwelijk, en Iran ziet een gouden kans om zijn positie als hoofdrolspeler in de regio te versterken.  Door de moord door de Iraanse kuisheidspolitie op de 22-jarige Masha Amini, die had geweigerd een hoofddoekje te dragen, en de daarop volgende protesten in Iran en in andere landen, zoals Nederland, legde de Europese Unie nieuwe sancties op aan Iran. De Iraanse rol als wapenleverancier in de oorlog in Oekraïne leidt tot nog meer sancties, al is de vraag wat de EU nog kan doen tegen een land dat op Noord-Korea begint te lijken.  Praktisch gezien betekent het twee dingen: dat Rusland voldoende wapens heeft om zijn ‘Blitzkrieg’ tot heel Oekraïne uit te breiden. En de Russische economie gaat best redelijk, terwijl de onze door de combinatie van steun aan Oekraïne, inflatie en een energiecrisis de grootste klappen krijgt sinds misschien wel een halve eeuw. See omnystudio.com/listener for privacy information.

De EU moet Iran straffen voor het leveren van de kamikaze drones, aldus Wopke Hoekstra. Andere EU landen willen eerst meer bewijs zien. Het zou kunnen dat Rusland de drones niet rechtstreeks van Iran heeft gekocht, waardoor Iran de handen kan wassen in onschuld. Deze nieuwe vorm van aanvallen is in financiële zin een stuk goedkoper dan het gebruik van kruisraketten. De Russen lijken steeds meer belangrijke infrastructurele (burger) doelen te willen raken. Met de winter in aantocht kan de geringe toegang tot water, gas en elektriciteit leiden tot grote onrust onder de Oekraïners, waardoor ze zich misschien gewonnen zullen geven.  See omnystudio.com/listener for privacy information.

China, Kazachstan, India en Turkije zouden met behulp van de VN een groep kunnen vormen om te bemiddelen tussen Rusland en Oekraïne. Dat denkt Ron Keller, voormalig ambassadeur in Rusland, Oekraïne, Turkije en China. Volgens hem is er een groep neutrale landen nodig, omdat het Westen partij kiest voor Oekraïne. Luister ook | Hoe het pond een ons werd 'Wanhopig Rusland' Rusland voert sinds afgelopen maandag grote luchtaanvallen uit door heel Oekraïne. Volgens Rusland is dat uit wraak voor de aanslag op de Krimbrug. Defensie-expert Patrick Bolder van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies ziet geen strategisch motief maar pure wanhoop bij de Russen. Luister ook | #78: Pinco Pallino, Jan Modaal en de schrikwekkende Gasrekening! Europa Update | Leefbaarheid in Oekraïne onder druk Oekraíne beleeft een roerige week door de bombardementen van de Russen, maar met de winter op komst wacht de Oekraïners een nog lastigere tijd. Drinkwater is op veel plekken niet meer vanzelfsprekend en ook andere vitale infrastructuur, zoals energie en telecommunicatie wordt hard geraakt. Geert Jan Hahn sprak erover met de Oekraïense cyberdefensie-expert Lada Roslicky. Luister ook | Amerika Podcast Postma in Amerika | Beroerte zorgt voor spanning in Pennsylvania De strijd om de senaatszetel in Pennsylvania wordt steeds spannender. De Democraat John Fetterman leek de strijd gaan winnen, tot hij werd getroffen door een beroerte. Voormalig tv-dokter Oz ruikt nu zijn kans voor de Republikeinen. Je hoort Amerika-correspondent Jan Postma.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Vanochtend waren opnieuw aanvallen vanuit de lucht op veel verschillende plekken in Oekraïne. Een woordvoerder van Zelenski zegt dat er veel kritieke infrastructuur is geraakt door zogenaamde kamikaze drones. Het lijkt een voortzetting van de vergeldingsacties voor de opgeblazen brug naar de Krim, hoewel die aanslag nog steeds niet is opgeëist.See omnystudio.com/listener for privacy information.

In de Eerste Golfoorlog hadden we de illusie dat we die nauwgezet konden volgen. Vanaf het dak van een hotel hield oorlogsverslaggever Peter Arnett van het toen nog nauwelijks bekende  CNN, aan de hand van legerwoordvoerders, bij hoe de Amerikaanse opmars tegen Irak en de bevrijding van Koeweit verliepen. Achter Arnett zag je het door nachtkijkers groen gekleurde beeld van afgevuurde raketten. Maarten van Rossem noemde het staren in een kom erwtensoep.  Wat er werkelijk gebeurde, wisten we niet. Amerikaanse woordvoerders hadden het over ‘sorties,’ een eufemisme voor luchtbombardementen. En we leerden het woord ‘bomtapijt,’ een eufemisme voor wat massamoord moet zijn geweest. Inmiddels weten we dat er in zes weken meer dan 100.000 ‘sorties’. waren, waarmee de Iraakse krijgsmacht werd verbrijzeld, maar waarbij ook minstens 6.000 burgers omkwamen. Na hun debacle in Vietnam, hadden de Amerikanen hun les geleerd: geen journalisten als pottenkijkers op het slagveld.  De episode legt de dilemma’s bloot waarmee de journalistiek worstelt. Een verslaggever op het dak van een hotel en Amerikaanse woordvoerders in Washington – dat was natuurlijk onvoldoende. Op één journalist van CBS na, die op eigen houtje naar het front reed en prompt maanden werd gegijzeld door de Irakezen, was niemand van ons echt snugger genoeg om zich aan het Amerikaanse frame te ontworstelen. De waarheid was de Amerikaanse waarheid. Na de val van Saddam Hoessein, in de Tweede Golfoorlog, en de chaos die tot de huidige dag voortduurt, hebben we de nuances ingevuld die toen ontbraken.  Met de Russische inval in Oekraïne worstelen wij bij BNR dagelijks, en bij collega’s van gewetensvolle media al het niet anders zijn. Kies je voor Joe Bidens waarschuwing voor een naderend Armageddon? Vraagt de raketaanval op meer dan tien Oekraïense steden om een veroordeling of een analyse? Beoordeel je de feiten aan de hand van je gevoel voor beschaving en rechtvaardigheid? Noem je Poetins daden oorlogsmisdrijven, zoals de Europese Commissie? Of vaar je op het kompas van de Realpolitik, zoals Henry Kissinger, die Oekraïne adviseert afstand te doen van het geannexeerde deel? Of kies je ervoor zoveel mogelijk facetten te duiden? Maar bovenal: hoe ontworstel je je aan het framen door de strijdende partijen?  Tijdens de Golfoorlog voerde de Iraakse onderminister Tariq Aziz dagelijks in een talkshow van CNN het woord namens Saddam Hoessein. Waarvan ik toen al dacht: zou CNN, als het tijdens de Tweede Wereldoorlog had bestaan, Joseph Göbbels aan het woord hebben gelaten om de inzichten van Adolf Hitler toe te lichten? Het was surrealistisch.  Onze beste wapens: het vermijden van napraten, en het onderzoeken en dubbelchecken van feiten. Daar is ons team echt heel goed in. Maar het blijven vaak duivelse dilemma’s.   See omnystudio.com/listener for privacy information.

Na de aanslagen van gisteren begint de dag in Oekraïne vandaag weer met een luchtalarm. De autohandelaar, de school en het park zijn niet veilig gebleken voor de aanvallen van de Russen, en nu zou ook een kolencentrale zijn geraakt. Poetin mikt momenteel bewust op doelen in de energie infrastructuur. Met de winter in aantocht is het niet hebben van stroom echt een groot probleem.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Vanuit verschillende Oekraïense steden als Kiev, Dnipro, Zaporizja en Odessa wordt melding gemaakt van explosies, naar alle waarschijnlijkheid zijn het Russische raketten. 'Dit is duidelijke een vergeldingsmaatregel van Poetin', zegt buitenlandcommentator Bernard Hammelburg. Volgens Hammelburg is het wraak voor de aanslag op de brug naar de Krim, het 'geesteskind van Poetin'.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Oekraïne slaat stevig terug in de door Rusland geannexeerde provincies. Waar de grenzen van die geannexeerde gebieden lopen is het Kremlin trouwens niet precies duidelijk. Ondertussen wachten de Russische troepen in Oekraïne op de beloofde extra soldaten. Te gast is Mart de Kruif, generaal buiten dienst en voormalig commandant der strijdkrachten.  Luister ook | 'Landjepik door Poetin' vraagt om nieuwe sancties De u-bocht van Truss en Kwarteng De Britse regering ziet tóch af van het voornemen om topinkomens een belastingverlaging te geven. Dat moest ook wel, want de beurs stortte in en het pond was hard op weg nog maar een ons waard te zijn. Dat maakt de politieke draai van Liz Truss en haar minister van Financiën, Kwasi Kwarteng, niet minder opmerkelijk. Peter de Waard redacteur bij de Volkskrant en voormalig correspondent in het Verenigd Koninkrijk is te gast Europa Update | Nóg een praatclub Leiders uit heel Europa komen samen in Praag voor de eerste bijeenkomst van de 'Europese Politieke Gemeenschap' -- een initiatief dat eerder dit jaar al was aangekondigd door president Emmanuel Macron. Europaverslaggever Geert Jan Hahn is er ook. Hij vraagt aan premier Mark Rutte wanneer de bijeenkomst wat hem betreft nou een succes is.  Luister ook | #77: Een nieuw Europees 'clubje' Postma in Amerika | Een opmerkelijk campagneschandaal  Een flink schandaal in een van de campagnes deze week, en wel bij Herschel Walker, de Republikeinse kandidaat voor de senaat in Georgia. Walker is een  American football-held zonder politieke ervaring, naar voren geschoven door niemand minder dan Donald Trump. En nu blijkt dat Walker niet zo'n goede kandidaat is.  Luister ook | Amerika Podcast   See omnystudio.com/listener for privacy information.

De New York Times schrijft vandaag dat de Amerikaanse overheid denkt dat Oekraïne achter de aanslag op de dochter van Kremlin ideoloog Alexander Doegin van afgelopen augustus zit. Dit nieuws is bevestigd door verschillende bronnen aan de New York Times, maar de krant is wel de enige bron die het opschrijft. Belangrijk om in ogenschouw te nemen is dat we ook niet weten uit wélke Oekraïense hoek deze aanslag precies komt.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Russische troepen in Oost- en Zuid-Oekraïne komen steeds verder onder druk te staan door het succesvolle Oekraïense tegenoffensief. Verschillende bronnen, uit Kiev en Rusland zelf, laten zien dat steeds meer Russische soldaten zich terugtrekken uit de gebieden.   See omnystudio.com/listener for privacy information.