De Wereld | BNR

De eerste dagen van Trumps presidentschap kenmerken zich door het ene na het andere ondertekende decreet. Maar hoeveel kan Trump er daarvan echt uitvoeren? Te gast is Amerikanist Koen Petersen. Luister ook | Biden en Trump komen samen tot Gaza-deal: 'Dit moest gezamenlijk gebeuren' Waarom heeft Trump eigenlijk zo'n haast met al die decreten, meer dan andere presidenten? Koen Petersen denkt: vanwege de tussentijdse verkiezingen, die zijn al over een jaar en 10 maanden.  Drama in het Witte Huis | Postma in Amerika Trump heeft pas net zijn intrek genomen in het Witte Huis, en hoewel er nog niet zoveel ruzie is als de vorige keer, is de aanstichter van de meeste drama Elon Musk. En, huh? Zat er nou een brief van Biden in het laatje? Dat en meer vertelt Jan Postma, onze correspondent in Washington  Luister ook | Extra: Inauguratie president Donald Trump De laatste dictatuur van Europa, Belarus, gaat zondag naar de stembus. De uitslag daarvan staat vast, maar met de vorige verkiezingen in het achterhoofd is dat best bijzonder. Waarom zijn deze verkiezingen voor ons belangrijk?  Daarover Oost-Europa-expert Bob Deen van Instituut Clingendael. En ook Europaverslaggever Geert Jan Hahn schuift aan.  Luister ook | #253: Live met minister Veldkamp: Trump, vrede, Russische schaduwvloot, steun aan OekraïneSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Als Kamala Harris nou zou hebben gewonnen, wat zou het dan een saaie boel zijn geworden. Dan was Amerika niet uit het Parijse klimaatakkoord gestapt, en uit de Wereld Gezondheidsorganisatie, dan waren Panama en Groenland niet bedreigd met invasies, dan betekende ‘make America great again’ niet een handelsoorlog met bondgenoten, geen klopjacht op migranten en geen vernedering van seksueel anders geaarden in binnen- en buitenland. En ook geen Elon Musk, die hoofd wordt van een schijnbaar uit de wereld van Harry Potter weggerukt nepministerie dat toezicht houdt op de regeldruk. En die het fatsoenlijke deel van Amerika en de wereld de stuipen op het lijf joeg door tijdens een danktoespraakje voor de Grote Roerganger eerst naar het publiek links, en toen naar het publiek rechts een onvervalste Hitlergroet  te brengen. Rechterhand eerst op het hart en dan de gestrekte arm naar voren. Uit oppositiekring in Amerika, maar ook uit Duitsland, Italië en Spanje, landen met een extra antenne voor fascistische symboliek, klonken meteen protesten.  Er zit in de aanpak van Trump ook een stevige dosis grootspraak. Hij kan, onder de noemer ‘drill, baby, drill’, wel beweren dat heel Amerika weer overstapt op fossiele brandstof, alleen zijn het de staten die daarover gaan, niet de federale regering. Hij kan wel roepen dat kinderen van migranten die in de VS geboren worden geen Amerikaans staatsburger meer zijn, maar dat ligt verankerd in het 14de Amendement op de Grondwet, en dat kan zelfs de Grote Roerganger niet per decreet veranderen.  Als Kamala Harris had gewonnen, had het land een vrolijke, goedlachse president gehad, in plaats van deze sombere brombeer, van wie de woede afdruipt. Een man die de wederopstanding en de gouden dagen van zijn land aankondigt met kwaadaardige blik in de ogen en de mondhoeken omlaag.  Er staat ook iets tegenover. Wij journalisten hadden ons waarschijnlijk rot verveeld met een vrolijke, positieve Amerikaanse president. Deze Grote Roerganger garandeert vier jaar lang een journalistieke achtbaan. Misschien is voor ons journalisten hier een woord van dank op zijn plaats. Elk nadeel heeft zijn voordeel, ook voor onze uitgevers en aandeelhouders. Dus Donnie Boy – houd ons maar lekker bezig. Wij zijn er klaar voor.See omnystudio.com/listener for privacy information.

In deze aflevering praten Kati Piri, buitenlandwoordvoerder van GroenLinks-PvdA, Geert Jan Hahn, Europaverslaggever, en Jan van Benthem, buitenlandcommentator, over de recente Gaza-deal. Piri benadrukt de cruciale samenwerking tussen Biden en Trump voor deze overeenkomst. Hahn biedt inzicht in de Europese reacties en de impact op Oekraïne. Van Benthem analyseert de binnenlandse politieke spanningen in Israël en de moraliteit achter defensiefinanciering. Ze verkennen ook de bredere geopolitieke implicaties van deze ontwikkelingen.

In deze aflevering wordt de dynamiek van de onderhandelingen tussen Israël en Hamas onderzocht. De invloed van Joe Biden en Donald Trump komt aan bod, waarbij beide leiders hun posities met strategische druk inzetten. De gespannen gesprekken tussen Netanyahu en Trumps onderhandelaar Witkoff onthullen interessante politieke manoeuvres. Ook wordt gekeken naar de rol van andere spelers in de regio, zoals Hezbollah en Iran, en hoe hun verliezen de situatie voor Hamas verder bemoeilijken.

Bart Groothuis, VVD-Europarlementariër, uit zijn zorgen over Elon Musk's invloed op Europa en zijn ondersteuning van nationalistische partijen die zijn zakelijke belangen dienen. Hij wijst op risico's, zoals spionage door Tesla's en de afhankelijkheid van Starlink. René Cuperus, Duitsland-expert, bespreekt de aankomende verkiezingen in Duitsland en de rol van de extreemrechtse AfD, die steeds sterker wordt. De situatie in Duitsland heeft grote implicaties voor de politieke toekomst en de Europese integriteit.

Hij heeft geen officiële functie, maar hij jaagt in binnen- en buitenland prominente leiders en ondernemers op de kast. Zijn invloed groeit met de dag. Elon Raspoetin sleurt zijn gelegenheidsvriend, Donald Trump, steeds meer het pad op dat hij met zijn Musk-etiers heeft uitgestippeld.  Het zijn collega-miljardairs , evenals hijzelf vaak uit de tech-sector, voor wie de tweecomponentenlijm die de wereld bindt bestaat uit geld en macht. Gelegenheidsvriend Trump heeft evenmin een officiële functie, daarvoor moet hij nog twaalf nachtjes slapen. Tot die tijd is hij, in elk geval staatsrechtelijk, gewoon burger. Maar hij gedraagt zich wel vast als tsaar en houdt hof in wat nu al het ‘zuidelijke Witte Huis’  wordt genoemd, Mar a Lago. Politici uit binnen- en buitenland vragen belet en hopen op een audiëntie. Zijn persconferentie, gisteravond, was een warrige opeenstapeling van onzinsprookjes, zoals de verovering van Groenland en het Panamakanaal  en het dwingen van NAVO-leden om 5 procent van hun BNP aan defensie uit te geven. Amerika zelf zit op 3,6 procent.  Wat Musk doet is eigenlijk vileiner. Hij ontwikkelt een buitenlands beleid dat gericht is op radicaalrechts, met zijn lofzang op de Duitse AfD met haar neofascistische ideeën, de Britse Reform beweging, een aanval op premier Starmer wegens een onbewezen rol in een kinderseksschandaal en een commercieel-politieke flirt met de Italiaanse premier Meloni. Als een ware Raspoetin stuurt hij de wereld in zijn eigen richting, en die van zijn Musk-etiers, zoals Mark Zuckerberg en Jeff Bezos.  De vraag is hoe lang deze gelegenheidsvriendschap nog standhoudt. Maggie Haberman, Witte Huis verslaggever van de New York Times, zegt dat relatie stevig onder druk staat. Musk huurt voor 2000 dollar per nacht een huisje op het terrein van Mar a Lago, als een goede Raspoetin dichtbij zijn tsaar. Maar volgens Haberman begint Trump zich te ergeren , door de nabijheid en de opdringerigheid. Met regelmaat hoort het personeel de mannen tegen elkaar snauwen. Over twaalf dagen betrekt Trump het Witte Huis. Naaste medewerkers krijgen dan kantoren in de nabijheid van de president. ‘Reken er maar niet op dat Musk een kantoor in de West Wing of een toegangspasje krijgt’, zegt Haberman. Hoe Musk wordt gecanceld weet niemand, maar dat hij op weg is naar de poort staat vast. Waarschijnlijk in een Tesla.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Met de komst van president Trump rijst de vraag of en hoe hij de steun aan Oekraïne voort wil zetten. Als blijkt dat Oekraïne meer wapens nodig heeft of Amerika meer geld wil zien voor hun wapens, dan is dat volgens VVD-buitenlandwoordvoerder Eric van der Burg bespreekbaar. 'Wij hebben een groot belang om ervoor te zorgen dat Oekraïne sterk in positie blijft.' Hij is te gast bij Bernard Hammelburg en Geert Jan Hahn. Luister ook | 'Poetin wil geen vrede, maar een bestand is niet uitgesloten' Komende week reist Van der Burg met de vaste Kamercommissie Buitenlandse Zaken af naar Amerika. Hij hoopt hier vooral informatie in te winnen over hoe Amerika naar verschillende geopolitieke zaken kijkt. Toch denkt Van der Burg dat ook Amerika belang heeft bij een sterk Oekraïne. 'Poetin stopt niet bij Oekraïne. Ook Trump heeft er belang bij dat Rusland niet als winnaar uit de strijd komt.' De oproep om Oekraïense vluchtelingen terug te sturen naar veilige delen in Oekraïne zoemt ook rond. Volgens Van der Burg is dat iets wat we gezamenlijk in Europa moeten regelen. Lees ook | Na staatsgreep verkeert Zuid-Korea in steeds diepere politieke crisis Politieke chaos in Zuid-Korea compleet Justitie in Zuid-Korea heeft een arrestatiebevel uitgevaardigd tegen voormalig president Yoon. Die werd afgezet nadat hij de staat van beleg had afgekondigd. Waar men dacht dat het na zijn afzetting rustig zou worden is dat allerminst het geval. Hoogleraar Koreastudies Remco Breuker schetst de grote crisis en legt uit waarom dit ook voor Europa grote gevolgen kan hebben, nu de Zuid-Koreaanse economie in zwaar weer verkeert.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Hubert Smeets, medeoprichter van Raam op Rusland en columnist voor NRC, bespreekt het misleidende vredesverlangen van Poetin. Hij legt uit dat Poetin onderhandelt vanuit de huidige realiteit en verwijst naar de onbeantwoorde Istanbul-akkoorden. Smeets denkt niet dat echte vrede in zicht is, maar sluit een tijdelijk bestand niet uit. Verder wordt de verslechterende economische situatie in Rusland belicht, evenals de geopolitieke complexiteit van het conflict tussen Oekraïne en Rusland, met nieuwe verwachtingen rond Donald Trump.

Door de herverkiezing van Trump denkt Europa steeds meer na over eventuele vredesbesprekingen tussen Oekraïne en Rusland. Volgens Robert Serry, voormalig ambassadeur in Oekraïne, kan Trump een betere president worden dan Biden. 'Biden heeft zich veel te druk gemaakt om escalatie en daarom kwamen de wapens te laat. Nu moet die oorlog wel eindigen.' Bernard Hammelburg praat erover met Serry en met Europa-verslaggever en maker van de BNR Perestrojkast Geert Jan Hahn. Luister ook | 'Syrië heeft de ruimte nodig om een eigen regime op te bouwen' Trump Casino 'Trump kan dreigen om Oekraïne vol te stoppen met wapens als Rusland niet stopt, en aan de andere kant kan hij Oekraïne een paar veiligheidsgaranties geven, maar die oorlog moet dan wel ophouden', aldus Serry. Wel is Trump onberekenbaar en dus leven we volgens Serry wel in het 'Trump-casino'. Werken aan onze weerbaarheid Oekraïne claimt de aanslag in Moskou op de Russische generaal Kirillov, die daarbij om het leven kwam. Zulk soort acties hebben we Israël ook zien uitvoeren op de top van Hezbollah en Hamas. Weerbaarheid van deze landen is wel degelijk een afschrikwekkend middel tegen de vijand. Daarom vindt voormalig MIVD-baas Pieter Cobelens dat we de woorden van NAVO-secretaris-generaal Mark Rutte serieus moeten nemen en serieus werk moeten maken van voorbereidingen op een eventueel conflict.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Als je ziet hoezeer Donald Trump de wereld in de houdgreep heeft, zou je waarachtig denken dat hij al president is. Terwijl we tot zijn beëdiging nog 33 nachtjes moeten slapen. Het is veel sidderen en beven.  Een aantal topuniversiteiten heeft buitenlandse studenten geadviseerd ruim op tijd terug te zijn van hun wintervakantie. De boodschap luidt: zorg dat je vóór 20 januari op je campus bent, want daarna kom je er misschien niet meer in. Trump is naar verluidt van plan opnieuw een inreisverbod in te voeren voor een aantal landen. Aan het begin van zijn eerste termijn deed hij dat ook, en het werd toen alom een ‘moslimverbod’ genoemd, al ging het ook om bezoekers uit niet-moslimlanden. Het rijtje Kirgizië, Nigeria, Myanmar, Soedan, Tanzania, Iran, Libië, Noord-Korea, Syrië, Venezuela, Jemen en Somalië wil hij uitbreiden met India en China. Ruim de helft van de meer dan een miljoen buitenlandse studenten zijn Indiaas en Chinees. Het heeft iets surrealistisch. Misschien bijna zo bizar is dat de komst van Trump aanleiding is voor een ernstige regeringscrisis in buurland Canada. Want hij komt met 25 procent extra invoerheffing op goederen uit Canada, als straf voor de illegale immigranten en drugs die vanuit Canada de VS binnenkomen. Minister Chrystia Freeland van financiën trad af omdat premier Trudeau tijdens de feestdagen de belasting op voedsel, snoep, kinderkleding en cadeaus wil afschaffen. En bijna 19 miljoen burgers krijgen als cadeautje een cheque van 250 Canadese dollars. Freeland heeft in haar begroting juist een buffer opgenomen om de Trump-tarieven te kunnen opvangen, dus die ziet Trudeau’s beleid als geldsmijterij. Er speelt natuurlijk meer: Trudeaus populariteit  staat op nog geen 30 procent, dus hij was al op weg naar de uitgang. Maar toch.  Wat ons in Europa meer raakt zijn de voortdurende tekenen die Trump geeft over de zijn inziens onzinnige steun voor Oekraïne. Hij noemt het besluit van Joe Biden om de Oekraïners toestemming te geven met Amerikaanse wapens doelen in Rusland te bereiken ‘stom’. Dat leidt opnieuw tot zorgen onder NAVO-leden en tevredenheid bij Poetin.  Trumps presidentschap avant la lettre kan ook tot nuttige doorbraken leiden. Voor het eerst in maanden heerst er weer optimisme bij de onderhandelaars over een Gaza-bestand – niet alleen bij de bemiddelaars uit Qatar en Egypte, maar ook Israël en Hamas. De plotselinge vaart heeft veel te maken met Trumps barse dreigement  dat het met die oorlog afgelopen moet zijn voordat hij aantreedt. Iets waar Joe Biden het trouwens mee eens is, want die hoopt nog steeds op één succesje voordat hij roemloos de einder tegemoet gaat.  Trump schijnt voor zijn inauguratie veertig buitenlandse staatshoofden en regeringsleiders te hebben uitgenodigd. Of die komen is de vraag, want ze willen geen figuranten zijn in het spel dat Trump neerzet als geopolitieke opperbaas. Maar hij is hard aan de slag om dat weldegelijk te worden.See omnystudio.com/listener for privacy information.