De Wereld | BNR

Bernard Hammelburg praat erover met Jeroen Ketting van Lighthouse Group dat westerse bedrijven in Rusland bijstaat. De Russen voelen zich gehaat door Europa. Waar komen die gevoelens vandaan? Libanon Bij de verkiezingen in Libanon ging de winst naar de christelijke partijen en het sjiitische Hezbollah. Dat laatste betekent dat Iran zijn invloed in het land uitbreidt. Slaat de Syrische vazaloorlog over naar Libanon? Te gast is Martijn van der Kooij, Libanonkenner en schrijver van het boek 'Alle dagen Libanon'. Blik op Europa De Europese Commissie wil Europa populair maken onder jongeren. En daarvoor is een flink budget uitgetrokken. Maar of de gekozen manier ook echt gaat werken, dat valt te betwijfelen. Daarover Europa-verslaggever Jesse Pinster. The Donald Show Amerika-correspondent Jan Postma over de Verenigde Staten van Trump.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Iran, zegt Trump, beschikt niet alleen over ballistische raketten, maar gaat ook stiekem door met de ontwikkeling van kernwapens. De vraag is of hij de consequentie trekt uit zijn eigen dreigement. De Israëliërs, blij als premier Netanyahu ook was met Trumps Iran-besluit, maken zich het meest zorgen. De krijgsmacht in het noorden van het land is in staat van paraatheid en heeft schuilkelders ingericht, uit vrees voor een aanval door Iran, of door Hezbollah vanuit Syrië. Als dat gebeurt, voert Trump dan de daad bij het woord en begint Amerika een nieuwe oorlog tegen Iran? Ik waag het op een voorspelling: vergeet het maar. Dat is niet alleen omdat zon oorlog niet te winnen is denk aan de militaire zeperds in Afghanistan en Irak maar ook door de wijze waarop Trump Europa schoffeert. Als bondgenoten wij dus besluiten de relatie met Iran voort te zetten, dan volgen er ook sancties tegen Europa. Los van de vraag of Trump gelijk heeft met zijn Iran-besluit en niemand beweert dat hij geen punt heeft is hij door zijn radicale presentatie en dreigementen vooral bezig zichzelf te isoleren. Hij heeft nu niet alleen ruzie met Iran, maar met de Europese Unie, Rusland en China. Nu moeten we niet net doen alsof alle gevaren acuut zijn. Het Iran-akkoord is nog geen patiënt die met loeiende sirene naar de eerste hulp moet. De hervatting van de sancties gaat via een afkoelingsperiode van 90 tot 180 dagen Lang genoeg voor het Congres, of voor de bondgenoten, om een konijn uit de hoed te toveren, bijvoorbeeld door Iran in nieuwe onderhandelingen te manoeuvreren. Dat wil Europa het liefst. Iran roept dat er niet over valt te praten, maar het land kan zich een nieuw, en nog heviger sanctieregime niet veroorloven. Laat staan diezelfde onwinbare oorlog. Als ze in Teheran en Brussel het hoofd koel houden, mogen we vast weer even doorademen. See omnystudio.com/listener for privacy information.

1. Hoe ziet Bernard Hammelburg de toekomst van Israël? Hoewel Israël in oppervlakte maar half zo groot is als Nederland, is het economisch, politiek en militair een behoorlijke reus. Op de lijst van rijkste landen staat Nederland op 16, en Israël op 32, nog voor Ierland en Denemarken. En het is de enige democratie in het Midden-Oosten. Ondanks de vele oorlogen en spanningen, leeft het land in vrede met de buurlanden Jordanië en Egypte. Maar niet met Libanon, Syrië en met de westelijke Jordaanoever en Gaza. De tragedie zit vooral in dat laatste. Ondanks vele bemiddelingspogingen, vooral door Amerika, lukt het maar niet om vrede te sluiten met de Palestijnen. In het jaar 2000 zei Bill Clinton, na een zeer intensieve bemiddelingspoging: vrede kun je niet opleggen, het lukt alleen als de partijen zelf willen. Ik vrees dat hij gelijk had. 2. Is twee staten de enige oplossing, of zijn er alternatieven? Formeel is een onafhankelijk Palestina en een onafhankelijk Israël de enige oplossing. Ik zeg formeel, omdat de Verenigde Naties, de Europese Unie, de grote mogendheden, maar ook de Israëliërs en Palestijnen zelf dat principe onderschrijven. Praktisch gezien is het een gordiaanse knoop. De Palestijnen verwijten Israël dat het met de bouw van nederzettingen op de westelijke Jordaanoever elke oplossing torpedeert. Israël verwijt de Palestijnen dat ze zo verdeeld zijn denk aan Hamas en Fatach dat een serieus gesprek niet mogelijk is. Ik denk dat het vooral gaat om wederzijds wantrouwen. Israëliërs zijn ervan overtuigd dat de Palestijnen hen in zee willen drijven. De Palestijnen denken dat de Israëliërs het bezette gebied het liefst helemaal willen volbouwen met nederzettingen en hen naar Jordanië wil verdrijven. Beide kanten spreken nu openlijk over een éénstatenoplossing, misschien als een soort federatie. Maar ik zie het niet snel gebeuren. 3. Komt er vrede als de internationale politiek en de media het vredesproces met rust laten? Dat zou best eens kunnen. Er heerst een mythe dat dit conflict de moeder van alle conflicten is. In het Nederlandse regeerakkoord is alleen over deze kwestie een aparte paragraaf opgenomen. Er is geen enkel conflict waarover de emoties zo hoog oplopen. Politici en journalisten die analyses maken, meningen hebben of suggesties doen, worden meteen pro-Israëlisch of pro-Palestijns genoemd. Wie kritiek heeft op Abbas is een Palestijnenhater, wie kritiek heeft op Netanyahu wordt al gauw weggezet als vijand van Israël. Dat is raar, want wie bijvoorbeeld kritiek heeft op Trump is daarmee niet anti-Amerikaans. Dus, ja, ik vind het best een goed idee: misschien moeten we af van die eindeloze Midden-Oosten paragrafen, bezoekende ministers en Kamerleden, en van de cameras van CNN. In De Wereld volgens Hammelburg beantwoord ik elke zaterdag vragen over een internationaal thema. Hebt u een onderwerp? Stuur dan een mail naar onlineredactie@bnr.nl.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Bernard Hammelburg praat erover met Bas Eickhout, Europarlementariër voor GroenLinks. Hoge olieprijs Met ruim 70 euro is de olieprijs opgelopen tot het hoogste niveau sinds 2014. Maar het pad naar de toekomst is glibberig als ruwe olie. Hoe ontwikkelt de prijs zich verder? Te gast: Lucia van Geuns, strategisch adviseur Energie van het HCSS. Blik op Europa Polen en Hongarije raken waar het echt pijn doet. Brussel wil Europese subsidies gebruiken om haar wil op te leggen aan landen die het niet zo nauw nemen met de onafhankelijkheid van rechters. Daarover Jesse Pintser, Europa-verslaggever. The Donald Show Amerika-correspondent Jan Postma over de Verenigde Staten van Trump. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Hij presenteerde veertien seizoenen de populaire tv-serie The Apprentice' en past zijn ervaring grandioos toe. Zijn vaste zinnetjes zijn we zullen zien', of ik weet het al, maar jullie horen nog van me, of misschien snappen jullie het al, maar wacht toch even af'. En we gaan er met boter en suiker in. Neem de deadline over de Iran-deal. Trump heeft allang besloten dat hij een deel van de sancties opnieuw invoert. Waarom zegt hij dat niet gewoon nu al? Vanwege de cliffhanger. En het werkt. Europa bedelt: doe dat alsjeblieft niet. Israël bedelt: die dat alsjeblieft wél, premier Netanyahu kwam zelfs met een tv-show. Zouden Europa en Israël denken dat ze Trump kunnen beïnvloeden? Houd toch op, dat is een illusie. Of neem die deadline over de handelsoorlog, op 1 mei. Waarom juist op 1 mei? Nergens om omdat Trump Europa tot die dag uitstel had gegeven. Dus bleven bloednerveuze Europese ministers en diplomaten de regering-Trump tot de laatste seconde bombarderen met argumenten die ze in Washington allang kennen: een handelsoorlog kent alleen maar verliezers, ze kunnen in Amerika helemaal niet buiten ons fantastische staal en aluminium. Afijn, oude koek. Vervolgens stelt Trump de deadline met een maand uit. Waarom? Nergens om nieuwe cliffhanger. Blije Europeanen hèhè, nieuwe kans. Bange Europeanen uitstel is geen afstel. Niemand in Europa die zegt: weet je wat, Trump, ga lekker je gang. Wat kan ons gebeuren? Wat meer invoerrechten nou èn? Het omgekeerde hoor je nooit. Zeg, Trump, nog één woord over dat staal, en KLM, TUI en Transavia stappen op 1 juni helemaal over van Boeing op Airbus. Scheelt ons trouwens een hoop invoerrechten. Staat het al voor honderd procent vast? We zullen zien, Trump, we zullen zien. See omnystudio.com/listener for privacy information.

1. Kan hij de deal in zijn eentje onderuit halen? Strikt genomen niet. Formeel heeft het Congres de sancties tegen Iran opgeschort en elke vier maanden moet de president een advies geven om die opschorting voort te zetten. Vermoedelijk weigert hij dat op 12 mei. Dan is het aan het Congres om de sancties al dan niet te hervatten. In theorie kan het Congres niets doen, en dan blijft de overeenkomst overeind. 2. Is die kans groot? Nee, want het Congres was al onder Obama, die de deal sloot, tegen. Obama gaf zijn goedkeuring daarom per presidentieel decreet. Uit wraak werd toen de wet aangenomen die elke vier maanden dat presidentiële advies eist. Een meerderheid is nog steeds tegen de deal, dus als er een stemming komt, is het exit Amerika. Maar nogmaals: het Congres kan de zaak ook laten lopen. 3. Het was een overeenkomst tussen Iran en zes landen, goedgekeurd door de VN-Veiligheidsraad. Daar kan Amerika toch niet zomaar van af? Volgens de kleine lettertjes kan dat wél, maar de vraag is wat de andere ondertekenaars doen: Duitsland, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, Rusland en China. Rusland en China hebben al gezegd: wij gaan gewoon door. De drie Europese ondertekenaars doen dat waarschijnlijk ook, maar omdat de deal via de VN voor de hele wereld geldt, komt elk land voor die vraag te staan: wel of niet doorgaan. 4. Staat Amerika dus alleen? Ook weer strikt genomen: ja. Maar het Amerikaanse rechtssysteem kent extraterritoriale wetten. Voorbeeld: in Airbus-vliegtuigen zitten heel veel Amerikaanse onderdelen en dus komen er dan sancties tegen Frankrijk, Duitsland en Spanje, als ze toestellen aan Iran verkopen. Amerika beheerst ook het internationale bankverkeer, dus zakendoen met Iran wordt dan vrijwel onmogelijk. Vandaar dat Iran zegt: als Amerika eruit stapt, doen wij dat ook, en dan hervatten wij het nucleaire programma. 5. Trump noemt de overeenkomst de slechtste deal ooit'. Heeft hij een punt? In elk geval staat hij daar niet alleen in; veel landen delen de kritiek. Iran bouwt ballistische raketten, waarvan de critici zeggen: dat is niet in strijd met de letter van de overeenkomst, maar wel met de strekking. Bovendien overtreedt Iran daarmee een VN-resolutie die het raketprogramma verbiedt. Tweede bezwaar: de Iraanse rol in Syrië en als feitelijke leider van Hezbollah. En Trump is fel tegen de looptijd van de deal, want die gaat maar tot 2025. Sommige Europese landen willen, net als Trump, de deal verbreden, maar daarmee gaat Iran nooit akkoord. Achter de schermen wordt daar nog over onderhandeld. Dus: wie weet. Het motto van de voorstanders is: beter een slechte deal dan geen deal. Voor dealmaker Trump is dat vloeken in de kerk. In De Wereld volgens Hammelburg beantwoordt Bernard Hammelburg elke zaterdag vijf vragen over een internationaal thema. Heb je een onderwerp voor hem? Mail BNR, onlineredactie@bnr.nlSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Bernard Hammelburg praat erover met Sjoerd den Daas, China-correspondent voor onder andere het Financieele Dagblad en BNR. En net terug uit Noord-Korea. Soedan Om migranten in Afrika tegen te houden werkt de Europese Unie nu ook samen met Soedan. Een land dat wordt geregeerd door een president die wordt gezocht door het Internationaal Strafhof voor oorlogsmisdaden. Is dit wat de regering bedoeld met opvang in de regio? Daarover Maarten Groothuizen, Immigratiewoordvoerder voor D66. Blik op Europa en de Donald Show Een Europees offensief in Washington deze week. Zowel de Franse president Macron als de Duitse bondskanselier Angela Merkel komen op bezoek bij Trump om hem op andere gedachten te brengen over de Iran deal en handelstarieven. Maar levert het ook iets op? Met Europa-verslaggever Jesse Pinster en Amerika-correspondent Jan Postma. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Als je minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid hoort, zijn we maar een stel sukkelaars, in voortdurende verbijstering en doodsangst over wat die vileine Russen ons nu weer flikken. Onze instellingen en bedrijven zijn structureel doelwit, aldus de grimmige boodschap. We hebben dringend digitale dijkbewaking nodig. Het klinkt of wij westerlingen slachtoffers en onschuldig zijn. Dat is allebei onzin. Al vanaf de jaren 80 zit de digitale geschiedenis vol cyberaanvallen, mega-hacks, super-virussen en Trojaanse indringers van mythische proporties. In 1982 nog in de Koude Oorlog blies de CIA in Siberië een Sovjet-gaspijpleiding op door het besturingssysteem van de computer te ontregelen. En dan het roemruchte Stuxnet, een Amerikaans-Israëlische co-productie, die het Iraanse atoomprogramma volledig vernielde. Het zat zo vernuftig in elkaar dat de computers in het besturingssysteem meldden dat alles normaal verliep, terwijl in de kelder de uraniumcentrifuges stonden te smelten. Even terug naar de analoge tijd. In 1949 financierde Amerika in Italië de verkiezingscampagne van de christendemocraten om de razend populaire communisten te blokkeren. In 1953 organiseerde de CIA een staatsgreep tegen de Iraanse premier Mossadeq en hees het Mohammed Reza Pahlavi, alias de sjah, in het zadel. In 1961 werd met Amerikaanse steun de Congolese leider Lumumba vermoord, in 1973 de Chileense president Allende. Decennia lang spekte Amerika de kas van de Japanse Liberaal Democratische Partij, die tot vandaag de dag vrijwel ononderbroken aan de macht is. Zomaar voorbeelden, want tussen 1946 en 2000 intervenieerden Amerika en Rusland samen 117 keer in verkiezingen in andere landen. Het Westen is allang aan het terug-hacken, alleen schrijft de WashingtonPost in een gedetailleerde analyse doe je dat in stilte. We liggen, ook nu, niet met de pootjes omhoog, en we zijn geen onschuldige slachtoffers van die gemene Russen. We zijn, zogezegd, niet van de digitale straat.See omnystudio.com/listener for privacy information.

1. Gaat het echt gebeuren? Ze zeggen allebei van wel. CIA-chef Mike Pompeo, binnenkort minister van Buitenlandse Zaken, is bij Kim op bezoek geweest om het gesprek voor te bereiden en volgens Trump is dat prima verlopen. De voorbereidingen gaan natuurlijk over de eisen van beide kanten, maar ook over de plek waar ze elkaar ontmoeten, wat behoorlijk ingewikkeld is. 2. Wat is daar nou ingewikkeld aan? Het neutrale Zwitserland is toch ideaal, of Zweden, dat bij de voorbereidingen helpt? Zeker. En beide landen hebben diplomatieke betrekkingen met Noord-Korea. Het probleem zit vooral bij Kim, die op een recente reis per trein naar Beijing na sinds zijn aantreden in 2011 nog nooit naar het buitenland is geweest. Hij heeft een presidentieel vliegtuig, een hoogbejaarde Russische Ilyushin, maar de vraag is of dat ding nog luchtwaardig is, en een lange vlucht is zelfmoord. Een vliegtuig lenen is onbespreekbaar, en met een gewoon lijntoestel wil hij ook niet. Mongolië heeft zich aangeboden als gastland, maar dat wil Trumps beveiliging niet. De gedemilitariseerde zone in Korea zou ook kunnen, maar dat willen ze eigenlijk geen van beiden. Dus echt wel een dingetje. 3. Wat weten we van de inhoud? Dat is het hoopvolle van het verhaal. Kim is kennelijk bereid af te zien van zijn nucleaire programma, als hij zich niet meer bedreigd voelt. In het verleden eiste hij het vertrek van de bijna dertigduizend Amerikaanse soldaten uit de gedemilitariseerde zone. Nu zegt hij in te zien dat Japan en Zuid-Korea dat nooit zullen aanvaarden en gaat misschien aandringen op een kleinere troepenmacht. Wat hij zeker wil is dat Amerika de gevechtsvliegtuigen uit Zuid-Korea weghaalt waarmee atoomwapens kunnen worden afgevuurd. Dat neemt voor hem de bedreiging weg. Trump wil er best over praten. 4. Appeltje-eitje, dus? Nou, nee. Want Trump zal garanties en toezicht willen op het stopzetten of ontmantelen van het nucleaire programma. Dat kan alleen met inspecteurs en met het plaatsen van cameras op alle locaties waar bommen en raketten worden gemaakt en zijn opgeslagen. Ik zie Kim daar niet zomaar mee instemmen. Tenzij Amerika zijn land volledig erkent en formeel vrede wil bewerkstelligen met Zuid-Korea, Japan en de VS. 5. Is daar kans op? 65 jaar na de Koreaanse Oorlog? Je weet maar nooit. Trump houdt Kim duidelijk die worst voor. Als hij Kim zover krijgt dat hij zijn bewapening echt en controleerbaar stopt, zou Trump de mogelijkheid van erkenning en vrede kunnen opwerpen. Maar zeker niet in één keer, dat wordt een heel lang onderhandelingstraject. En als het bij deze eerste ronde niet meteen redelijk loopt, dreigt Trump af te haken. Dat zegt hij niet voor niets, en hij legt de verantwoordelijkheid bij Kim. Nu maar hopen dat die trek heeft in een worst. In De Wereld volgens Hammelburg beantwoordt Bernard Hammelburg elke zaterdag vijf vragen over een internationaal thema. Heb je een onderwerp voor hem? Mail BNR: onlineredactie@bnr.nl.See omnystudio.com/listener for privacy information.

70 jaar Israel en de Palestijnse gebieden Komt er naast Israël ooit een onafhankelijk Palestina?Of is die zogenaamde twee-statenoplossing een illusie? Te gast: Paul Brill, buitenlandcommentator Blik op Europa Jesse Pinster, Europa-verslaggever, over de ontmoeting tussen Macron en Merkel Donald Show En Jan Postma, Amerika-correspondent, over de lastige week van Fox-News prominent Sean Hannity See omnystudio.com/listener for privacy information.