Bart Groothuis, VVD-Europarlementariër, uit zijn zorgen over Elon Musk's invloed op Europa en zijn ondersteuning van nationalistische partijen die zijn zakelijke belangen dienen. Hij wijst op risico's, zoals spionage door Tesla's en de afhankelijkheid van Starlink. René Cuperus, Duitsland-expert, bespreekt de aankomende verkiezingen in Duitsland en de rol van de extreemrechtse AfD, die steeds sterker wordt. De situatie in Duitsland heeft grote implicaties voor de politieke toekomst en de Europese integriteit.

Hij heeft geen officiële functie, maar hij jaagt in binnen- en buitenland prominente leiders en ondernemers op de kast. Zijn invloed groeit met de dag. Elon Raspoetin sleurt zijn gelegenheidsvriend, Donald Trump, steeds meer het pad op dat hij met zijn Musk-etiers heeft uitgestippeld.  Het zijn collega-miljardairs , evenals hijzelf vaak uit de tech-sector, voor wie de tweecomponentenlijm die de wereld bindt bestaat uit geld en macht. Gelegenheidsvriend Trump heeft evenmin een officiële functie, daarvoor moet hij nog twaalf nachtjes slapen. Tot die tijd is hij, in elk geval staatsrechtelijk, gewoon burger. Maar hij gedraagt zich wel vast als tsaar en houdt hof in wat nu al het ‘zuidelijke Witte Huis’  wordt genoemd, Mar a Lago. Politici uit binnen- en buitenland vragen belet en hopen op een audiëntie. Zijn persconferentie, gisteravond, was een warrige opeenstapeling van onzinsprookjes, zoals de verovering van Groenland en het Panamakanaal  en het dwingen van NAVO-leden om 5 procent van hun BNP aan defensie uit te geven. Amerika zelf zit op 3,6 procent.  Wat Musk doet is eigenlijk vileiner. Hij ontwikkelt een buitenlands beleid dat gericht is op radicaalrechts, met zijn lofzang op de Duitse AfD met haar neofascistische ideeën, de Britse Reform beweging, een aanval op premier Starmer wegens een onbewezen rol in een kinderseksschandaal en een commercieel-politieke flirt met de Italiaanse premier Meloni. Als een ware Raspoetin stuurt hij de wereld in zijn eigen richting, en die van zijn Musk-etiers, zoals Mark Zuckerberg en Jeff Bezos.  De vraag is hoe lang deze gelegenheidsvriendschap nog standhoudt. Maggie Haberman, Witte Huis verslaggever van de New York Times, zegt dat relatie stevig onder druk staat. Musk huurt voor 2000 dollar per nacht een huisje op het terrein van Mar a Lago, als een goede Raspoetin dichtbij zijn tsaar. Maar volgens Haberman begint Trump zich te ergeren , door de nabijheid en de opdringerigheid. Met regelmaat hoort het personeel de mannen tegen elkaar snauwen. Over twaalf dagen betrekt Trump het Witte Huis. Naaste medewerkers krijgen dan kantoren in de nabijheid van de president. ‘Reken er maar niet op dat Musk een kantoor in de West Wing of een toegangspasje krijgt’, zegt Haberman. Hoe Musk wordt gecanceld weet niemand, maar dat hij op weg is naar de poort staat vast. Waarschijnlijk in een Tesla.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Met de komst van president Trump rijst de vraag of en hoe hij de steun aan Oekraïne voort wil zetten. Als blijkt dat Oekraïne meer wapens nodig heeft of Amerika meer geld wil zien voor hun wapens, dan is dat volgens VVD-buitenlandwoordvoerder Eric van der Burg bespreekbaar. 'Wij hebben een groot belang om ervoor te zorgen dat Oekraïne sterk in positie blijft.' Hij is te gast bij Bernard Hammelburg en Geert Jan Hahn. Luister ook | 'Poetin wil geen vrede, maar een bestand is niet uitgesloten' Komende week reist Van der Burg met de vaste Kamercommissie Buitenlandse Zaken af naar Amerika. Hij hoopt hier vooral informatie in te winnen over hoe Amerika naar verschillende geopolitieke zaken kijkt. Toch denkt Van der Burg dat ook Amerika belang heeft bij een sterk Oekraïne. 'Poetin stopt niet bij Oekraïne. Ook Trump heeft er belang bij dat Rusland niet als winnaar uit de strijd komt.' De oproep om Oekraïense vluchtelingen terug te sturen naar veilige delen in Oekraïne zoemt ook rond. Volgens Van der Burg is dat iets wat we gezamenlijk in Europa moeten regelen. Lees ook | Na staatsgreep verkeert Zuid-Korea in steeds diepere politieke crisis Politieke chaos in Zuid-Korea compleet Justitie in Zuid-Korea heeft een arrestatiebevel uitgevaardigd tegen voormalig president Yoon. Die werd afgezet nadat hij de staat van beleg had afgekondigd. Waar men dacht dat het na zijn afzetting rustig zou worden is dat allerminst het geval. Hoogleraar Koreastudies Remco Breuker schetst de grote crisis en legt uit waarom dit ook voor Europa grote gevolgen kan hebben, nu de Zuid-Koreaanse economie in zwaar weer verkeert.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Hubert Smeets, medeoprichter van Raam op Rusland en columnist voor NRC, bespreekt het misleidende vredesverlangen van Poetin. Hij legt uit dat Poetin onderhandelt vanuit de huidige realiteit en verwijst naar de onbeantwoorde Istanbul-akkoorden. Smeets denkt niet dat echte vrede in zicht is, maar sluit een tijdelijk bestand niet uit. Verder wordt de verslechterende economische situatie in Rusland belicht, evenals de geopolitieke complexiteit van het conflict tussen Oekraïne en Rusland, met nieuwe verwachtingen rond Donald Trump.

Door de herverkiezing van Trump denkt Europa steeds meer na over eventuele vredesbesprekingen tussen Oekraïne en Rusland. Volgens Robert Serry, voormalig ambassadeur in Oekraïne, kan Trump een betere president worden dan Biden. 'Biden heeft zich veel te druk gemaakt om escalatie en daarom kwamen de wapens te laat. Nu moet die oorlog wel eindigen.' Bernard Hammelburg praat erover met Serry en met Europa-verslaggever en maker van de BNR Perestrojkast Geert Jan Hahn. Luister ook | 'Syrië heeft de ruimte nodig om een eigen regime op te bouwen' Trump Casino 'Trump kan dreigen om Oekraïne vol te stoppen met wapens als Rusland niet stopt, en aan de andere kant kan hij Oekraïne een paar veiligheidsgaranties geven, maar die oorlog moet dan wel ophouden', aldus Serry. Wel is Trump onberekenbaar en dus leven we volgens Serry wel in het 'Trump-casino'. Werken aan onze weerbaarheid Oekraïne claimt de aanslag in Moskou op de Russische generaal Kirillov, die daarbij om het leven kwam. Zulk soort acties hebben we Israël ook zien uitvoeren op de top van Hezbollah en Hamas. Weerbaarheid van deze landen is wel degelijk een afschrikwekkend middel tegen de vijand. Daarom vindt voormalig MIVD-baas Pieter Cobelens dat we de woorden van NAVO-secretaris-generaal Mark Rutte serieus moeten nemen en serieus werk moeten maken van voorbereidingen op een eventueel conflict.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Als je ziet hoezeer Donald Trump de wereld in de houdgreep heeft, zou je waarachtig denken dat hij al president is. Terwijl we tot zijn beëdiging nog 33 nachtjes moeten slapen. Het is veel sidderen en beven.  Een aantal topuniversiteiten heeft buitenlandse studenten geadviseerd ruim op tijd terug te zijn van hun wintervakantie. De boodschap luidt: zorg dat je vóór 20 januari op je campus bent, want daarna kom je er misschien niet meer in. Trump is naar verluidt van plan opnieuw een inreisverbod in te voeren voor een aantal landen. Aan het begin van zijn eerste termijn deed hij dat ook, en het werd toen alom een ‘moslimverbod’ genoemd, al ging het ook om bezoekers uit niet-moslimlanden. Het rijtje Kirgizië, Nigeria, Myanmar, Soedan, Tanzania, Iran, Libië, Noord-Korea, Syrië, Venezuela, Jemen en Somalië wil hij uitbreiden met India en China. Ruim de helft van de meer dan een miljoen buitenlandse studenten zijn Indiaas en Chinees. Het heeft iets surrealistisch. Misschien bijna zo bizar is dat de komst van Trump aanleiding is voor een ernstige regeringscrisis in buurland Canada. Want hij komt met 25 procent extra invoerheffing op goederen uit Canada, als straf voor de illegale immigranten en drugs die vanuit Canada de VS binnenkomen. Minister Chrystia Freeland van financiën trad af omdat premier Trudeau tijdens de feestdagen de belasting op voedsel, snoep, kinderkleding en cadeaus wil afschaffen. En bijna 19 miljoen burgers krijgen als cadeautje een cheque van 250 Canadese dollars. Freeland heeft in haar begroting juist een buffer opgenomen om de Trump-tarieven te kunnen opvangen, dus die ziet Trudeau’s beleid als geldsmijterij. Er speelt natuurlijk meer: Trudeaus populariteit  staat op nog geen 30 procent, dus hij was al op weg naar de uitgang. Maar toch.  Wat ons in Europa meer raakt zijn de voortdurende tekenen die Trump geeft over de zijn inziens onzinnige steun voor Oekraïne. Hij noemt het besluit van Joe Biden om de Oekraïners toestemming te geven met Amerikaanse wapens doelen in Rusland te bereiken ‘stom’. Dat leidt opnieuw tot zorgen onder NAVO-leden en tevredenheid bij Poetin.  Trumps presidentschap avant la lettre kan ook tot nuttige doorbraken leiden. Voor het eerst in maanden heerst er weer optimisme bij de onderhandelaars over een Gaza-bestand – niet alleen bij de bemiddelaars uit Qatar en Egypte, maar ook Israël en Hamas. De plotselinge vaart heeft veel te maken met Trumps barse dreigement  dat het met die oorlog afgelopen moet zijn voordat hij aantreedt. Iets waar Joe Biden het trouwens mee eens is, want die hoopt nog steeds op één succesje voordat hij roemloos de einder tegemoet gaat.  Trump schijnt voor zijn inauguratie veertig buitenlandse staatshoofden en regeringsleiders te hebben uitgenodigd. Of die komen is de vraag, want ze willen geen figuranten zijn in het spel dat Trump neerzet als geopolitieke opperbaas. Maar hij is hard aan de slag om dat weldegelijk te worden.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De snelle val van president Assad in Syrië doet de wereld verbazen. In het machtsvacuüm willen verschillende partijen de macht grijpen. Volgens oud-diplomaat Ron Keller moeten wij Syrië de ruimte geven om een eigen regime op te bouwen, met steun van de internationale gemeenschap. Luister ook | 'Politieke chaos Zuid-Korea is slecht nieuws voor Oekraïne' Keller, voormalig ambassadeur in Rusland, Oekraïne, China en Turkije, noemt als oorzaak voor de val van Assad de oorlogen waar Hamas en Hezbollah in zitten samen met de terugtrekkende bewegingen van Amerika en Rusland. Europaverslaggever Geert Jan Hahn legt uit hoe dit de oorlog in Oekraïne beïnvloedt doordat Rusland zich nu nog meer alleen op Oekraïne hoeft te focussen. Voor de BNR Perestrojkast sprak hij met de Oekraïense ambassadeur in Nederland die binnenkort staatssecretaris van Buitenlandse Zaken in Oekraïne wordt. Lees ook | Onzekerheid rond nieuwe leiding Syrië, 'Landen willen weten met wie ze zaken kunnen doen' Zorgen om minderheden Toch is het niet alleen maar hosanna in Syrië. Minderheden maken zich zorgen om hun positie. Eén van die groepen zijn de Koerden. Joël Voordewind was Tweede Kamerlid voor de ChristenUnie. In die hoedanigheid maakte hij zich altijd hard voor de positie van de prowesterse christelijke Koerden. Voordewind hoort nu al berichten van Koerden die hun christelijke uitingen weg moeten halen. Luister ook | Amerika Podcast Bezoek Gabbard aan Assad wordt opgerakeld | Postma in Amerika Tulsi Gabbard is Trumps beoogd hoofd van de inlichtingendiensten. Zij ging ooit op de koffie bij Assad in Damascus en dat bezoek wordt nu opgerakeld. En schoondochters spelen een opvallende rol in Washington deze week. Je hoort Amerika-correspondent Jan Postma.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Antony Blinken, de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, vatte de combinatie van hoop en twijfel na de staatsgreep in Syrië uitstekend samen. Wij willen de nieuwe machthebbers best erkennen, maar dan moeten ze zich aan de fatsoensregels houden: niet sektarisch, geloofwaardig, transparant en bereid om verantwoording af te leggen. Waar hij niet over repte – in elk geval nóg niet – was de opheffing van de sancties tegen Syrië. Kortom, de nieuwe junta die de rebellen hebben gevormd, heeft nog een hoop aan te tonen. New York Times-commentator Thomas Friedman schreef: ‘Wat willen de rebellen eigenlijk? Een pluralistische democratie of een islamitische staat? De geschiedenis leert ons dat hardline islamisten doorgaans winnen’. De Israëliërs namen het zekere voor het onzekere, voerden de afgelopen dagen in Syrië 350 bombardementen uit op militaire bases, lanceerinrichtingen, opslagplaatsen voor chemische wapens, en brachten een groot deel van de Syrische oorlogsvloot tot zinken. Ze bezetten ook het niemandsland aan de Syrische kant van de grens, de eerste keer sinds de Jom Kipoeroorlog van 1973 dat ze de bestandsovereenkomst schonden. De Arabische wereld reageerde woedend, maar de Amerikanen en Russen bleven opmerkelijk stil – de Amerikanen omdat die zelf op Syrisch grondgebied dertig bombardementen uitvoerden, en de Russen omdat die, na hun afgang als bondgenoot van Assad, alleen nog oog hebben voor het behoud van hun marine- en luchtmachtbases in Syrië.  Hoezeer Israël de nieuwe machthebbers ook wantrouwt, het staat buiten kijf dat de machtsovername nooit was gelukt als Israël Hezbollah in Syrië en Libanon, maar vooral Iran niet had verpletterd. Alle geopolitieke ogen zijn dan ook gericht op Teheran. Overleven de feitelijke machthebber, Khamenei, en zijn zwaargehavende Revolutionaire Garde deze blamage, of ziet de gematigde flank, met kopstukken als vicepresident en oud-buitenlandminister Zariv, een kans? De andere grote winnaar is Turkije, belangrijkste steunpilaar van de rebellen, dat zijn doelstelling bereikt door de macht in het Koerdische gebied in Syrië geheel over te nemen, en ongehinderd jacht kan maken op de prowesterse Koerden in die regio. Veelzeggend was het commentaar van de aantredende nieuwe president van hun vroegere bondgenoot Amerika: ‘Syrië is een bende, maar het is niet onze vriend. De VS moet er niets mee te maken willen hebben. Dit is niet ons gevecht. Laat ze hun gang gaan, blijf erbuiten’. Geen idee wat Trump van plan is met de negenhonderd Amerikaanse soldaten die tot de huidige dag in Syrië IS blokkeren. Het klinkt allemaal erg cynisch, en dat zou het niet moeten zijn. Het schrikregime van Assad is verdreven, in Turkije staan vluchtelingen te trappelen om terug te keren, in Nederland komt dat ook op gang. Goed voor de vluchtelingen, en goed voor onze eigen politieke verhoudingen. Want hadden wij niet een klein probleempje met migratie?See omnystudio.com/listener for privacy information.

President Yoon van Zuid-Korea heeft gegokt en verloren door de staat van beleg uit te roepen. Inmiddels hangt zijn lot aan een zijden draadje. Volgens hoogleraar Koreastudies Remco Breuker is dit een overwinning voor de Zuid-Koreaanse democratie, maar heel slecht nieuws voor het Westen, en dan met name voor Oekraïne. Luister ook | NAVO-bondgenoot Amerika is niet verloren met Trump Breuker wijst erop dat Yoon internationaal gezien erg succesvol is, maar in het binnenland wordt hij uitgekotst. Yoon haalde de banden met Amerika en Europa verder aan en steunt Oekraïne fanatiek, nu Noord-Koreaanse militairen aan Russische zijde vechten. De oppositie ziet hier echter niets in en wil juist meer toenadering zoeken tot China. 'Het is zeer slecht nieuws voor Oekraïne.' Lees ook | Zuid-Koreaanse president mag van regeringspartij aanblijven na geflopte coup China heeft liever Trump dan Harris China bereidt zich voor op de terugkeer van Donald Trump. Ondanks de dreigingen met nieuwe heffingen door Trump zijn de Chinezen helemaal niet bang. 'Met Trump weten ze waar ze aan toe zijn', zegt sinoloog en strategisch adviseur bij China Inroads Valérie Hoeks. Biden zette Trumps anti-Chinabeleid eigenlijk voort en Trump gaat er nu zelf weer een schepje bovenop doen. Lees ook | Geen handelsoorlog tussen EU en VS onder Trump Oekraïne is de oorlog aan het verliezen: wat heeft het land nu nodig? Europa-verslaggever Geert Jan Hahn was deze week op de NAVO-top in Brussel met de ministers van Buitenlandse Zaken. Er heerst enig pessimisme over de kansen voor Oekraïne. Minister Brekelmans van Defensie zegt zelfs dat Oekraïne aan het verliezen is. Luister ook | Amerika Podcast Biden wekt ook binnen eigen partij ergernis met gratieverlening | Postma in Amerika Ook Democraten uiten zich kritisch over de gratieverlening van Hunter Biden door zijn vader, president Joe Biden. Toch volgen er mogelijk nog meer gratieverleningen. Je hoort Amerika-correspondent Jan Postma.See omnystudio.com/listener for privacy information.

In het voorjaar van 1982 liet Hafez al-Assad, vader en voorganger van de huidige Syrische president Bashar al-Assad, de stad Hama met de grond gelijk maken. Zo’n 20.000 burgers werd neergemaaid en in massagraven gegooid, die vervolgens met bulldozers werden geëgaliseerd. Een groot deel van de stad leek op een aantal voetbalvelden, waar hier en daar nog een hand of knie uitstak. Wat hadden de slachtoffers misdreven? Zij waren opstandige soennieten, gelieerd aan de Egyptische Moslimbroederschap. New York Times commentator Thomas Friedman ging er destijds, toen nog als correspondent, kijken en bedacht de term ‘Hama-regels’ voor leiders in de Arabische wereld: ‘regeer door middel van angst, plant angst in de harten van je mensen door duidelijk te maken dat je volgens geen enkele regel speelt, zodat ze er nooit, nooit, nooit over peinzen om tegen je te rebelleren’. Assad jr. houdt zich al dertien jaar aan de ‘Hama-regels’, sinds hij demonstraties tegen zijn regime keihard neersloeg. De demonstranten, veelal soennieten, maar ook Koerden, Yazidi’s, Druzen, Assyriërs en talrijke andere minderheden, voelden zich geïnspireerd door wat toen de Arabische Lente heette. Assad, zelf Aleviet – een liberale sjiitische stroming – die een broze coalitie vormde met de christenen, voelde zich bedreigd en startte een burgeroorlog waarin hij geen middel schuwde, inclusief chemische wapens, en die inmiddels 600.000 mensen het leven heeft gekost. Zijn krijgsmacht stelde niet veel voor, maar bondgenoot Iran stuurde eenheden van de Revolutionaire Gardes en Hezbollah, en bondgenoot Rusland stuurde zijn luchtmacht.  De Russisch-Iraanse actie leidde tot verpulvering van delen van het land, en in het bijzonder de historische stad Aleppo. In 2020 leidde Russisch-Turkse bemiddeling tot een staakt-het-vuren. Omdat Israël de slagkracht van Iran en Hezbollah nu stevig heeft verminderd, durfden rebellen van Tahrir al-Sham, een wat minder fanatiek broertje van Al Qaeda, het aan om een poging te doen de stad te heroveren. Het ziet ernaar uit dat het lukt. De Russische luchtmacht kwam meteen in actie, maar die heeft te weinig materieel en mankracht om tegelijkertijd in Oekraïne en Syrië te vechten. Iraakse pro-Assad-milities zijn ook geen partij voor de rebellen.  Een groot deel van de bevolking van Aleppo is blij met de rebellen  , terwijl Assad het zich niet kan veroorloven om de op één na grootste stad in het land te verliezen en de ‘Hama regels’ zal toepassen. En dus kijken we naar de herleving van een conflict dat we een beetje waren vergeten. Politiek en journalistiek doen immers aan selectieve verontwaardiging. Na de Russische invasie in Oekraïne, en zeker sinds het uitbreken van de Gaza- en Libanonoorlogen, is Syrië aan onze aandacht ontsnapt. De Syrische bevolking verdient beter. En het is wel degelijk ook ons probleem, want reken maar op een nieuwe stroom vluchtelingen.See omnystudio.com/listener for privacy information.