Moderne Profeten

Op het Moderne Profeten Event op vrijdagavond 20 juni, vertelde Hildebrand Bijleveld, directeur van een grote jeugdzorginstelling, over ontworteling en verstatelijking en wat de gevolgen daarvan zijn binnen zijn domein.  Hij deelde dit in het kader van thema van het event: Vrede & Verzet. Hoe werk je aan vrede op jouw plek? Waar moet je je dan tegen verzetten?  Dit is is de tweede van drie bonusafleveringen. In elke aflevering hoor je het verhaal van één van de drie sprekers, een nagesprek én een reflectie van Kees van Ekris en Jan Sonneveld.

Op het Moderne Profeten Event op vrijdagavond 20 juni, vertelde Mirjam Bikker, fractieleider van de ChristenUnie, over haar politieke strijd tegen de gokindustrie en welke krachten en machten dat allemaal losmaakt.  Zij vertelde dit in het kader van thema van het event: Vrede & Verzet. Hoe werk je aan vrede op jouw plek? Waar moet je je dan tegen verzetten?  Dit is is de eerste van drie bonusafleveringen. In elke aflevering hoor je het verhaal van één van de drie sprekers, een nagesprek én een reflectie van Kees van Ekris en Jan Sonneveld.

In deze laatste aflevering van het vierde seizoen Moderne Profeten blikken Kees van Ekris en Daan Molenaar samen met Jan Sonneveld terug. Welke verhalen raakten ons? Wat hebben we geleerd van de mensen die geportretteerd zijn? En er komt een Moderne Profeten evenement. Op vrijdagavond 20 juni. Bij de Evangelische Omroep in Hilversum.  Kom je ook? Meer informatie over het Moderne Evenement vind je hier. 

Het leven en de ideeën van K.H. Miskotte worden verkend, met een focus op zijn krachtige boodschap in 1945. Zijn nationale bevrijdingspreek op de Dam onthuld de impact van ware woorden in tijden van crisis. De aflevering behandelt ook de geestelijke implicaties van razernij in de moderne maatschappij. Miskotte's inzichten benadrukken het belang van integriteit en gezag in toespraken die richting geven aan een volk.

Hoe krijg je door wie je bent, wie je aan het worden bent? Wat heeft de kracht om je stil te zetten, om je aan het denken te krijgen over jezelf? Eén antwoord is: de literatuur! Díe heeft de kracht om je te veranderen. Je leest een boek of een gedicht, en je denkt: ‘Zo ben ik. En dat is niet best’. Of je kijkt naar een kunstwerk en je denkt: ‘Die schoonheid, dat wil ik ook. Zo dóórleven zoals ik nu leef, dat kan niet. Ik wil veranderen.’ Franz Kafka, de Joods-Tsjechische schrijver zei: Een boek moet een bijl zijn voor de bevroren zee in ons. Grote literatuur kan iets in je breken, iets wat bevroren is of wat keihard was. Het is ook omgekeerd zo. Er zijn boeken, en films, en podcasts, en preken, waar je niks van leert. Ze bevestigen je alleen maar. Of ze bekritiseren anderen, maar niet jou. Of het is slechts amusement, tijdverdrijf, maar je leert niks. Je leert jezelf niet doorzien. Deze aflevering gaat over Flannery O’Connor, een Amerikaanse schrijfster. Centraal staat een verhaal door haar geschreven, een short story. Het verhaal heet revelation, openbaring. Het gaat er hard aan toe, in dat verhaal. Dat hoort bij openbaring. Het is op een mooie manier ontregelend. Het is een soort parabel. Literatuurcriticus Tjerk de Reus helpt ons in de interpretatie van het verhaal. 

Elie Wiesel is een Joodse schrijver en winnaar van een Nobelprijs. Deze aflevering gaat niet alleen om wijsheid, om profetische wijsheid, maar ook over de vraag: Hoe wordt je zelf een wijze?  Veel jonge generatie snakken naar mensen die hen wijsheid kunnen overdragen. Mensen die ouder zijn, die iets geleerd hebben in het leven, die niet bitter zijn geworden of materialistisch, en die laten merken dat ze jou zien en je iets kunnen leren.  Wij hebben nood aan inspirerende stemmen, die ook een morele stemmen zijn, die een gewetensfunctie belichamen en die het lawaai van schreeuwers en onnozele bestuurders overtroeven met iets heel anders. Die misschien autoritaire stemmen tot de orde kunnen roepen? Die zich uitspreken tegen geweld, die het verdriet durven benoemen en die een ander visioen in hun ogen hebben. Deze aflevering gaat over generaties, en over een stimulerende dynamiek tussen jong en oud in het overdragen van wijsheid. 

Deze aflevering gaat over een jonge vrouw, van midden twintig: Etty Hillesum. Zij pastte niet in het ‘alternatief voor de democratie’ van de nazi’s. Ze is vermoord in Auschwitz in 1943. Ze is verdwenen uit de geschiedenis. Het bizondere van Etty Hillesum is dat we haar dagboeken hebben. Een kleine twee jaar heeft ze opgeschreven over hoe ze omging met angst en haat, met de vergiftiging van een cultuur. Hoe ga je daar innerlijk mee om als je 27 bent, en je voelt dat je bewegingsruimte langzaam maar zeker kleiner wordt. Dat de geruchten over de dood sterker worden? Hoe doe je dat? Welke vormen van verzet zijn mogelijk? Etty Hillesum vond een unieke vorm van geestelijk verzet. Ze wilde bewust niet vluchten of onderduiken. Haar weg was een andere. Het is niet zo makkelijk te benoemen hoe haar verzet er precies uit zag. Toch een poging: Etty Hillesum is een verzetsmystica. 

Leymah Gbowee is activiste. Vredesactiviste. Ze heeft een beweging opgezet, midden in een burgeroorlog, een beweging van vrouwen in witte t-shirts. Oma’s, moeders, tantes, zussen, dochters: vrouwen die vrede eisten. Terwijl de kogels door de straten suisden, doken zij niet weg. Want wie zijn het de facto, die op zoek moeten naar voedsel voor hun kinderen, midden in de gelte van oorlog? Vrouwen? Wie zijn het die hun kinderen verliezen en hun mannen? Vrouwen? Wie zijn het die verkracht worden, zwanger van de vijand? Vrouwen. En nu staan ze op. Zij hebben recht van spreken. En nu staat zij daar: Leymah Gbowee. 

Kan je leven zonder verhaal? Martin Shaw, een Ierse verhalenverteller, deelt zijn zoektocht naar diepgang in het leven. Hij spreekt over de kracht van heilige liederen en hoe ze ons kunnen verbinden met eerdere generaties. Teleurgesteld in de dominante verhalen van onze cultuur, benadrukt hij het belang van verhalen die betekenis en lichtheid brengen. Ontdek hoe heilige muziek ons kan helpen te navigeren door een wereld vol oppervlakkige verhalen.

De wereld wordt samengehouden door liefde, zegt James Baldwin, terwijl haat ons uit elkaar trekt. Bekijk de ander niet als iets anders, maar als een reflectie van jezelf. Alles wat je in iemand haat, is ook een deel van jezelf. Wanneer je met haat wordt geconfronteerd, kies dan ervoor om vrij te zijn en ook anderen te helpen bevrijden. Baldwin's boodschap van verbinding en begrip is bijzonder relevant in deze tijd vol verdeeldheid.