Goede Gesprekken

De nieuwe roman van Otto de Kat, Het uur van de olifant, draait om een van de gruwelijkste oorlogen die Nederland ooit gevoerd heeft: de Atjehoorlog, in het noorden van Sumatra, rond 1900. Twee Nederlandse officieren, lid van het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (KNIL) worstelen met hun herinneringen. Maar die moeten naar buiten, ook al willen ze niet liever dan erover zwijgen. De Kat brengt het zwijgen onder woorden. In een fijn geciseleerde roman die ook over liefde, ambivalentie, vriendschap en weemoed gaat.See omnystudio.com/listener for privacy information.

120.000 militairen aan de grens tussen Rusland en Oekraïne. Dat moet uitlopen op oorlog. Dat kan haast niet anders. Volgens André Gerrits zal het zo'n vaart niet lopen. Hij is hoogleraar Internationale studies en Wereldpolitiek in Leiden en geldt als Ruslandkenner bij uitstek. Hij schetst op heldere wijze de machtsbasis van Poetin, het hybride karakter van Rusland als dictatuur én democratie, en de zwakte van Oekraïne zelf. En misschien heeft Poetin wel een andere bedoeling met het wapengekletter: hij wil zijn politieke eisen kracht bij zetten. De NAVO moet uit de buurt blijven.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De mineralen die nodig zijn voor allerlei vormen van schone energie, zoals windmolens en batterijen, worden gewonnen met behulp van koloniale structuren. Dat is de scherpe conclusie van politiek activist Raki Ap (37). Zijn ouders komen uit West-Papua, hij is zelf geboren in een vluchtelingenkamp nadat zijn vader door het Indonesische leger was vermoord. Nog steeds schenden Indonesië en westerse multinationals de mensenrechten op West-Papua. En dat heeft verwoestende gevolgen voor de unieke ecologie van het eiland, en zou de klimaatbeweging ter harte moeten gaan.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Juliette Schraauwers (1987) is met een team van vrijwilligers bezig om een nieuwe school op te zetten, NOWSCHOOL, in Hilversum. Het uitgangspunt is duurzaamheid, op alle niveaus. Het gaat om een andere omgang met de aarde, maar ook met ons eigen innerlijk. Je moet dus al op hele jonge leeftijd leren om te leven binnen de draagkracht van de aarde (en van jezelf). Hoe doe je dat? Spelenderwijs. En buiten. Zoveel mogelijk buiten. Een gesprek aan de oever van de Maarsseveense Plassen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Bas Mesters zat al eens tien jaar als correspondent in Italië. Nu bedrijft hij constructieve journalistiek. Sterker nog, hij was daar al mee bezig nog voordat De Correspondent het levenslicht zag. Je beschrijft niet alleen de problemen, maar denkt ook na over de mogelijke oplossingen, je dient als journalist perspectief te bieden, een uitweg uit de misère. Dat is niet iedereen met hem eens.Het komt sterk tot uiting in zijn boek Het herstel van Nederland. Een serie van twaalf interviews, oorspronkelijk verschenen in De Volkskrant, met evenzovele professionals in verschillende werkvelden, de zorg, het onderwijs, het recht, de journalistiek, het klimaat enz. Al zijn gesprekspartners zeggen hetzelfde: het neo-liberale gedachtegoed heeft een enorme bak ellende teweeggebracht in de maatschappij. De nadruk op winst, die ook nog eens wordt weggezogen uit de samenleving, leidt tot een gigantisch groot verlies. Maar, en dat is het goede nieuws: ze barsten allemaal van de praktische ideeën hoe het anders kan. En dat maakt Het herstel van Nederland tot een inspirerend boek.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Peter van der Voort is arts, internist, intensivist, epidemioloog en leidt sinds twee jaar de IC-afdeling van het Groningse Universitair Medisch Centrum. En o ja, hij is ook nog senator in de Eerste Kamer voor D’66.Ondanks alles heeft hij tijd om mij te woord te staan. En op sleeptouw te nemen door het ziekenhuis heen, we zijn op weg naar een van de drie ruimtes waar Covid-patienten kunnen worden opgevangen. Straks. Als een nieuwe golf corona de zorg overspoelt. Het is niet zeker, maar men zet zich schrap, overal in Nederland. En er hangt een donkere wolk boven, want wat gebeurt er als er niet genoeg bedden zijn, niet genoeg handen aan die bedden? Dan volgt triage. Wat niemand wil. Dan zal er gekozen moeten worden. Wie nemen we wel op, wie niet? Hoe bepaald je dat? Daarover wilde ik graag met Van der Voort praten.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Robbert Dijkgraaf (Ridderkerk, 1960) wordt de nieuwe minister van OCW in het kabinet van Rutte IV. Een gedroomde kandidaat die zowel thuis is in de wetenschap als in de kunst. Hij is een wereldvermaarde wetenschapper; als wiskundige en theoretisch natuurkundige is hij vertrouwd met de snaartheorie, het fundament van ons bestaan. Ooit studeerde Dijkgraaf twee jaar aan de Rietveld Academie, omdat hij zijn passie voor de natuurkunde een tijdje kwijt was. Ik sprak met Dijkgraaf in 2016, tijdens een bezoek aan het Stedelijk Museum.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Op 29 december 2021 overleed Robin Fransman aan de gevolgen van corona. Fransman was een eigenzinnige VVD'r, zeg maar gerust een marxistische liberaal. Hij is nooit de politiek ingegaan omdat hij vond dat de politiek was verworden tot procesmanagement, terwijl het in zijn ogen moest gaan over de inhoud. Je maakt keuzes op grond van een mensbeeld, je eigen normen en waarden, maar die discussie wordt nooit meer gevoerd. Sinds het begin van corona lag hij overhoop met het overheidsbeleid. Hij verzette zich fel tegen de rigoreuze maatregelen. Dit gesprek van zeven jaar geleden is nog altijd geschikt om hem beter te leren kennen. Het ging toen over sparen. Daar had hij net een boek over geschreven: 'Sparen is geen deugd'See omnystudio.com/listener for privacy information.

Michiel Poelenije is 35 jaar, en sinds vijf jaar schaapsherder in Ruinen. Hij begon in de ICT, switchte naar milieukunde en vond zijn bestemming bij de schapen. Het leek mij mooi om hem op te zoeken juist nu, want lammetjes in de lente, ja dat steelt de harten van iedereen, maar hoe is het leven van een herder in de winter, in de tijd van Kerstmis, waar traditiegetrouw de herdertjes, die lagen bij nachte, een voorname en vooral gezellige rol spelen, in de bijbel. Maar hoe is het anno 2021 in werkelijkheid. Portret van een gedreven vakman ….See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het is niet voor het eerst dat we praten met Marion Koopmans, neerlands bekendste viroloog. Sterker, het is alweer de vijfde keer. En het is logisch: een pandemie voltrekt zich door de jaren heen, en een deel van die ontwikkeling is niet voorspelbaar. Samen met collega Thomas Oudman (correspondent voedsel) wilden we graag uitzoomen. Hoe werkt een pandemie op de lange termijn. En hoe zit het met de verhouding tussen het beleid in Nederland en de rest van de wereld. En toen diende Omikron zich aan.See omnystudio.com/listener for privacy information.