De Jortcast

Jort Kelder slijt zijn laatste dagen op een Caribisch miljonairseiland voordat hij zaterdag weer terug is in Nederland en vraagt zich af of veel zon en geen zorgen de sleutel voor een gelukkig leven zijn. Te gast, op afstand is prof. dr. Ap Dijksterhuis, psycholoog en hoogleraar Sociale en Cultuurpsychologie aan de Radboud Universiteit te Nijmegen. Tevens is hij schrijver van boeken als ‘Op naar geluk’, ‘Maakt geld gelukkig’ en ‘inspiratie: hoe we tot grootse prestaties komen’. Dijksterhuis schijnt zijn licht op het pad naar een gezond geluksgevoel, in deze laatste donkere dagen van het jaar. 

Omdat Jort Kelder nog steeds op dat Caribische eiland zit, neemt Milou Brand het nog een keer over. Elon Musk, Jeff Bezos, Mark Zuckerberg. Daar zit geen vrouw tussen. Waarom zijn vrouwen zo ondervertegenwoordigd in de huidige techbusiness, maar ook de wereld van rijkdom in het algemeen. Zijn vrouwen simpelweg minder succesvol of is er een andere oorzaak? Te gast bij Milou Brand zijn prof. dr. Thijs Bol, hoogleraar sociologie (UvA) en gespecialiseerd in sociale stratificatie en ongelijkheid. Tevens is aangeschoven dr. Hugo-Pieter Iglesias van Montfort, net cum laude gepromoveerd aan de TU Delft. Het gedicht waarmee ‘doctorsassistente’ Brand eindigt is van Judith Herzberg.

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co, deze week gepresenteerd door Jojanneke van den Berge. Ze belt met Jimmy Dijk (SP) over betaalbaar gezond eten. Dr. Krijn Thijs legt uit dat het bijzonder is dat Angela Merkel bondskanselier is geworden als ex-inwoner van de DDR. Onze jonge dr. Hugo-Pieter Iglesias van Montfort heeft onderzoek gedaan naar naar CO2 elektrolyse. En prof. dr. Thijs Bol legt uit waarom nepo-baby's als Noa Vahle niet af te schaffen zijn.  

In de uitzending van zaterdag 30 november: VrijheidIn gesprek over de net verschenen autobiografie van Angela Merkel, Vrijheid, met dr. Krijn Thijs Groene toekomstmuziek Dé oplossing voor onze energietransitie is het recyclen van CO2. Jonge dr. Hugo-Pieter Iglesias van Montfort promoveerde in Delft op CO2 elektrolyse, een techniek waarmee CO2 uit de lucht of oceaan kan worden gehaald en vervolgens omgezet wordt in brandstoffen. Een klimaatneutrale techniek, zegt de promovendus, want de CO2 die gebruikt wordt is immers al uitgestoten. In Amerika vliegen er al vliegtuigen op deze klimaatneutrale kerosine. Nederland worstelt echter met het uitrollen ervan op industriële schaal. Want wie gaat dat hier betalen? Stop de nepo-baby! Met een goede achternaam kom je een heel eind. Kijk maar naar Hollywood, genoeg sterren van wie je je af kan vragen of ze het ook zo ver hadden geschopt zonder een beroemde papa of mama. Maar ook buiten de showbizz liegen de cijfers er niet om. Zo heb je met een vader als politicus, zelf zo’n 110 x meer kans om politiek actief te worden. Hoe verhoudt dit zich tot het ideaal van een meritocratische samenleving? We zouden toch alles moeten kunnen bereiken door te manifesteren en hard te werken? Socioloog prof. dr. Thijs Bol onderzoekt de willekeur van succes, en ziet hoe we meer dan ooit geloven in maakbaarheid. Maar hoe gelijk is de kans op succes werkelijk?  En wat is de invloed op de maatschappij als macht telkens wordt doorgegeven?

We willen groter, voller en meer. Steeds meer mensen laten zich inspuiten met botox of fillers. Zien we er straks allemaal standaard uit als Sylvie Meis of Donny Roelvink? En wat betekent dat voor onze waarden over schoonheid nu alles maakbaar is? Verschuift en verandert alles wat we mooi vinden en hoe kan dat? Letten we tegenwoordig te veel op het uiterlijk en te weinig op de inhoud? Wat is het nut van het perfecte uiterlijk; een beter salaris of slechts meer aandacht en meer bedpartners? Jort Kelder is nog even op een Caribisch eiland, daarom neemt Milou Brand de honneurs waar en gaat ze in gesprek met cultuurfilosoof dr. Jelle van Baardewijk en cosmetisch arts dr. Tom Decates. 

Jelle van Baardewijk, cultuurfilosoof aan Nijenrode en de Hogeschool Rotterdam, duikt in de interessante dynamiek van polarisatie in de samenleving. Hij argumenteert dat polarisatie ook positieve kanten heeft. Tom Decates, cosmetisch arts aan het Erasmus MC, legt de groei van cosmetische ingrepen bloot en betrekt sociale media en veranderende schoonheidsidealen bij deze ontwikkeling. Beide gasten reflecteren op de impact van deze trends op de jeugd en de bredere maatschappij.

Emilie Rademakers is arbeidseconoom aan de Universiteit Utrecht en een expert op de arbeidsmarkt. In dit gesprek duikt ze in de opkomst van digital nomads en de impact van technologie op werkstructuren. Wat maakt deze levensstijl zo aantrekkelijk en wie heeft er echt toegang toe? De gevolgen voor de woningmarkt en de lokale bevolking komen ook aan bod. Daarnaast bespreken ze de rol van AI en de verschuiving naar meer vertrouwen in plaats van controle op de werkplek. Een verhelderende blik op de toekomst van werk!

*Brand-editie*In 2025 is AI net zo intelligent als de mens – als men OpenAI-baas Sam Altman mag geloven. Wat betekent al die technologische vooruitgang voor de mens? Net als de uitvinding van de boekdrukkunst, het tijdperk van radio en film, dat van TV en vervolgens de internetrevolutie gaat AI de rol die media spelen in het leven van de mens ingrijpend veranderen. Filosoof en wetenschapper Paul McLuhan zei het al in 1964: The medium is the message. Belangrijker dan de inhoud van het bericht, is de manier waarop dat bericht wordt geleverd. Met de huidige ontwikkelingen rond AI houdt dat onder andere in dat we op een steeds natuurlijker manier communiceren met machines, computers en andere apparaten. Wat betekent dat? Milou Brand in gesprek over de (on)menselijke trekjes van AI met dr. Maarten Sukel, die promoveerde op AI en het boek De AI-revolutie schreef. Ze sluit af met poëzie, ditmaal geschreven door AI-taalmodel Claude in de stijl van Herman de Coninck. 

Jort Kelder is naar een tropisch eiland en presentatrice Jojanneke van den Berge neemt de honneurs waar. Ze belt met europarlementariër Bart Groothuis (VVD/Renew) over de herverkiezing van Trump en de gevolgen voor Europa. Over de kabinetscrisis en de woordkeuze van de politici is dr. Bert Bakker gespecialiseerd in politieke communicatie (UvA) te gast. De jonge dr. is Maarten Sukel die alles weet over de praktische kant van AI, hoe kunnen we het goed gebruiken bij complexe vraagstukken?  En historica dr. Lotte Houwink ten Cate legt uit wat de nieuwe feministische beweging 4B precies is.  

Het was een week met veel spanningen in de samenleving, zowel in de VS tijdens de verkiezingen, als in Nederland na de rellen van de wedstrijd Ajax- Maccabi Tel Aviv. Wat kunnen we verwachten van onze politieke leiders wereldwijd en hoe moeten we met elkaar omgaan in deze tijden van polarisatie en stijgende kosten voor ons levensonderhoud? Te gast bij Jort Kelder in het Allard Pierson zijn prof. dr. Kees van den Bos, hoogleraar Sociale Psychologie en prof. dr. Roel Beetsma, hoogleraar Macro-economie. En wie niet mag ontbreken is doctorsassistent Milou Brand!