Follow the Money interviewt

In deze aflevering gaat Annette van Soest in gesprek met Benjamin Sprecher. Hij  is als industrieel ecoloog aan de TU Delft gespecialiseerd in kritieke materialen, zoals kobalt, neodymium en lithium. Je vindt deze materialen overal in terug: van windturbines tot elektrische auto’s,  van harde schijven tot je iPhone. En om die materialen is nogal wat te doen. De handel is grotendeels in handen van China en dat heeft al bewezen dat het de toegang tot grondstoffen kan en wil inzetten als geopolitiek wapen. Met de onlangs aangekondigde Critical Raw Materials Act  wil de Europese Commissie deze grondstoffenafhankelijkheid verkleinen. Gaat het Europa lukken om meer kritieke materialen uit de Europese bodem te halen door nieuwe mijnen te openen? Of zijn er ándere, bétere manieren om het Chinese monopolie te breken?Gerelateerde artikelen:https://www.ftm.nl/artikelen/made-in-europe-de-valkuilen-en-het-geldhttps://www.ftm.nl/artikelen/zeldzame-aardmetalen-energietransitie-china https://www.ftm.nl/artikelen/china-reguleert-productie-aardmetalen 

In deze aflevering interviewt Harm Ede Botje kinderrechter Peter Bjorn Martens. Wat is het beste voor het kind? Die vraag probeert Martens elke dag in zijn rechtbank te beantwoorden. Maar dat is vaak niet eenvoudig: er is een tekort aan rechters, de wachttijden lopen op en ondertussen neemt de kritiek vanuit de samenleving toe.De Inspecties die toezicht houden op de hulpverlening luidden herhaaldelijk de noodklok, dat deden ze onlangs opnieuw. Besluiten van rechters worden niet uitgevoerd, meldden ze eind februari. En negen van de dertien jeugdbeschermingsorganisaties slagen er niet in een hulpverlener te koppelen aan een kind die een beschermingsmaatregel hebben. Het gaat hier niet zelden om verwaarloosde of seksueel misbruikte kinderen. Honderden kinderen staan op wachtlijsten.Martens maakt het van dichtbij mee. ‘Ik beslis dat de overheid mag interveniëren in een gezin. Als een kind dan een jaar op een wachtlijst staat – een jaar op een kinderleven is natuurlijk heel lang – doet dat pijn.’De afgelopen tijd staken de jeugdrechters de hand ook in eigen boezem. Doen ze zelf hun werk eigenlijk wel goed? Er werd uitgebreid gesproken met ouders, kinderen en medewerkers van hulpinstanties. Martens nam de uitkomst van de gesprekken graag ter harte.‘Als ouders zeggen dat wij als rechters te weinig luisteren, dan trek ik me dat aan. Een van de aanbevelingen was dan ook: neem wat meer tijd voor de zitting, laat iedereen zeggen wat ze te zeggen hebben. Maar het blijft schipperen.’ 

In deze aflevering gaat Annette van Soest in gesprek met Ellen 't Hoen, die al jaren werkt aan betere toegang tot medicatie. Aanleiding is de rechtszaak die stichting Farma ter Verantwoording tegen farmaceut AbbVie aanspande.De kern van deze rechtszaak is dat dit bedrijf  1,2 miljard euro aan het Nederlands zorgsysteem onttrok met de excessieve winst op Humira, een medicijn dat onder meer tegen reuma en psoriasis wordt gebruikt. En daarmee schaadt het bedrijf de toegang tot zorg van Nederlanders. Ellen ’t Hoen is lid van de adviesraad van de stichting.Kritiek op de farmaceutische industrie neemt toe. Met name de langdurige octrooien, de toegankelijkheid en de exorbitante prijzen zijn problematisch.Waarom neemt de overheid geen maatregelen tegen de monsterprijzen voor medicatie? ‘Dat vraag ik mezelf ook vaak af,’ zegt ’t Hoen. ‘Er is angst om bij de farmaceutische industrie in te grijpen. Ik noem dat ook wel het farmaceutische Stockholm-syndroom.’Links naar de relevante artikelen uit onze dossiers: https://www.ftm.nl/dossier/wat-maakt-onze-zorg-zo-duur https://www.ftm.nl/artikelen/farmaceuten-manipuleren-hogere-medicijnprijshttps://www.ftm.nl/artikelen/gezocht-geneesmiddel-tegen-ziekmakend-dure-medicijnenhttps://www.ftm.nl/artikelen/fair-medicine-marktfalen-in-de-farmaceutische-industrie-vraagt-om-praktische-oplossingen

Aan de vooravond van de Provinciale Verkiezingen gaat Harm Ede Botje in gesprek met hoogleraar staats- en bestuursrecht Wim Voermans. Hij maakt zich geen grote zorgen over de democratie – die moet het volgens hem juist hebben van tegenstellingen: er moet iets te kiezen zijn – wel over de overheid: ‘Het lijkt wel alsof het niet meer zo interessant is dat ook de overheid zich aan het recht moet houden.’Als zoon uit een boerengezin uit Klundert ziet Voermans als geen ander hoe landelijke politieke partijen worstelen met provinciale belangen. Dat er in de aanloop van de statenverkiezingen, waar juist lokale belangen voorop zouden moeten staan, moeten behartigen een groot tv-debat wordt georganiseerd tussen lijsttrekkers van landelijke partijen, vindt hij ‘kafkaesk’.‘Er gaan daar vier mensen met elkaar in gesprek die niet verkiesbaar zijn. Het heeft helemaal niets met de provinciale statenverkiezingen te maken. Dus dit is een bizar debat. Terecht dat Pieter Omtzigt daarover bij de NPO-ombudsman heeft geklaagd.’Maakt Voermans zich zorgen over ons politieke landschap, dat steeds verder polariseert? ‘Nee. Dit is een Hollands ritme. Elke dertig à veertig jaar versplintert ons politieke landschap en komen de extremen verder uit elkaar te liggen. En dan beweegt het zich langzamerhand weer naar elkaar toe.’De krampachtigheid waarmee de overheid op demonstraties reageert, stuit hem wel tegen de borst. ‘Het demonstratierecht wordt nu gezien als een soort wisselgeld voor het behoud van de openbare orde. We moeten echt uitkijken dat we niet afglijden naar censuur.’ 

In deze aflevering interviewt Annette van Soest PvdA-Europarlementariër Lara Wolters over de nieuwe wetgeving maatschappelijk verantwoord ondernemen en de Brusselse lobby.Koffieplantages waar slavernij plaatsvindt. Corruptie bij Shell in Nigeria. Landroof en marteling bij de bouw van een Heineken-fabriek in Ethiopië. Follow the Money toonde meermaals aan dat multinationals het niet altijd even nauw nemen met de bescherming van mens en milieu.Er liggen momenteel twee voorstellen op tafel om bedrijven die bij dit soort wanpraktijken betrokken zijn aansprakelijk te stellen. In Nederland is dat de initiatiefwet Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (IMVO). De Europese versie heet Corporate Sustainability Due Diligence Directive.Europarlementariër Lara Wolters (PvdA) diende het voorstel in voor de Europese regelgeving. En dat bracht nogal wat teweeg. ‘Iedereen in Brussel is ermee bezig of is hierop aangeslagen,’ zegt Wolters in deze aflevering van Follow the Money interviewt. En dat betekent ook dat ze van alle kanten wordt gevraagd om ‘kopjes koffie te drinken’ met belangengroepen. ‘De lobby op dit onderwerp is extreem.’ Tot welke excessen een sterke lobby kan leiden, maakte ze van dichtbij mee. Haar fractiegenoot Eva Kaili zit al sinds december vast op verdenking van omkoping, in de zaak die bekendstaat als Qatargate. Kaili probeerde ook Wolters te manen om haar kritiek op Qatar te matigen: ‘Kaili heeft zeer haar best gedaan om mij te beïnvloeden. Ze ging nog net niet voor mijn microfoon liggen in de plenaire zaal.’De artikelen die in de uitzending aan bod komen vindt u hier:VVD-handelsminister hielp bedrijfslobby tegen aanpak kinderarbeid en milieuschade: https://www.ftm.nl/artikelen/vno-lobbyde-samen-met-huidige-minister-tegen-ketenaansprakelijkheidVan slavernij beschuldigde Braziliaanse koffietelers doen ongehinderd zaken - met steun van Nederlandse banken: https://www.ftm.nl/artikelen/van-slavernij-beschuldigde-braziliaanse-koffietelers-doen-ongehinderd-zaken-op-de-wereldmarkt-met-steun-van-nederlandse-bankenCorruptiezaak in Nigeria blijft Shell achtervolgen: https://www.ftm.nl/artikelen/corruptiezaak-nigeria-blijft-shell-achtervolgen

‘We kunnen meer pesterijen verwachten van China de komende tijd. En toch moeten we in contact blijven.’ Dit zei Ingrid d’Hooghe, coördinator van het Clingendael China Centre, onlangs tijdens een hoorzitting in de Tweede Kamer.China wint gestaag aan invloed in Nederland, toonde Follow the Money de afgelopen jaren aan. De Chinese overheid sluipt Nederlandse klaslokalen in, er zijn hier illegale Chinese politiebureaus en via investeringen of overnames dringt China diep door tot de Nederlandse logistiek. Dit alles met een duidelijk doel voor ogen: het land wil in 2025 een onafhankelijke technologische grootmacht zijn.D’Hooghe was een van de auteurs van een geruchtmakend rapport over de invloed van China op het hoger onderwijs en is een veelgevraagd China-expert. Hoe moeten we ons verhouden tot deze grootmacht? Is samenwerking met China nog wel verdedigbaar? En wat als het land Taiwan binnenvalt? ‘De naïviteit jegens China is voorbij,’ zegt D’Hooghe. Maar ook: ‘Op gebieden als klimaat en energie kunnen we niet om China heen.’De artikelen die in de uitzending aan bod komen vindt u hier:Dossier China: https://www.ftm.nl/dossier/dossier-chinaUniversiteit Leiden nam in stilte afscheid van Confucius Instituut: https://www.ftm.nl/artikelen/leiden-university-nam-stil-afscheid-van-confucius-instituutChina heeft illegale politiebureaus in Nederland: https://www.ftm.nl/artikelen/onofficiele-chinese-politiebureaus-in-nederland China zit al in de haarvaten van logistiek Nederland: https://www.ftm.nl/artikelen/china-in-haarvaten-logistiek-nederland

Met de constante toename van digitale technologieën verandert ook de criminele wereld. Dat stelt de politie voor nieuwe vraagstukken. Het scala aan opsporingsmethodes en databronnen wordt steeds groter, maar een wettelijke basis voor de inzet ervan ontbreekt vaak.Schermer stelt in zijn recente oratie dat de wetgeving die de privacyrechten van burgers moet beschermen, hopeloos achterloopt. Ook schort het aan toezicht op de inzet van moderne, digitale opsporingsmiddelen door de politie.Waar gaat de datahonger van de politie stoppen? 'Die gaat niet stoppen,' aldus Schermer. 'Elke nieuwe technologie, alle nieuwe data die de politie kan verzamelen om misdaad te bestrijden zullen ze willen gebruiken.' De artikelen die aan bod komen leest u hier terug: De casus Deadbolt: https://www.ftm.nl/artikelen/ransomware-bende-deadbolt-politie Reconstructie van totstandkoming Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid: https://www.ftm.nl/artikelen/the-making-of-de-nctvNCTV breidt bevoegdheden steeds verder uit: https://www.ftm.nl/artikelen/waarom-de-nctv-graag-spioneert-deel-2Politie vraagt opvallend vaak gegevens op van toeslagenouders: https://www.ftm.nl/artikelen/politie-monitort-gedupeerden-toeslagenaffaire  

Heleen over de Linden is advocaat en runt een klein kantoor, dat voornamelijk in Nederland wonende Russen als cliënten heeft. Ze volgt de ontwikkelingen in Rusland en de Oekraïne op de voet. Daarnaast is ze haar proefschrift over de economische sancties tegen Rusland aan het afronden.Op 24 februari is het een jaar geleden dat Rusland Oekraïne binnenviel. Kort daarna kondigde de EU de eerste sancties tegen Rusland af.We zijn inmiddels bij het negende Europese pakket aan sancties beland. Maar hoe goed werken die? Worden er niet te veel uitzonderingen gemaakt? En hebben overheden wel voldoende zicht op al het bezit en het onroerend goed dat de gesanctioneerde oligarchen in hun land hebben?De artikelen die aan bod komen leest u hier terug:Dossier Rusland-crisis: https://www.ftm.nl/dossier/de-rusland-crisisDit zijn de 11 Russische oligarchen die te machtig zijn voor de Europese sanctielijst: https://www.ftm.nl/artikelen/machtige-russiche-oligarchen-niet-op-europese-sanctielijstDit zijn de Nederlandse advocaten van Kremlin-kleptocraten: https://www.ftm.nl/artikelen/de-russische-facilitators-aan-de-zuidasZuidaskantoor NautahDutilh neemt afscheid van Kremlin-gelieerde klanten: https://www.ftm.nl/artikelen/zuidaskantoor-nautadutilh-neemt-afscheid-van-kremlin-gelieerde-klanten

Als oud-voorzitter van de ENCJ, het Europese netwerk van de Raden voor de Rechtspraak, zag Kees Sterk met eigen ogen hoe regeringen in Polen en Hongarije onafhankelijke rechters het werk onmogelijk maken.  Sterk maakt zich zorgen over deze sabotage van de rechtsstaat binnen de grenzen van Europa, en over de manier waarop de Europese Commissie daarmee omgaat. Samen met andere Europese rechters zet hij zich in om het onderwerp op de kaart te houden. Want hoeveel is de Europese Unie waard als zij de onafhankelijke rechtspraak op steeds meer plekken niet kan waarborgen? 'Als we op Europees niveau niet vechten voor het behoud van de rechtsstaat, dan zal de EU uiteindelijk  niet meer kunnen functioneren,' stelt Sterk.  De artikelen die aan bod komen leest u hier terug:Politicoloog Tommaso Pavone hekelt verwaarlozing van de rechtsstaat in Europa: https://www.ftm.nl/artikelen/tommaso-pavone-europese-rechtstaat-onder-vuurOpiniestuk Eric Smit: 'Democratieën zijn broos, onafhankelijke media zijn onontbeerlijk.' https://www.ftm.nl/artikelen/onze-kwetsbare-democratie