De Ongelooflijke Podcast

Het NRC noemde hem één van de popsterren van de psychiatrie, Vrij Nederland beschouwt hem als een seculiere dominee: Dirk de Wachter, de bekende Vlaamse psychiater, schrijver en hoogleraar aan de Katholieke Universiteit Leuven. Volgens De Wachter kampt onze samenleving met een zingevingsprobleem. Sterker nog, onze samenleving is ziek en vertoont tekenen van borderline. We zijn geobsedeerd door het streven naar geluk en genot maar volgens De Wachter ligt daaronder een hunkering naar een zinvol bestaan. Maar hoe vind je die zin? Wat is het goede leven? En welke rol spelen God en geloof hierin? David Boogerd gaat in gesprek met Dirk de Wachter en theoloog Stefan Paas.

We begonnen de Ongelooflijke Podcast ooit met iemand ongelovig was geworden: Arjen Lubach. Deze nieuwe reeks afleveringen beginnen we met iemand die de omgekeerde route heeft bewandeld: journalist, schrijver en presentator Stephan Sanders. Tot een aantal jaar geleden was hij agnostisch - iemand die als zovelen in zijn seculiere, intellectuele omgeving in Amsterdam - niet geloofde. Tot hij besloot te gaan 'proefgeloven' en daarbij tot verbazing van zichzelf, en zijn omgeving, ook daadwerkelijk tot geloof kwam. David Boogerd praat met Stephan Sanders en theoloog Stefan Paas over geloof in seculiere tijden, onderdeel zijn van een eeuwenoude familie, homoseksualiteit in de katholieke kerk en het goddelijke van klassieke muziek.

De nieuwe beeldenstorm, zo wordt deze tijd al genoemd. Een tijd waarin we als samenleving steeds kritischer kijken naar ons verleden en de zogenaamde helden van vroeger. Menig nationaal boegbeeld is al van een sokkel getrokken, in Amerika, Engeland en ook in Nederland zwelt de discussie aan. En het blijft niet bij slavenhandelaren, ook beelden van Winston Churchill en Mahatma Gandhi zijn beklad. Wat zegt dit allemaal? Moeten die standbeelden inderdaad verdwijnen of is het doorgeschoten moralisme? En wat kunnen we leren van de beeldenstormen uit het verleden? David Boogerd gaat in gesprek met Rik Torfs en Stefan Paas en hoort hoe religie kan relativeren. Rik Torfs is hoogleraar aan de Katholieke Universiteit Leuven en een garantie voor memorabele en spitsvondige uitspraken. Stefan Paas is voormalig Theoloog des Vaderlands en hoogleraar aan de Vrije Universiteit in Amsterdam en de Theologische Universiteit Kampen.

In deze aflevering van De Ongelooflijke Podcast zoomen we in op het racismedebat en de grote vragen die daarachter liggen: bestaat er institutioneel racisme in Nederland? En is er zoiets als een wit privilege of een witte schuld? De anti-racisme beweging wordt door critici wel eens vergeleken met een religie, is dat terecht? En zijn zogenoemde "witte religies" als het christendom zelf niet vooral een bron van racisme? David Boogerd gaat daarover in gesprek met drie gasten. Talitha Muusse is ondernemer, spreker en jongerenexpert. Het AD noemt haar 'de stem van haar generatie'. Ze demonstreerde mee met Black Lives Matter in Rotterdam, en denkt veel na over dit thema. Don Ceder is advocaat en politicus namens de ChristenUnie. Hij is de eerste zwarte, mannelijke fractievoorzitter in de Amsterdamse Gemeenteraad. Verder werd hij door het zakenblad Forbes genoemd in een lijst van de 30 meest invloedrijke jonge Europeanen. Stefan Paas is voormalig Theoloog des Vaderlands en hoogleraar aan de VU in Amsterdam.

In deze aflevering duiken we in de muziekgeschiedenis en horen we hoe veel bekende popmuziek geïnspireerd is door religie en de Bijbel. Met wie kunnen we dat nou beter doen dan met Leo Blokhuis? Hij is journalist, presentator en door Matthijs van Nieuwkerk omgedoopt tot popprofessor van Nederland (al vindt Leo zelf 'popdominee' een betere titel). Blokhuis neemt ons mee langs gospelliederen, spirituals, U2 en Leonard Cohen. Waarom bevat 'zwarte muziek' zoveel Bijbelse symboliek? En slaat de secularisatie, die we vaak in deze podcast bespreken, ook al om zich heen in de popmuziek van nu? David Boogerd gaat in gesprek met Leo Blokhuis en theoloog Stefan Paas.

In deze aflevering een gesprek met misschien wel de grootste Nederlandse schrijver van deze tijd: Arnon Grunberg. Zijn werk is in meer dan 28 talen vertaald, en hij won zo ongeveer alle literaire prijzen die er zijn. Ook gaf hij dit jaar de 4 mei-lezing, die nogal wat stof deed opwaaien. Grunberg zwoer alle religie af toen hij 15 jaar was, nu benadrukt hij het belang van de Bijbel. David Boogerd praat met Arnon Grunberg en theoloog Stefan Paas over de goden van deze tijd, de gebrokenheid van de mens en de relevantie van religie.

We leven nu bijna zo'n twee maanden in het zogenoemde 'nieuwe normaal', en dit zal voorlopig ook nog wel even zo blijven. Hoe ga je hier op een goede manier mee om? En wat heeft volhouden te maken met liefhebben, compassie en hoop? David Boogerd praat in deze aflevering met gedragswetenschapper Ben Tiggelaar en theoloog Stefan Paas over de psychologie, en de theologie, van het volhouden.

De coronacrisis is niet alleen een gezondheidscrisis, volgens sommige experts staat ons ook een regelrechte economische ramp te wachten. Gaan we echt toe naar een armere en meer sobere wereld, of blijft de schade uiteindelijk beperkt? En welke morele en religieuze vragen roept deze economische crisis eigenlijk op? David Boogerd gaat daarover in gesprek met econoom en journalist van de Telegraaf: Martin Visser en hoogleraar theologie Stefan Paas.

Pandemieën zoals de corona-uitbraak zijn bijna zo oud als de mensheid zelf. De builenpest, de Zwarte Dood en de Spaanse Griep; wat kunnen we leren van de plagen uit het verleden? Niet zelden werden dergelijke uitbraken voorzien van een religieuze betekenis: is dit soms een straf van God? David Boogerd praat met Beatrice de Graaf en Stefan Paas over de fascinerende geschiedenis van pandemieën. Beatrice de Graaf is hoogleraar geschiedenis aan de Universiteit van Utrecht en lid van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. Stefan Paas is voormalig Theoloog des Vaderlands, hoogleraar aan de Vrije Universiteit in Amsterdam en de Theologische Universiteit Kampen.

De coronacrisis maakt veel mensen angstig. Hoe kan je het beste omgaan met die angst, als je weet dat ook jij waarschijnlijk ziek zal worden? En hoe komt het dat onze samenleving überhaupt steeds angstiger lijkt te worden? David Boogerd praat over corona, angst en religie met Damiaan Denys en Stefan Paas. Damiaan Denys is psychiater en filosoof, hoofd van de psychiatrieafdeling van het AMC en hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam Stefan Paas is voormalig Theoloog des Vaderlands, hoogleraar aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Kampen.