De Ongelooflijke Podcast

'Wat maakt een verzetsheld?' dat is de vraag die historicus Rutger Bregman stelt in zijn nieuwe boek, de opvolger van zijn internationale bestseller 'De Meeste Mensen Deugen'. Een boek waar je nauwelijks omheen kon. Een boek dat ook vragen opriep bij hemzelf: want als de meeste mensen deugen, waarom gingen dan maar weinig mensen in het verzet? En wat valt er te zeggen over de mensen die wél in het verzet gingen? Het valt op dat mensen met een sterke overtuiging - communisten en gereformeerden - in het verzet oververtegenwoordigd waren. Wat zegt dat over onze tijd? Hebben wij nog wel zulke sterke overtuigingen, of zijn wij te gezapig geworden, teveel gericht op een comfortabel leventje?  Journalist David Boogerd en 'vriend van de show' historicus Beatrice de Graaf praten met Rutger Bregman van over oorlog en verzet, 'De meeste mensen deugen' als moderne aflaat en de oneerlijkheid van genade.

In deze aflevering weer een Ongelooflijke duik in de geschiedenis. Want als je iets wil begrijpen van onze tijd, onze samenleving en onze verhouding tot religie en de kerk, moet je iets begrijpen van de Middeleeuwen. 'Middeleeuws' is volgens de Van Dale synoniem voor 'achterlijk' of 'ouderwets', maar is dat slechte imago wel terecht? Waren de Middeleeuwen inderdaad een primitieve en gewelddadige tijd waarin een machtige kerk alle vooruitgang tegenhield en ketters zomaar op de brandstapel belandden? Of was het de tijd 'waar onze wereld op gebouwd is', zoals NRC onlangs kopte? In ieder geval hebben de Middeleeuwen de beste verhalen, en daarom dompelen we ons in deze Ongelooflijke Podcast onder in de wereld van kathedralen, monniken, de Inquisitie en graftombes. Journalist David Boogerd doet dat met kunsthistoricus en mediëvist Sanne Frequin en uiteraard vaste gast, theoloog Stefan Paas. Sanne Frequin is docent aan de Universiteit Utrecht en doet promotieonderzoek aan de Universiteit Leiden.Stefan Paas is hoogleraar aan de Vrije Universiteit in Amsterdam en de Protestantse Theologische Universiteit Kampen.

Bijna alle Nederlandse kerken zien de ledenaantallen flink dalen, maar er is één bolwerk dat gestaag tegenwicht biedt: de reformatorische christenen. Tot voor kort groeiden de kerken daar zelfs. Hoe kan dat? En hoe komt het dat juist deze groep steeds harder in conflict komt met de seculiere meerderheid? Onlangs werden journalisten op Urk en Krimpen aan den IJssel belaagd door boze kerkgangers. Waar komt die assertiviteit vandaan? En hoe dicht je groeiende kloof tussen seculier en reformatorisch Nederland, als die al te dichten is?  Journalist David Boogerd en vaste gast theoloog Stefan Paas gaan in gesprek met Bart Jan Spruyt, hij is historicus en zelfverklaard ‘nuttige idioot’ van de reformatorische wereld. Hij is al jarenlang docent op reformatorische scholen en aan het Hersteld Hervormde Seminarie aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Ook is Spruyt een voorvechter van het conservatisme in Nederland en was hij betrokken bij de oprichting van de politieke partij van Geert Wilders: de PVV. Hij noemt dit nu een grote fout. Een gesprek met Bart Jan Spruyt en Stefan Paas over de vreze Gods, je terugtrekken achter de dijken en waarom je met refo's de beste gesprekken hebt.

"We staan aan het einde van een tijdperk dat ongeveer tweeënhalf millennia geleden begon. De wereldbeschouwelijke Traditie die Europa sinds de Oudheid heeft gedomineerd is op sterven na dood." Dat stelt rechtsfilosoof Andreas Kinneging in zijn boek 'De Onzichtbare Maat'. Hij beschrijft hoe de Verlichting en de Romantiek een manier van denken heeft gecreëerd die gericht is op begeerte en genot met "vrijheid en gelijkheid als nieuwe afgoden". Kinneging pleit voor een terugkeer naar wat hij de Europese traditie noemt: Griekse filosofie van mensen als Plato en het christendom van de Middeleeuwen. NRC noemt Kinneging een van de inspiratiebronnen voor het gedachtegoed van Thierry Baudet, is hij dan ook een voorstander van een cultuurchristendom of omvat zijn pleidooi meer dan dat? Journalist David Boogerd gaat in gesprek met Andreas Kinneging en vaste gast Stefan Paas over een einde van een tijdperk, de Europese traditie, Jezus en de genialiteit van 'Jeruzalem'. Andreas Kinneging is hoogleraar rechtsfilosofie aan de Universiteit Leiden. Stefan Paas is hoogleraar theologie aan de Vrije Universiteit in Amstedrdam en de Theologische Universiteit Kampen.

Godsdienstfilosoof Dennis Vanden Auweele was een gepassioneerd atheïst, tot hij van zijn ongeloof viel. Het is geen standaard bekeringsverhaal, want hoewel Dennis pleit voor een herwaardering van religie, vindt hij de vraag of God bestaat maar oninteressant. Dennis onderzoekt aan de Katholieke Universiteit Leuven de geschiedenis van het atheïsme en hij schreef het boek 'Bekentenissen van een Afvallige atheïst', waarmee hij in 2019 de Vlaamse Publieksprijs voor het beste religieuze boek won. Journalist David Boogerd en theoloog Stefan Paas praten met Dennis Vanden Auweele over atheïsme - hij noemt het de snelst gegroeide ideologie ooit -, het ervaren van God en waarom hij zich pas in Nederland katholiek ging voelen.

"Als ik de afgelopen jaren iets geleerd hebt, is het wel dat niet alles maakbaar is." Dat zegt demissionair vice-premier en minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Carola Schouten (CU) over de laatste vier jaar waarin ze deel uitmaakte van het kabinet. Ze werd het middelpunt van de stikstofproblematiek, met emotionele boerenprotestsen tot gevolg en ze is als vice-premier nauw betrokken bij de aanpak van de coronacrisis. Kortom een van de meest invloedrijke en machtige mensen van dit land. Journalist David Boogerd en theoloog Stefan Paas praten met Carola Schouten over de maakbare samenleving, politieke spelletjes en wat houvast geeft als de onzekerheid toeslaat.

Brengt de coronacrisis de secularisatie in een stroomversnelling? Uit nieuw onderzoek van de EO en het Nederlands Dagblad blijkt dat 16% van de kerkgangers tijdens de coronacrisis gestopt is met het volgen van diensten, en 15% verwacht ook na de coronacrisis minder naar de kerk te gaan. Is dit een genadeklap voor de kerken die het toch al moeilijk hadden, of gloort er nog ergens hoop? Spoiler: dat gloort er zeker, en dat hoor je in deze aflevering. Journalist David Boogerd gaat in gesprek met drie Theologen des Vaderlands: - De huidige Theoloog des Vaderlands Almatine Leene, predikant in Hattem en gepromoveerd aan de Universiteit Stellenbosch in Zuid-Afrika waar ze ook 16 jaar woonde. - Paul van Geest, de eerste Nederlander die benoemd werd tot lid van de Pauselijke Theologische Academie. Ook is hij hoogleraar Kerkgeschiedenis aan Tilburg University en hoogleraar Theologie en Economisch Denken aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam - En natuurlijk vaste gast van deze podcast: Stefan Paas, hoogleraar aan de Vrije Universiteit in Amsterdam en de Theologische Universiteit Kampen.

‘Als je God afschaft, wordt de overheid de nieuwe God’, dat schreef de Britse denker G.K. Chesterton ruim 100 jaar geleden. Heeft hij gelijk? Wereldwijd zouden de grote, charismatische leiders in opmars zijn, geldt dat ook voor Nederland? En waar komt die behoefte aan politieke verlossers vandaan? Verwachten wij teveel van de politiek? Is politiek inderdaad een soort nieuwe God, een nieuwe religie geworden? Journalist David Boogerd gaat hierover in gesprek met de charismatische leiders van de Ongelooflijke Podcast: historicus Beatrice de Graaf en theoloog Stefan Paas.

Ooit hadden christelijke politieke partijen de meerderheid in de Tweede Kamer, nu hebben ze bij elkaar opgeteld 27 zetels. Wordt de Nederlandse politiek steeds ongeloviger of is er iets anders aan de hand? En wat zegt het dan dat de vier regeringspartijen, waaronder dus VVD en D66, ondanks de secularisering wél een christelijke lijsttrekker hebben? Journalist David Boogerd en theoloog Stefan Paas gaan in gesprek met politiek historicus Pieter Gerrit Kroeger. Schrijver van het boek 'Tand des Tijds, het CDA in de nieuwe eeuw' en meesterverteller van de politieke podcast Betrouwbare Bronnen. Een gesprek over de secularisatie van de politiek, CDA-stemmers op het kerkhof, een grote grijze gehaktbal en een kerk die voorop loopt.

Hij omschrijft zichzelf als een 'Egyptisch-Nederlandse, christelijke maar in de islam gespecialiseerde, visueel beperkte, seksueel fluïde, transgender man van kleur'. Mounir Samuel is politicoloog, publicist, theatermaker, Midden-Oostencorrespondent en presentator van het tv-programma 'De Nieuwe Wereld'. De begrippen buitelen over elkaar heen als je Mounir goed wil omschrijven, mede daarom noemt hij zichzelf 'het failliet van het identiteitsdenken'. Wat bedoelt hij daarmee? En wat voor rol spelen God en geloof in zijn tumultueuze leven? Mounir schreef middenin de coronacrisis het boek 'Noodzakelijke Gesprekken', waarin hij 15 mensen interviewt over de grote vragen van deze tijd. Maar dit keer is hij zelf aan de beurt. Journalist David Boogerd en theoloog Stefan Paas praten met Mounir Samuel over geloof, twijfels, geestelijke armoede en één identiteit die alles overstijgt.