Raport o stanie świata Dariusza Rosiaka

„Muzea są czymś więcej niż miejscami pamięci. Są miejscami kultu właściwego społeczeństwom futurocentrycznym” i pisze w swojej nowej książce „Muzeum. Historia świata” profesor Krzysztof Pomian, którego gościmy w tym odcinku literackiego Raportu. Po co nam muzea? I dlaczego historia muzeów to opowieść o zmieniającym się świecie? Jak przełożyć pamięć na język sztuki? Zwłaszcza kiedy nić pamięci zostaje przerwana tak jak w czasie zagłady? Odwiedzimy wystawę w Żydowskim Instytucie Historycznym, która opowiada o trudnym procesie rekonstrukcji pamięci w duszącym uścisku stalinizmu. Ale propaganda nie pojawiła się w sztuce wraz z socrealizmem – to zjawisko ma znacznie dłuższą historię… O granicach wolności w sztuce, a także o tym, jak zmieniała się relacja człowieka z dziełem opowie Anda Rottenberg. Historia sztuki, historia muzeów to też historia kradzieży i przemocy. W tym odcinku opowiemy o ukraińskich muzeach w czasie wojny. Zaprasza Agata Kasprolewicz. Goście: Krzysztof Pomian Piotr Słodkowski Małgorzata Ławrowska von Thadden Anda Rottenberg Rozkład jazdy: (2:12) Rozmowa z Krzysztofem Pomianem (31:45) Wizyta w Żydowskim Instytucie Historycznym (1:04:16) Opowieść o muzeach ukraińskich w czasie wojny (1:23:25) Podziękowania (1:28:53) Rozmowa z Andą Rottenberg (2:13:34) Do usłyszenia

Ponad 40 migrantów zginęło podczas próby przeprawy z Tunezji do Włoch. Kolejna tragedia na Morzu Śródziemnym i kolejne pytania o to, jak ograniczyć liczbę tego typu tragedii w sytuacji, gdy kraje europejskie robią co mogą, by ograniczyć napływ migrantów a skala masowej migracji z globalnego Południa do Europy rośnie? Brytyjczycy zamierzają lokować oczekujących na azyl migrantów na barkach i w byłych koszarach wojskowych. Czy tego typu środki zniechęcą ludzi do prób osiedlenia się na Wyspach. Według jednego z amerykańskich ośrodków badawczych najemnicy z Grupy Wagnera wycofują się z Białorusi. Czy dlatego, że Łukaszenka ma dość własnych problemów i nie chce u siebie sporów wewnątrz rosyjskich? W Ekwadorze kandydat w wyborach prezydenckich ginie zabity najprawdopodobniej przez gang narkotykowy.  Jak ze spokojnego kraju w kilka lat Ekwador stał się areną porachunków karteli? Chorwacja – raj na ziemi, choć nie do końca. Czy to Bałkany, czy Europa, a może jedno i drugie? Porozmawiamy z autorką nowej książki na temat tego kraju. I jeszcze: dlaczego Singapurczycy masowo popierają karę śmierci nawet za drobne przestępstwa narkotykowe? Oraz: wariacje paszportowe, czyli komu dać, komu nie dać książeczki otwierającej świat. Rozkład jazdy:  (2:34) Jarosław Błaszczak o trudnej sytuacji migracyjnej (19:32) Aleksander Papko o wycofaniu wagnerowców z Białorusi (33:12) Świat z boku - Grzegorz Dobiecki o paszportach (39:24) Raport o książkach (45:18) Podziękowania (50:38) Marcin Pośpiech o karze śmierci za narkotyki w Singapurze (:02:30) Mateusz Mazzini o porachunkach karteli w Ekwadorze (1:23:16) Aleksandra Wojtaszek o swojej książce o Chorwacji (1:57:34) Do usłyszenia

Dziś wybierzemy się w podróż w głąb ludzkiej duszy. W kolejnym odcinku „Raportu-sezonu nieogórkowego” rozmawiamy o wolnej woli – nie tylko w ujęciu filozoficznym, ale także praktycznym (jeśli jest to w ogóle możliwe). Żyjemy w przekonaniu, że wolna wola jest niezaprzeczalna, leży w naturze człowieka i jest czymś, co wyróżnia nas spośród innych gatunków. Ale czym tak naprawdę jest i gdzie jej szukać? Czy wola rzeczywiście jest wolna? A może tylko nam się wydaje, że tak jest i w gruncie rzeczy nie mamy wielkiego wpływu na naszą przyszłość? I skąd wiemy, czego chcemy w życiu, a czego nie chcemy? Gość: Jacek Dobrowolski

W Arabii Saudyjskiej konferencja pokojowa w sprawie Ukrainy w oparciu o plan pokojowy przygotowany przez Kijów. Czy państwa Bliskiego Wschodu mogą stanąć po stronie Ukrainy w wojnie z Rosją? Czy społeczeństwa arabskie i muzułmańskie będą wspierać Zachód mimo czasami drastycznych różnic kulturowych i politycznych? W Szwecji i Danii powtarzają się przypadki palenia i bezczeszczenia Koranu. Dlaczego dla muzułmanów tego typu incydenty nie należą do sfery wolności słowa i ekspresji politycznej? Donald Trump z kolejnymi zarzutami federalnymi, tym razem związanymi z okresem po wyborach 2020 roku do ataku na Kapitol 6 stycznia 2021 roku. Dlaczego im mocniej Trump atakowany jest przez media i wymiar sprawiedliwości, tym bardziej rośnie jego poparcie polityczne? Czy można kupić całą dyscyplinę sportową? Arabia Saudyjska wydaje się uważać, że owszem, czemu nie? Jak relacjonować wojnę? Jak pozostać wiernym standardom dziennikarskim nie narażając na zagrożenie innych? Ukraińscy dziennikarze w obliczu dylematów etycznych i zawodowych. Czy naukowiec może pozostać geniuszem wyobcowanym z polityki i historii? Robert Oppenheimer bardzo się starał, ale mu nie wyszło. I jeszcze: czy istnieje coś takiego jak obraza uczuć w filmach, na które przecież można nie chodzić? Rozkład jazdy:  (2:17) Jan Natkański o konferencji pokojowej w Arabii Saudyjskiej (29:49) Marcin Fatalski o kolejnych zarzutach dla Trumpa (51:10) Świat z boku - Grzegorz Dobiecki o obrazie uczuć w filmach (57:16) Adam Saunders, Frank Shelley - Hollywood Style (58:57) Podziękowania (1:04:38) Adrian Bąk o kupowaniu dyscyplin przez Arabię Saudyjską (1:23:27) Tomasz Rożek o Robercie Oppenheimerze (1:48:08) Bartosz Panek i Ołena Myhaszko o relacjonowaniu wojny (2:05:36) Do usłyszenia

Na początku naszego letniego cyklu pytaliśmy Jacka Dukaja o świat po piśmie. Tym razem będzie trochę bardziej optymistycznie. Bo jak mówi nasz dzisiejszy gość: "Nigdy jeszcze w historii świata tak wielu ludzi nie czytało". A zatem, po co nam książki? Czy czytamy po to, by wypaść dobrze w towarzystwie mogąc powołać się na modną książkę? Dla przyjemności? A może po to by zrozumieć kim jesteśmy? Bo czytanie „pozwala nam doświadczać rzeczywistości w najpełniejszy sposób”. Być może książki są po to, by można było nimi uwodzić? Czemu nie? W końcu książki to bardzo zmysłowe przedmioty… Gość: profesor Ryszard Koziołek

Kryzys społeczny w Izraelu po tym jak Knesset przegłosował pierwszą ustawę z pakietu reform wymiaru sprawiedliwości. Tysiące ludzi od stycznia protestowało przeciw reformie, która uważana jest przez nich za zamach na niezależne sądy. Czy Izrael przestaje być państwem demokratycznym? Jak na bezpieczeństwo kraju wpłynie fakt, że ponad 10 tysięcy rezerwistów, w tym połowa pilotów izraelskich, zapowiada odmowę służby? Zamach stanu w Nigrze, jednym z najbiedniejszych krajów świata, który dysponuje wielkimi bogactwami naturalnymi. Czy Rosja wykorzysta szansę i wprowadzi Wagnerowców do kolejnego państwa w Afryce? Znika chiński minister spraw zagranicznych, do niedawna protegowany prezydenta kraju. Jak ta tajemnicza historia wpłynie na chińską dyplomację? Firma Elona Muska zajmująca się produkcją i wszczepianiem czipów do mózgu uzyskuje prawo do prowadzenia testów z udziałem ludzi. Czy mamy się bać czy cieszyć? I jeszcze: piłka nożna pod bombami. O ukraińskim futbolu w czasie wojny z Rosją. Rozkład jazdy:  (2:00) Agnieszka Bryc o kryzysie społecznym w Izraelu (25:30) Wojciech Jagielski o zamachu stanu w Nigrze (44:18) Podziękowania (50:17) Michał Banasiak o ukraińskim futbolu (1:03:20) Michał Bogusz o zniknięciu chińskiego ministra (1:22:35) Tomasz Rożek o Neuralink i testach na ludziach (1:46:07) Do usłyszenia

Dziś o pomyśle na Polskę. Pomysł zakłada nie mniej ni więcej niż zmianę ustroju naszego kraju. Tzn. demokracja by została, ale byłaby to inna demokracja i inna Polska niż ta, w której dziś żyjemy. Polska bez nieustannej wojny plemiennej, z władzą znacznie bliżej obywateli niż obecnie, kraj zdecentralizowany, ale równocześnie połączony w przestrzeni dobra wspólnego, którego wszyscy obywatele – bez względu na poglądy, pochodzenie, przekonania, styl życia - chronią i są beneficjentami. Brzmi jak mrzonka? Pofolgujmy marzeniom. Gość: Anna Wojciuk

To jest 513. doba pełnoskalowej wojny wywołanej przez Rosję Ukrainie. Rosja wycofała się z porozumienia w sprawie eksportu zboża z Ukrainy i zapowiedziała, że wszystkie statki pływające po Morzu Czarnym będą traktowane jako wrogie. Rosja zaatakowała Odessę niszcząc niektóre terminale zbożowe. Ukraina zaczęła używać broni kasetowej przekazanej przez Amerykanów, Amerykanie zapowiedzieli również, że samoloty F-16 trafią na Ukrainę do końca roku. Jak przebiega ofensywa ukraińska, co dalej z grupą Wagnera i jej szefem Prigożynem? W indyjskim stanie Manipur gwałtowne starcia między dwoma grupami etnicznymi. Dlaczego okrutne gwałty są narzędziem wojny w Indiach? W Hiszpanii przyspieszone wybory. Czy socjalistyczny rząd Pedro Sancheza odda władzę prawicy? Amerykański żołnierz uciekł do Korei Północnej. Jakie mogą być konsekwencje tej dziwnej historii? Fala upałów w wielu miejscach na świecie. Jak zmieni się życie ludzi, gdy letnia spiekota stanie się normą?  I jeszcze: dlaczego Toskania jest lepsza od Szwecji? I vice versa. Rozkład jazdy: (2:04) Michał Potocki o obecnej sytuacji w Ukrainie (29:19) Patryk Kugiel o starciach w Indiach (54:22) Świat z boku - Grzegorz Dobiecki o Toskanii i Szwecji (1:00:53) Podziękowania (1:06:41) Marcin Pośpiech o przyspieszonych wyborach w Hiszpanii (1:19:51) Oskar Pietrewicz o dziwnej historii z Korei Północnej (1:43:54) Tomasz Rożek o upałach i zmianach klimatu (2:05:01) Do usłyszenia

W tym odcinku sezonu nieogórkowego o temacie, który wywołuje ogromne emocje i mnóstwo pytań w tym jedno podstawowe: jak mówić o rzeziach dokonywanych przez Ukraińców w 1943 roku na Wołyniu pod kierunkiem UPA, organizacji uznawanej dziś za symbol walki narodowowyzwoleńczej Ukrainy w chwili, gdy ten kraj walczy o przetrwanie z imperialną potęgą Rosji? A może: czy w ogóle mówić? I jak traktować polskie zbrodnie dokonane na Ukraińcach w odwecie za zbrodnie ukraińskie? I kiedy zaczęło się zło, którego kulminacją były rzezie na Wołyniu i w Galicji Wschodniej? Może ich korzeni należy szukać w trwającym przez wieki nieludzkim traktowaniu lokalnego chłopstwa przez polskie i spolszczone ziemiaństwo? Gość: Grzegorz Motyka

Ukraina bez kalendarza członkostwa w NATO, ale z kolejną transzą pomocy wojskowej i zapowiedziami wsparcia ze strony grupy G7. Turcja deklaruje zgodę na członkostwo Szwecji w NATO, a Sojusz traktuje Rosję jako największe zagrożenie dla siebie i wraca częściowo do strategii obronnej z czasów zimnej wojny. Czy szczyt w Wilnie to kolejny etap odradzania się Sojuszu Północnoatlantyckiego. I kto zyskuje najwięcej w tym najnowszym rozdaniu NATO? Aktorzy z Hollywood dołączają do strajku scenarzystów. Większość amerykańskich produkcji filmowych i telewizyjnych wstrzymana. Na jak długo?  Nowa odsłona wojny Marka Zuckerberga z Elonem Muskiem: Meta wypuszcza na rynek aplikację konkurencyjną dla Twittera, którą w ciągu pięciu dni instaluje 100 milionów użytkowników. Jakie bogactwa tkwią na dnie morza i dlaczego kilkaset krajów chce je eksploatować? Zmarł Milan Kundera, czy był Czechem, czy Francuzem? Rozkład jazdy:  (2:09) Wojciech Lorenz o nowym rozdaniu NATO (27:57) Jan Zając o aplikacji Threads od Meta (42:43) Podziękowania (48:53) Adrian Bąk o strajku scenarzystów w Hollywood (1:03:23) Agata Kasprolewicz i Aleksander Kaczorowski wspominają Milana Kunderę (1:35:28) Krzysztof Szamałek o eksploatacji dna morskiego (1:58:50) Do usłyszenia (1:59:43) Zakończenie