Bernard Hammelburg | BNR

Precies drie jaar na de eerste coronamaatregelen hebben de meeste landen, ook Nederland, de laatste beperkingen laten varen. Geen mondkapjes meer, geen zelftestjes, geen advies voor afstand houden, geen nerveus overleg met de baas. Kantoren zijn weer bomvol, net als vliegtuigen. Minder reizen, veel meer thuiswerken, die veranderingen bleven voorgoed, riepen de leiders overal. Wie zei dat we mettertijd precies zouden doorgaan als waar we waren gebleven, moest met pek en veren de stad uit. Ik zou zeggen: kijk maar eens op JFK, Heathrow of Schiphol. Hoezo minder reizen?  Elk land ging na die eerste maart 2020 door een periode van paniek. Er was nog geen test, laat staan een vaccin, er was te weinig zorgpersoneel, de IC-capaciteit was onvoldoende. En dus deed iedereen maar wat. Donald Trump voedde de complotdenkers door te suggereren dat mondkapjes voor watjes waren. En wat hielp was ultraviolet licht en een injectie in de arm of in de bil met chlorax. In New York meerde een militair ziekenhuisschip af, waar uiteindelijk geen patiënt terecht kwam. Gouverneur Cuomo van New York liet in het geheim oude, zieke patiënten naar verzorgingshuizen overbrengen, waar ze in stilte overleden, buiten de statistieken om. In Spanje kreeg je een bekeuring als je alléén in je eigen auto zat zonder mondkapje. In Israël gingen ze vaccineren met de snelheid van het geluid, en kwamen uiteindelijk van de regen in de drup.  En wij? Wij hadden een ‘intelligente lockdown.’ Geen idee wat dat precies betekende. Wij zagen aanvankelijk niets in mondkapjes, en een paar maanden later was je strafbaar zonder masker. Premier Rutte zaaide totale verwarring door in zijn toespraak vanuit het Torentje, op 14 maart, te praten over ‘groepsimmuniteit.’ Als je met je partner op anderhalve meter afstand op een bankje in het park ging zitten, was dat oké. Als je zus met haar partner op meegebrachte stoeltjes op minstens anderhalve meter van elkaar en van jou gingen zitten, kreeg je alle vier een bekeuring van 360 euro, plus een strafblad. Dat werd afgeschaft toen minister van Justitie Grapperhaus op zijn huwelijksfeest zelf uit de bocht vloog. Hij veranderde ‘boete’ in ‘strafbeschikking,’ zodat de kwestie van het strafblad verdween. Voor het verslag van de parlementaire enquêtecommissie gaan we lekker zitten, met een drankje en popcorn.  In veel landen is uiteindelijk bijna niets veranderd. Zoals bij ons: geen extra IC-capaciteit, nog altijd onderbetaald zorgpersoneel. Massaal thuiswerken? Kijk eens naar de files. Beetje afstand houden? Kijk eens naar restaurants en clubs. Dat ‘nieuwe normaal’ – dat is er nooit gekomen. En gelukkig maar. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Zelensky kwam vannacht met een videoboodschap waarin hij zegt dat de strijd in Bachmoet moeizaam gaat. Het begint er steeds meer op te lijken dat Oekraïne de stad op moet geven. Zelensky wil graag zoveel mogelijk schade aan de Russen toebrengen als maar kan. Maar is dat het nog waard als de situatie in Bachmoet uitzichtloos lijkt voor Oekraïne?See omnystudio.com/listener for privacy information.

Rusland en Oekraïne staan ieder op hun eigen manier stil bij 1 jaar oorlog in Oekraïne. Volgens president Poetin heeft Rusland geen last van de sancties. Maar Wopke Hoekstra, minister van Buitenlandse Zaken, denkt daar anders over. Wel zegt Hoekstra dat sancties op zichzelf nooit genoeg zijn om een land als Rusland tot een andere koers te dwingen. Bernard Hammelburg gaat met Hoekstra in gesprek. Luister ook | 'Europa is op militair gebied nog een absolute dwerg' Geert Jan Hahn in Kiev De Oekraïners kijken verschillend naar 1 jaar oorlog. De één heeft zijn of haar koffer klaar staan om weg te gaan. De ander ziet wel hoe 24 februari loopt. Europa-verslaggever Geert Jan Hahn beschrijft vanuit Kiev de sfeer die in de stad hangt. Luister ook | De Alliantie: 1 jaar oorlog in Oekraïne Het verhaal van Poetin In zijn speeches verwijst Poetin constant naar het Westen dat de oorlog in Oekraïne zou zijn begonnen. Het afgelopen jaar is het narratief van Poetin verschoven van Oekraïne naar het hele Westen. Voormalig Rusland-correspondent Hella Rottenberg schreef het boek Z: hoe Poetin Rusland weer groot wilde maken. Luister ook | Amerika Podcast Postma in Amerika | Steun voor Oekraïense hulp neemt af De aanvoerder van het Westen is en blijft nog altijd de Verenigde Staten. Verreweg de meeste steun komt uit dat land, maar Amerika-correspondent Jan Postma ziet de steun voor die hulp afbrokkelen. Al zijn de Republikeinen er nog wel behoorlijk verdeeld over.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Morgen is het precies een jaar geleden sinds Rusland Oekraïne binnenviel. Onze Europa verslagever Geert Jan Hahn is vanochtend in Kiev aangekomen. Ondanks de extra maatregelen voor een gevreesde Russische aanval morgen, zag hij vanochtend een ochtendspits als iedere andere dag in de metro van Kiev. Maar gaat er wel een Russische aanval op Kiev komen morgen? Ondertussen nemen namelijk ook de spanningen rondom Moldavië toe.     See omnystudio.com/listener for privacy information.

Morgen, een jaar geleden, was Oekraïne een dubieus land, corrupt, in de greep van oligarchen, geleid door een al evenzeer gewantrouwde oud-komiek die Oekraïens sprak met een zwaar Russisch accent. Nederland had een associatieverdrag met het land bij referendum afgewezen, en draaide pas bij toen een inlegvel werd toegevoegd waarin de weg naar EU-lidmaatschap nadrukkelijk werd geblokkeerd.  Morgen, een jaar geleden, was Oekraïne al acht jaar in oorlog met Rusland, dat een deel van het land had bezet dat het nu heeft geannexeerd – toen met groene mannetjes, nu met rekruten en huurlingen. Europa riep dat het een schande was. Er was deernis over 14.000 doden. Er waren onderhandelingen in Minsk. Er was vooral veel Russisch gas.  Morgen, een jaar geleden, dachten we allemaal – de gewantrouwde oud-komiek voorop – dat de Russen niet zouden binnenvallen. Met uitzondering van Joe Biden, die het allemaal zag aankomen. Niemand luisterde, misschien omdat hij zo mompelt. Of omdat het, met de geringe Russische legermacht langs de grens, onwaarschijnlijk leek.  Vandaag, een jaar geleden, stapte Duitsland uit Nord Stream 2. Nadat het de hele aanlegperiode had beweerd dat het geen politiek, maar een economisch project was, daarin gesteund door onder meer Nederland.  Vrijdag, een jaar geleden, toen de inval was begonnen, dachten we dat het na een paar dagen wel weer over zou zijn. Rusland droomde misschien even over het veroveren van Kiev en het afzetten van de oud-komiek, maar we namen aan dat het ging om het gebied in het oosten dat ze al voor een deel in handen hadden.  Vrijdag, een jaar geleden, ontdekten we dat de Russische leider een megalomane, door eeuwig argwaan verblinde maniak was, die voor het verwezenlijken van zijn Groot-Rusland gedachte met evenveel onverschilligheid rekruten de dood in joeg als Napoleon, op wie hij wel wat leek.   Vrijdag, een jaar geleden, ontdekten we dat het dubieuze, corrupte land, met oligarchen en al, zich niet zomaar gewonnen gaf. De gewantrouwde oud-komiek bleek een begaafde, inspirerende leider te zijn – een soort Churchill van de 21ste Eeuw.  Vrijdag, een jaar geleden, bleek dat ook wij onverschillig waren geweest. En naïef. En bevooroordeeld. Het is de vraag of we, met ons gewijzigde oordeel, op tijd zijn, nu het tweede jaar van deze vreselijke oorlog begint. See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Duitse minister van buitenlandse zaken Anna Baerbock heeft China laten weten dat het verantwoordelijk is voor de wereldvrede en dus geen wapens aan Rusland moet leveren. Ook de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Blinken en EU-buitenlandchef Borell maken zich zorgen over mogelijke Chinese wapenleveranties aan Rusland. China ontkent tot nu toe dat het van plan is wapens te leveren. See omnystudio.com/listener for privacy information.

De oorlog in Oekraïne nadert het, tragische, éénjarig jubileum. Voor BNR Nieuwsradio dé gelegenheid om de geopolitieke kopstukken van de zender weer bij elkaar te roepen in: De Alliantie. Aan tafel bij Liesbeth Staats: Bernard Hammelburg, Rob de Wijk, Geert Jan Hahn en Floris Akkerman. Samen nemen zij de belangrijkste gebeurtenissen van het afgelopen jaar door. Hoe groot is het militair falen van de Russen geweest? Wat was het kantelpunt voor Oekraïne? En wat betekent dit voor de geopolitieke verhoudingen? De Alliantie met Bernard Hammelburg, Rob de Wijk, Geert Jan Hahn en Floris Akkerman is een samenwerking van alle geopolitieke podcasts van BNR. Amerika Podcast Boekestijn & De Wijk De Strateeg De Wereld BNR Europa PerestrojkastSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Het Westen blijft met elkaar in gesprek over wapens voor Oekraïne. Volgens CDA-Europarlementariër Esther de Lange laat dat zien dat Europa een economische reus is, maar op militair gebied nog steeds een absolute dwerg. Wat haar betreft moet er een Europese veiligheidsraad komen waar ook de Britten aan tafel zitten. Dat zegt De Lange in BNR De Wereld tegen Bernard Hammelburg. Luister ook | 'Proces voor EU-lidmaatschap Oekraïne kan niet worden versneld' De situatie in Iran De demonstraties in Iran zijn niet meer zo massaal als een paar maanden geleden. Maar dat wil niet zeggen dat de onrust daarmee verdwenen is. Iraans mensenrechtenverdediger en jurist Sander Terphuis ziet nog altijd een grote verzetsbeweging in het land, die zich opmaakt voor meer demonstraties van het voorjaar. De concessies die zijn toegezegd door de Iraanse overheid doet hij af als een wassen neus. Lees ook | China en Iran halen banden aan Europa Update | Een blik op de oorlog vanuit Oost-Europees perspectief Het één-jarig jubileum van de oorlog in Oekraïne nadert. Onze Europaverslaggever Geert Jan Hahn sprak in dat kader met luitenant-kolonel Elisabeth van der Steenhoven. Zij werkt voor de Nederlandse landmacht, maar haar familie komt oorspronkelijk uit Oekraïne. Hoe kijkt zij naar de oorlog door haar Nederlandse én Oost-Europese bril? En hoe vergaat het haar familie, die nu in Polen zit? Luister ook | BNR Perestrojkast Postma in Amerika | Kandidatuur Nikki Haley klap voor Trumps campagne De kandidatuur van Nikki Haley is voor Donald Trump een fikse tegenvaller. Hij raakt namelijk het bureau kwijt waar zijn campagnespotjes tot nu toe vandaan kwamen. Amerika-correspondent Jan Postma legt uit hoe belangrijk die spotjes zijn voor Trump. Luister ook | Amerika Podcast  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Er is verwarring ontstaan over de levering van Nederlandse tanks aan Oekraïne. Het hele plan om Oekraïne snel van moderne tanks te voorzien lijkt in het water te vallen. Ondertussen vrezen experts dat de noodzaak van die tanks ook afneemt naarmate het verwachte Russische luchtoffensief dichterbij komt. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Dat de militaire steun aan Oekraïne zou leiden tot het kannibaliseren van de westerse defensie was voorspeld. Het leveren van geavanceerde wapens kan niet anders gaan dan ten koste van de eigen slagkracht. Amerika zit wat ruimer in zijn militaire jasje, dus wordt niet kwetsbaarder door de levering van HIMAR-artillerie. Nederland wordt dat wél door het uitlenen van, bijvoorbeeld, Patriot-afweergeschut. Wat doen we als er een tweede oorlog uitbreekt?  Dat klinkt misschien vergezocht, maar op die eerste oorlog, vlak om de hoek, hadden we ook niet gerekend. De Amerikanen hebben de zogenoemde ‘twee theater’-doctrine, dus de krijgsmacht moet paraat en geoutilleerd zijn voor het voeren van twee oorlogen tegelijk. Toch zitten ook daarin scheurtjes, want daarvoor is eigenlijk ‘volledige paraatheid’ van de luchtmacht nodig. Die was in 1961 door John Kennedy ingesteld. Het betekende dat de vloot van met kermwapens uitgeruste B-52 bommenwerpers op elk moment kon uitrukken, compleet met begeleidende straaljagers en tankvliegtuigen. Het was een magistrale operatie, die in 1991 door George Bush Sr. werd beëindigd. Je zou kunnen zeggen: de Amerikaanse variant van ons vredesdividend: wie had, na de Koude Oorlog, nog zo’n groot militair apparaat nodig? De klok terugdraaien is zelfs voor de Amerikanen een brug te ver. Het is geen schakelaar die je weer aan kunt zetten.  Het afschaffen van de ‘volledige paraatheid’ was, achteraf gezien, een precedent. Het gaat op dit moment niet zozeer over de inzet van bommenwerpers, maar over de beschikbaarheid van wapens. En al zeker munitie, want daaraan is nu in de westerse wereld zo’n groot gebrek dat we, zoals Navo-chef Jens Stoltenberg terecht opmerkte, sneller door de voorraden heengaan dan de wapenindustrie kan leveren. De oplossing is een enorme inspanning van het – tot voorkort door velen gewantrouwde – militair-industriële complex. Maar is het voldoende voor de defensie in een tweede oorlog, bijvoorbeeld met China? Of met Iran? Of met Libië? Of met Rusland, dat Europa rechtstreeks onder vuur kan nemen? Dan heeft Europa voldoende munitie voor één dag. Klinkt misschien vergezocht, maar dat was de oorlog in Oekraïne ook, totdat het niet meer vergezocht was.  Artikel 97 van de Grondwet definieert de functie van de Nederlandse krijgsmacht. Die hebben we om het koninkrijk te verdedigen, en voor handhaving van de internationale rechtsorde. Als je Patriots uitleent aan Oekraïne, voldoe je aan die tweede doelstelling, maar die gaat ten koste van de eerste. Er dreigt weer een pief-paf-poef rel, maar nu voor het echieSee omnystudio.com/listener for privacy information.