De oorlog in Gaza duurt nu 1 jaar. Op 7 oktober vorig jaar viel Hamas Israël binnen. Daarbij kwamen zeker 12 honderd mensen om het leven, onder meer op een groot festival. Meteen erna startte Israël een groot offensief. Het ministerie van Gezondheid, onder leiding van Hamas, spreekt over meer dan 40 duizend doden in Gaza. Mensen die het overleefd hebben zijn vaak alles kwijt en hebben te weinig eten. Sinds de Tweede Wereldoorlog vielen er niet meer zoveel Joodse slachtoffers op 1 dag. Ook werden er 250 mensen gegijzeld. Van die gijzelaars zitten er nog zo'n honderd vast in Gaza. Onbekend is hoeveel van hen nog in leven zijn. Israël startte daarna de oorlog in Gaza. Maar uiteindelijk bleef het daar niet bij. De Houthi-rebellen sloten zich aan bij Hamas, vanuit Jemen en blokkeren de internationale zeevaart voor het Westen in de Rode Zee. Ook voeren zij aanvallen uit. En recenter is er natuurlijk de oorlog met Hezbollah en de oorlog met Iran. Eén jaar na 7 oktober 2023 staat het Midden-Oosten in brand. Maar ook in ons eigen land maakt deze oorlog heel veel emoties los. In drie gesprekken blikken we terug en kijken we vooruit. Dat doen we met onder meer: - Martine van den Berg, schrijver, religiewetenschapper en Israël-kenner - Tara Kenkhuis, Midden-Oosten-correspondent - Leendert Beekman & Mats Akkerman, politiek verslaggevers - Bernard Hammelburg, BNR-buitenlandcommentator - Robert Serry, voormalig VN-gezant voor het vredesproces in het Midden-OostenSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Dat Israël in de strijd tegen Hezbollah F-35-gevechtsvliegtuigen inzet die mogelijk voorzien zijn van onderdelen afkomstig uit Nederland, vindt minister Ruben Brekelmans van Defensie niet bezwaarlijk, zegt hij in BNR De Wereld. 'Natuurlijk moeten we mensenrechten en eventuele schendingen daarvan serieus nemen, maar het gaat ook om de bredere veiligheid van Israël.' Luister ook | Minister Veldkamp: 'Risico van grootschalige aanval Iran is danig afgenomen' De rechtbank en het hof hebben de levering van Nederlandse onderdelen voor de F-35 verboden, daarom is het Rijk in cassatie gegaan bij de Hoge Raad. Volgens Brekelmans bewijst de aanval van Iran de noodzaak tot de F-35 voor Israël. Brekelmans wijst erop dat Nederland al decennia lang contacten onderhoudt met de Palestijnen en, anders dan de Verenigde Staten of Israël, ook diplomatieke relaties heeft met het regime in Teheran. 'Wij kunnen een rol spelen, Nederland heeft dat gezag.' Lees ook | 'Riskante' uitspraak Rutte: 'Oekraïne hoort thuis in de NAVO' Rutte begonnen bij de NAVO Europa-verslaggever Michal van der Toorn was aanwezig bij de overdrachtsceremonie voor Mark Rutte die secretaris-generaal van de NAVO is geworden. Van der Toorn ziet hoe Rutte eerst vooral de lijn van voorganger Jens Stoltenberg zal voortzetten. Minister Brekelmans legt uit dat de oorlog in het Midden-Oosten daar wel degelijk invloed op heeft. 'Rusland is militair een grotere dreiging voor ons, maar de polarisatie in de samenleving die dit conflict oplevert is ook een gevaar.' Luister ook | Amerika Podcast Team Trump maakt voorzichtige draai op abortus | Postma in Amerika Het lijkt erop dat het kamp van Donald Trump een voorzichtige draai maakt op het vlak van abortus. Melania Trump verdedigt in haar nieuwe boek namelijk het recht op abortus. Amerika-correspondent Jan Postma ziet hoe de Republikeinen het lastig hebben op dit onderwerp en denkt dat er daarom van strategie is gewisseld.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Na mislukte onderhandelingen rond een staakt-het-vuren tussen Israël en Hamas lukt dat vooralsnog ook niet tussen Israël en Hezbollah. De vrees voor een totale aanval groeit, met een belangrijke rol voor Iran. Toch ziet minister van Buitenlandse Zaken Caspar Veldkamp dat het risico van een directe Iraanse aanval op Israël 'danig is afgenomen, maar die is niet nul.' Dat zegt Veldkamp tegen Bernard Hammelburg in deze aflevering van BNR De Wereld. Dat het niet lukt om tot een staakt-het-vuren te komen heeft volgens Veldkamp ook te maken met het Amerikaanse gezag in de wereld. 'Ik denk dat in het algemeen het Amerikaanse gezag is afgenomen als je het vergelijkt met veertig, vijftig jaar geleden.' Luister ook | 'Kabinet investeert niet in vrede' Het voorstel voor het bestand waar de VN-Veiligheidsraad over sprak was een initiatief van Amerika en Frankrijk. Europa-verslaggever Michal van der Toorn ziet dat Europa met man en macht probeert om iets voor elkaar te krijgen, maar dat het uiteindelijk toch bij Amerika uitkomt. Lees ook | Japanse partijleider Kishida niet herkiesbaar als partijleider Krijgt Japan een vrouwelijke premier? Negen kandidaten van de Liberaal Democratische partij, strijden om de job om premier van Japan te worden. En voor het eerst zou dat een vrouw kunnen zijn. De Japanse politiek wordt geteisterd door schandalen. Daarnaast stagneert de economie en vergrijst het land in recordtempo. Japan-watcher Radboud Molijn, oprichter van Global Bridges, legt uit welke uitdagingen de nieuwe Japanse premier op zijn of haar bordje krijgt en wat we kunnen verwachten. Luister ook | Amerika Podcast Republikeinen furieus na bezoek Zelensky | Postma in Amerika Republikeinen willen dat er koppen gaan rollen naar aanleiding van het bezoek van de Oekraïense president Zelensky aan een munitiefabriek in de swing state Pennsylvania. Volgens hen was dit puur een campagnestunt van de Democraten. Trump heeft een ontmoeting met Zelensky boos afgezegd. Binnenkort staan Jan en Bernard samen in het theater, met Laila Frank. Meer info en tickets vind je hier: https://www.haagschcollege.nl/usaverkiezingsshowSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Een grote groep landen, verenigd in de VN-Veiligheidsraad, ondersteunt de Amerikaans-Franse oproep tot een tijdelijk staakt-het-vuren in Libanon. De landen willen een onmiddellijke gevechtspauze van 21 dagen om zo tot een diplomatieke oplossing te komen en een staakt-het-vuren in Gaza. Bas van Werven praat er in De Ochtendspits over met Bernard Hammelburg, die het een grote prestatie noemt.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Over de algemene vergadering van de Verenigde Naties hangt vaak een grauwsluier, maar zelden waren de gemoederen zo somber als op de 79ste editie, hier in New York. En dat ligt zeker niet aan het handjevol landen, zoals Nederland, dat alles op alles zet om er iets van te maken.  Met bijeenkomsten in zaaltjes en in de wandelgangen over mensenrechten, vrouwenrechten, genderrechten, voedselveiligheid, klimaat, hervormingsplannen, toekomstplannen. Maar de drama’s in Oekraïne, het Midden-Oosten, Soedan denderen voort. Je hoort vaak zeggen: kan de VN niet ingrijpen? Nee, dat kan niet, de VN is niets meer of minder dan de optelsom van de 193 leden, dus zonder eigen wil of ziel. Dat zie je het best in de grote vergaderzaal, waar staatshoofden, regeringsleiders en ambassadeurs van keurige democratieën, dubieuze autocratieën en rabiate dictaturen toespraken houden waar nauwelijks naar wordt geluisterd. Paar uitzonderingen, zoals de toespraak van Joe Biden, gisteren, die tijdens de zonsondergang van zijn carrière zo hard en zo vergeefs heeft onderhandeld over Oekraïne, waar de oorlog voortwoedt, en over het Midden-Oosten, waar de oorlog zich uitbreidt tot het regionale conflict dat hij zag aankomen, maar niet kon tegenhouden. Biden heeft enorm zijn best gedaan om de relatie met Europa, na de periode-Trump, te herstellen, maar hij heeft de dreigende schaduw van Trump niet kunnen wegnemen. Historici zullen ooit ongetwijfeld gunstig over Biden oordelen, maar de barrage van Republikeinse aanvallen tekent het beeld van het heden: de overhaaste en chaotische terugtrekking uit Afghanistan, de onstuitbare opmars van China en de voortwoekerende oorlogen, waarin hij tot nu toe machteloos bleek. Wat zaten al die staatshoofden, regeringsleiders, ministers en ambassadeurs in die grote zaal te denken? Het zijn mooie woorden, Joe, dachten ze, maar als Trump beweert dat tijdens jouw wacht een catastrofale geopolitieke chaos is ontstaan, wat is dan je verweer?  Het motto van deze algemene vergadering is: ‘Eenheid in diversiteit om vrede, duurzame ontwikkeling en menselijke waardigheid voor iedereen en overal te bevorderen’. Wie dat heeft verzonnen, zit vermoedelijk op een andere planeet. En ziet dus ook de grauwsluier niet die over deze algemene vergadering hangt.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het kabinet Schoof gaat de NAVO-norm halen en de steun aan Oekraïne wordt voortgezet, maar dat is voor een deel van de oppositie niet genoeg. Volgens Kati Piri, buitenlandwoordvoerder van GroenLinks/PvdA investeert het kabinet niet in vrede. Ze hekelt de grote bezuinigingen op onder meer ontwikkelingshulp. Luister ook | 'Komende maanden kan het begin zijn van een staakt het vuren tussen Rusland en Oekraïne' Bernard Hammelburg bespreekt ook de verdere escalatie in het Midden-Oosten. Piri vreest dat er een totale oorlog uitbreekt en ziet dat Hezbollah een groter gevaar is voor Israël dan Hamas. Luister ook | Forse blikschade voor Von der Leyen, 'gaat nu al mis' Nieuwe Europese Commissie met hindernissen Ursula von der Leyen presenteerde deze week in Straatsburg haar nieuwe Europese Commissie, maar dat ging niet zonder slag of stoot. Zo stapte de Franse Eurocommissaris Thierry Breton aan het begin van de week boos op. Wopke Hoekstra blijft verantwoordelijk voor klimaat, maar krijgt er ook een economisch deel bij. Europa-correspondent Stefan de Vries neemt ons mee in deze nieuwe commissie. Luister ook | #254 Huisdierfabel heeft een staart Trump in de aanval na nieuwe aanslag | Postma in Amerika Na de eerste mislukte aanslag op zijn leven sprak Trump heel even verzoenende woorden. Na de tweede mislukte aanslag van afgelopen weekend zoekt hij vol de confrontatie op, ziet Amerika-correspondent Jan Postma.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Na de inval van Hamas in Israël, op 7 oktober, vloog Joe Biden vrijwel onmiddellijk naar Tel Aviv, uit solidariteit, maar ook met een waarschuwing aan Bibi Netanyahu: maak niet dezelfde fout die wij hebben gemaakt. Hij doelde op de twee verloren oorlogen, tegen de Taliban in Afghanistan en tegen Irak. Nu speelt een vrijwel identieke discussie: wel of niet een totale oorlog tegen Hezbollah in Libanon. Sinds 8 oktober voert Hezbollah, naar eigen zeggen uit solidariteit met Hamas, voortdurend raketaanvallen uit op het noorden van Israël. Israël beantwoordt die aanvallen met bombardementen, maar gaat nog niet voluit. Een deel van noord-Israël is al tien maanden ontruimd, tienduizenden burgers zijn ondergebracht bij familie en vrienden, of in hotels. In feite is het noorden afgeknipt van de staat. Netanyahu heeft daar tot nu toe niet veel woorden aan vuilgemaakt, maar dat het hem menens is blijkt uit de cyberaanval waarmee de piepers van honderden Hezbollah-leden in hun zak of hand zijn ontploft. Mooie stunt, al is succes, volgens minister Gallant van defensie, alleen  verzekerd met een massale militaire actie in Libanon. Oorlog, dus. Dit tot grote verontrusting van de Amerikanen. Gallants Amerikaanse ambtgenoot Lloyd Austin waarschuwt voor de vernietigende gevolgen die zo’n oorlog zal hebben. Biden stuurde zijn Midden-Oostengezant Amos Hochstein naar Israël om Netanyahu en Gallant te waarschuwen. Deze oorlog valt evenmin te winnen als die tegen Hamas, zal opnieuw leiden tot een bloedbad, en ongetwijfeld tot represailles van Iran, waarvan Hezbollah een verlengstuk is. De Amerikanen blijven inzetten op een staakt-het-vuren in Gaza, niet alleen omdat die oorlog met de dag hopelozer wordt, en de kans om nog gijzelaars levend terug te krijgen nog verder afneemt, maar ook omdat Hezbollah zegt de aanvallen op Israël dan te staken. Natuurlijk is dit geen definitieve oplossing. Duizenden mensen zijn om het leven gekomen, en niemand heeft gewonnen. Bij het minste of geringste wordt de moordmachine herstart. Toch is meebuigen in de Gaza-onderhandelingen de enige en beste optie, zegt Gallant. Dat heeft geleid tot een harde confrontatie met Netanyahu, die al eerder pogingen deed om Gallant te ontslaan. ‘Dat zou krankzinnig zijn,’ zegt een Amerikaanse woordvoerder tegen Axios. Maar Netanyahu ziet winst door Gallant te vervangen door Gideon Saar, een notoire houdegen, die de strijd tegen Hamas volgens het scenario van Netanyahu wil voortzetten. Bovendien leidt hij een oppositiepartij met vier zetels, die Netanyahu’s meerderheid in de Knesset zou vergroten van vier naar acht zetels. Daarmee maakt Netanyahu opnieuw een speelbal van de gijzelaars, en van de ontheemden in het noorden, uitsluitend omwille van het behouden van de macht. Het lijkt wel alsof hij de waarschuwing van Biden – maak niet de fout die wij hebben gemaakt – als provocatie ziet, of als aanmoediging om te blijven inzetten op een totale, en onwinbare, oorlog.  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Oekraïne weet als geen ander hoe het wapens moeten bouwen en boeken hiermee ook steeds meer succes. Toch slaat Rusland hard toe in Oekraïne, maar Oekraïense troepen blijven in Koersk ook erg actief. Volgens Hubert Smeets, van Raam op Rusland, kan 'de nieuwe wapenproductie van Oekraïne, de ontwikkelingen in Koersk, én de toestemming van de VS en het VK voor de inzet van wapens op Russisch grondgebied de komende maanden het begin zijn van een staakt-het-vuren'.  Luister ook | 'Het staat buiten kijf dat Oekraïne onze wapens mag inzetten in Rusland' Het Dra(ghi)ma rapport Door de één wordt het geprezen, door de ander wordt het met de grond gelijk gemaakt: het rapport van Draghi. Want als Europa wil blijven concurreren met Amerika en China moeten de EU-lidstaten met ‘echt buitenlands economisch beleid komen’. Daarover hoor je Ron Keller, voormalig ambassadeur in Rusland, Oekraïne, China en Turkije. Europa-verslaggever Michal van der Toorn legt uit wat er nog meer in staat.  Luister ook | Brussel verdeeld over Draghi's rapport  Swift zit in haar Harris era | Postma in Amerika  Donald Trump was zelf heel tevreden over zijn optreden tijdens het debat dinsdag. Maar in zijn campagneteam deelt niet iedereen dat gevoel. Daarover Amerika-correspondent Jan Postma.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Toen George Bush, als antwoord op 9/11, nu precies 23 jaar geleden, de ‘wereldwijde oorlog tegen het terrorisme’ afkondigde, en de jacht op Al-Qaeda in Afghanistan begon, was de steun in de wereld overweldigend. Maar het kan niet anders dan dat al die landen, ook Nederland, toen al beseften dat het een gevecht tegen windmolens zou worden. De ‘global war on terror’ is dan ook mislukt. Het sluiten van de Duitse grenzen onderstreept het collectieve falen. Al lang voor 9/11 waren er jihadistische aanvallen op Amerikaanse ambassades, een oorlogsschip, het World Trade Center (dat toen niet instortte), maar ook Rusland, het Midden-Oosten, India, Pakistan en Europa moesten het ontgelden. Er is bitter weinig veranderd. De strijd in Afghanistan ging tegen Al Qaeda en de Taliban. Al Qaeda heeft zich op een aantal andere plekken gevestigd, onder meer in Afrika, maar is zeker niet verslagen. De Taliban hebben gewonnen en veranderen Afghanistan in de hel op aarde. IS is evenmin verslagen, en is vooral actief – en levensgevaarlijk – in Zuid-Centraal Azië onder de naam IS Khorasan, of IS-K, die samen met het Haqqani netwerk, onderdeel van de Taliban, ook Pakistan wil onderwerpen. In Irak en Syrië zijn nog altijd Amerikaanse troepen, als tegenwicht tegen IS – opnieuw met weinig succes. In Afrika gaat Boko Haram door met het teisteren van de bevolking, met als specialiteit ontvoering en verkrachting. Engeland, België, Frankrijk en Duitsland zijn doelwit geweest van monsterlijke aanslagen. Aan de internationale stabilisatiemacht in Afghanistan namen meer dan veertig landen deel, waaronder Nederland. 25 Nederlanders sneuvelden er. Zoals de Sovjets in 1989, na negen jaar strijd in Afghanistan, de handdoek in de ring gooiden, deden de Amerikanen – en wij – dat in 2021 ook. Na twintig jaar. Wat Bush niet had begrepen, evenmin als Netanyahu nu tegen Hamas, of de Nigeriaanse president Bola Tinubi tegen Boko Haram, is dat er geen militaire macht is die op kan tegen de blinde haat van het jihadisme. Terwijl 9/11 vandaag in New York, Washington en Pennsylvania wordt herdacht met het oplezen van de namen van drieduizend burgers, brandweerlieden en politieagenten, en met plechtige toespraken, dit keer vooral door de kinderen van de slachtoffers, is het eigenlijk een mondiale treurdag. Al Qaeda, Taliban, Boko Haram, IS, IS-K, Hamas – ze zijn er allemaal en het zijn uitwisselbare schurken. Het dreigingsniveau in Nederland is substantieel, met als grootste gevaar het jihadisme. Het Duitsland van ‘wir schaffen das’ voert nu weer grenscontrole in, zoals Frankrijk enkel jaren gelden ook deed. Wat we op 9/11 herdenken is dat de wereld heeft verloren.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Rusland lijkt een nieuwe fase in de oorlog in Oekraïne te zijn gestart met grootschalige luchtaanvallen door het hele land. Wat Eric van der Burg, voormalig staatssecretaris en huidig buitenlandwoordvoerder voor de VVD in de Tweede Kamer, betreft staat het buiten kijf dat Oekraïne onze wapens in Rusland mag inzetten. Maar hij plaatst wel een kanttekening. 'Oekraïne moet altijd strategisch blijven handelen'. Bernard Hammelburg spreekt hem. Luister ook | 'Rusland is in oorlog met ons, maar wij denken dat we een oorlog kunnen vermijden' In het Midden-Oosten blijven Israël en Hamas ruziën over de Philadelphi-corridor op de grens van Gaza met Egypte. Israël wil eraan vasthouden en Hamas wil dat Israël er vertrekt. Als het niet tot een deal komt over een staakt-het-vuren voorziet Van der Burg mogelijk een rol voor Blauwhelmen van de VN, maar plaatst ook daar een kanttekening bij. 'In Libanon gaf dat Israël uiteindelijk geen veilig gevoel. Misschien dat landen uit de Abraham-akkoorden erbij betrokken moeten worden.' Lees ook | Defensie koopt extra F-35's, onderzeebootjagers en helikopters, maar 2,4 miljard is niet genoeg De Defensienota in Europees perspectief Minister van Defensie Ruben Brekelmans heeft de Defensienota gepresenteerd. Daaruit blijkt dat Nederland fors meer gaat investeren in onder meer tanks, F-35's en onderzeebootjagers. Europa-verslaggever Michal van der Toorn legt uit wat er nog meer in staat en hoe zich dat verhoudt tot de andere landen in Europa en de NAVO. Lees ook | VS kondigt sancties aan tegen Israëlische kolonisten op de Westelijke Jordaanoever Het vierde front op de Westoever Alle inspanningen ten spijt. De oorlog in het Midden-Oosten escaleert alleen maar verder. Na Gaza, Hezbollah en de Houthi-rebellen is er nu sprake van een vierde front op de Westoever. Arabist Jan Jaap de Ruiter van de Tilburg University legt uit hoe daar in de omringende landen naar wordt gekeken en wat die landen op de achtergrond doen.See omnystudio.com/listener for privacy information.