Bernard Hammelburg | BNR

In Parijs kwamen Europese leiders bij elkaar om te praten over veiligheidsgaranties voor Oekraïne. Europaverslaggever Geert Jan Hahn heeft het laatste nieuws over de bijeenkomst in Parijs. Het mag dan wel gaan over veiligheidsgaranties, maar die zouden er pas komen voor het moment waarop er daadwerkelijk een staakt-het-vuren in Oekraïne is. En dat is nog ver weg. Oekraïne wordt geteisterd door Russische drones. Pieter Cobelens, voormalig hoofd van de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst, de MIVD vertelt dat het lastig is om tegen die drones te vechten. Volgens Cobelens wordt er momenteel gewerkt aan lasers om drones uit de lucht te schieten.  Lees ook | Nederlandse bijdrage veiligheidsgaranties Oekraïne onduidelijk, ‘vraagtekens bij geloofwaardige afschrikking Polarisatie in Zuid-Korea Zuid-Korea worstelt met de gevolgen van de mislukte couppoging van voormalig president Yoon. Het land is diep verdeeld en de polarisatie in de samenleving is er groot. Hoogleraar Koreastudies Remco Breuker maakte hier een driedelige documentaire over ‘Big in Korea’. Volgens Breuker had het heel anders af kunnen lopen in Zuid-Korea als de burgers niet zelf hadden opgetreden bij de couppoging. De verdeling die je nu ziet in de maatschappij lijkt op de polarisatie die je ook ziet in de Verenigde Staten zegt Breuker.  De serie ‘Big in Korea’ is vanaf zondag 7 september drie weken lang te zien, om 20:20 bij BNNVARA op NPO 2 bij. Terug van reces en terug naar Epstein | Postma in Amerika Het Amerikaans congres is weer terug van reces. En jammer voor Trump, maar dat betekent ook dat het dossier Epstein weer alle aandacht krijgt. Zowel Democraten als Republikeinen stonden bij de persconferentie over de Epstein files deze week. Vooral van de republikeinen is dat opvallend. Dat zorgt voor boze reacties bij Trump influencers. Trump probeerde dan ook weer op opvallende wijze de bijeenkomst te verstoren.  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Om de een of andere reden denken heel veel mensen dat de politiek een stroperige brei is van verouderde ideeën, en dat alleen ‘vers bloed’ het schip weer vlot kan trekken, of – nog beter – ‘outsiders’.  Waarom ze dat vinden is niet helemaal duidelijk, het is een cliché en degelijk bewijs ontbreekt. Sterker nog: het is niet waar. Wat hebben, behalve verwarring, ruzie en chaos, die ‘outsiders’ eigenlijk bereikt? Trump, of Macron, of NSC, om er maar een paar te noemen. Hetzelfde geldt voor de geopolitieke verhoudingen en de diplomatie. Daar heb je routiniers voor nodig, vrouwen en mannen met een hoop vlieguren. Amerika spant momenteel de kroon met incompetentie en onervarenheid , met Steve Witkoff als landskampioen. Ingebed in het team van Joe Biden, hielp hij bij het bestand tussen Israël en Libanon. Maar als éénpitter is hij een kluns. Het sterkste voorbeeld is hoe hij zich een oor heeft laten aannaaien door Poetin bij de voorbereiding van diens ontmoeting met Trump in Alaska. Eerst meldde hij dat Poetin bereid was zich terug te trekken uit Zaporizja en Cherson, in ruil voor volledige controle over de Donbas. De volgende dag was zijn verhaal anders: Poetin zou een bestandslijn bij het front accepteren en zijn troepen terugtrekken. Weer een dag later moest Oekraïne toch de Donbas opgeven. Geen van deze versies bleek te kloppen, maar het is moeilijk na te gaan, want Witkoff is projectontwikkelaar en geen diplomaat , dus hij dacht er geen moment aan een notulist mee te nemen, wat gebruikelijk is. En zo zette hij niet alleen zijn eigen president op het verkeerde been, die dacht dat hij binnen twee weken een deal binnen zou harken, maar ook de Europese bondgenoten en de NAVO, die – ten onrechte – ook op een op handen zijnde deal rekenden. In de onderhandelingen over de Gaza-oorlog is Witkoff even onhandig. Hij denkt afwisselend Hamas en Netanyahu bij de staart te hebben, is verbijsterd als die in de onderhandelingen over een bestand steeds tijdens de wedstrijd de doelpalen verzetten. Hij werkt graag solo, maar hij is bepaald niet de fixer die Trump en hijzelf in hem zien. Het moet hem zo langzamerhand duidelijk zijn dat onderhandelen over beëindiging van een oorlog geen kwestie is van een paar bliksembezoeken en wat handjeklap. Voor Gaza en Oekraïne geldt dat de strijdende partijen elkaar decennialang haten en wantrouwen. Je moet hun geschiedenis begrijpen en bespreekbaar maken, geduld hebben, niet dreigen als je je zin niet krijgt. Zoals Richard Holbrooke het deed bij het oplossen van de Balkancrisis. En George Mitchell het Goede Vrijdag akkoord in Noord-Ierland uitonderhandelde. Beide Amerikanen.  Donald Trump zou dat alles eens moeten nalezen en dan Witkoff verzoeken terug te keren naar waar hij goed in is: vastgoed. Steentjes, beton en cement luisteren, oorlogvoerende leiders niet. Daar heb je doorgewinterde politici en ras-diplomaten voor nodig. Insiders dus – geen outsiders.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De druk op de Israëlische premier Netanyahu neemt toe, ook in eigen land. Meer dan een miljoen Israëliërs gingen deze week de straat op. Zelfs binnen Netanyahu’s eigen Likoed-partij is nu een meerderheid voor het stoppen van de oorlog in Gaza, ziet ook buitenlandcommentator van het Nederlands Dagblad, Jan van Benthem. Luister ook | ‘Poetin heeft de slag gewonnen die Trump heeft gefaciliteerd’ Van Benthem merkt ook op dat binnen de Israëlische veiligheidsdiensten zorgen leven: zij vrezen dat het huidige beleid Israël zelf op lange termijn kan schaden. Aanleiding is onder meer een recente aanval op een ziekenhuis in Khan Younis, waarbij minstens twintig doden vielen. Toch blijft Netanyahu bij zijn koers. Zo ging hij deze week liever naar een feest van kolonisten op de Westoever, ten koste van het veiligheidsoverleg met zijn kabinet. Europa-verslaggever Michal van der Toorn ziet ondertussen dat het Europese beleid richting Israël langzaam begint te schuiven, mede onder druk van deze recente ontwikkelingen. Lees ook | Amerika raakt India vol met heffingen van 50 procent India zoekt steun bij China na Amerikaanse heffingen In India zorgt de nieuwe Amerikaanse importheffing van vijftig procent voor onrust. Premier Modi kijkt nu voorzichtig richting China voor alternatieven — opvallend, volgens Wilma van der Maten, oud-correspondent in India en tegenwoordig gevestigd in Pakistan. India en China hebben al jaren een grensconflict met elkaar. Pakistan is er ondertussen ‘goed’ vanaf gekomen met een heffing van negentien procent. Volgens Van der Maten komt dat door het geslijm van Pakistan. ‘Ze hebben Trump zelfs genomineerd voor de Nobelprijs voor de Vrede’, dit als bedankje voor het pauzeren van het gewapende conflict in Kashmir tussen India en Pakistan.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Opnieuw doen Amerika, Qatar en Egypte een poging om een staakt-het-vuren af te dwingen aan Israël en Hamas. En alweer draait het om de regie. Hamas wil een bestand in stadia, met uitlevering van de helft van de Israëlische gijzelaars, Israël wil een regeling in één keer: alle gijzelaars, alle op een lijst genoteerde Palestijnse gevangenen, terugtrekking van een deel van de krijgsmacht en ontwapening door Hamas. De zoveelste herhaling van zetten – een patstelling dus. Toch denkt Donald Trump dat een doorbraak binnen afzienbare termijn  mogelijk is. Dat heeft ermee te maken dat hij nu, zoals veel anderen, boos begint te worden over de enorme hoeveelheid slachtoffers, maar ook omdat hij ziet hoe overweldigend groot de acties zijn die Israëliërs zelf tegen de oorlog voeren. Het verwaarlozen van de pogingen om de gijzelaars terug te krijgen en de voortgang van een niet winbare oorlog  , eigenlijk alleen omdat de zeloten in het kabinet, Smotrich en Ben-Gvir, onvermurwbaar zijn en de oorlog willen voortzetten, leidt tot diepe verontwaardiging in binnen- en buitenland.  Laten we de zaak eens omdraaien. Gesteld dat Netanyahu aan de kant wordt gezet en een regering aantreedt die gelooft in compromissen, een tweestaten oplossing en in de rechten van de Palestijnen – hoe en met wie zou die regering dan moeten onderhandelen? Palestina bestaat uit twee delen, Gaza en de Westoever, waarvan de machthebbers, Hamas en Fatah, elkaars vijanden zijn. Met Israël erbij, zijn er dus niet twee, maar drie staten.  Het is een raadsel waarom de internationale gemeenschap zich daar niet veel meer op richt, met uitzondering van een aantal Arabische landen, die het duidelijkst pleiten voor één nieuw, gezamenlijk bestuur over beide delen van Palestina en ontwapening van Hamas. Als dat zou gebeuren, en er is één Palestina, kan Israël daarmee aan de slag. Dan nog is er een lange weg te gaan, en het zal niet meevallen om de Israëlische zeloten die nu de koers bepalen op een zijspoor te zetten. Hetzelfde geldt voor Hamas – over zeloten gesproken. Voordat die de wapens inlevert en, zoals in Ierland is gebeurd met Sinn Fein en de IRA, het terrorisme afzweert en transformeert tot een politieke partij, stroomt er nog veel water door de Jordaan. Toch is het streven daarnaar heel wat nuttiger dan dat de rest van wereld elkaar in de haren vliegt over de definitie van genocide, of een demissionair kabinet laat vallen over sancties. Want daar – pun intended – win je de oorlog niet mee.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Oekraïners hebben knarsetandend naar de bijeenkomsten in Alaska en Washington gekeken. Ze zien dat Poetin er het beste uit is gekomen, dat hoort Jeroen Ketting, hulpverlener voor Lifeline Ukraine. ‘Poetin heeft de slag gewonnen die Trump heeft gefaciliteerd.’ Luister ook | 'De handtekening van Poetin is niets waard' Terwijl Poetin in Alaska was en de Europese leiders Washington aandeden, werd Oekraïne elke nacht opgeschrikt door honderden drones en raketten. ‘De angst bij de Oekraïners gaat nooit weg’, zegt Ketting, die zelf toch maar gewoon in bed blijft liggen met oordoppen als het luchtalarm afgaat. Hij bevindt zich op het moment van deze uitzending in de Oekraïense hoofdstad Kiev. Eerder in de week was hij in het zuiden waar hij helpt met het opbouwen van infrastructuur zoals drinkwaterpunten. De kans dat Oekraïne al zijn gebied weer terugkrijgt wordt steeds kleiner. Toch willen veel Oekraïners nog geen concessies doen. ‘Militairen vragen zich dan toch af of alles voor niets is geweest. Bovendien is er de vrees voor een opstand als Zelensky toegeeft aan Poetin. Dat er echt een soort burgeroorlog uitbreekt.’ Luister ook | Veiligheidsgaranties, wie biedt? - 20 augustus 2025 ‘Minimaal honderdduizend militairen nodig voor vredesgaranties in Oekraïne’ De politieke leiders in Europa hebben het de hele week al over veiligheidsgaranties. Maar wanneer heb je te maken met geloofwaardige veiligheidsgaranties? Volgens Mart de Kruif, voormalig commandant der landstrijdkrachten, moet je dan denken aan minimaal honderdduizend militairen op de grond. Tegelijk is er dan meer dan alleen luchtsteun nodig vanuit Amerika, maar zo ver wil Trump niet gaan. Maar of het überhaupt zo ver gaat komen is ook afhankelijk van president Zelensky. Europa-verslaggever Michal van der Toorn legt uit welke toezeggingen de Europese landen tot nu toe zijn gekomen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Voor iedere sterveling geldt een universele waarheid: de grootste teleurstelling, wraakzucht of woede is bijna altijd het niet uitkomen van een verwachting. Wat zich sinds de ontmoeting van Trump en Poetin in Alaska afspeelt is een schoolvoorbeeld. Trump verwachtte dat hij Poetin, met een vorstelijk onthaal en een boodschap van begrip en steun, kon overhalen tot een wapenstilstand, als opmaat naar vrede in Oekraïne. Maar daarvoor kwam Poetin niet naar Alaska. Dat was geen verrassing, maar Trumps verwachting werd verpulverd. Hetzelfde gold voor de politieke leiders die, in het kielzog van Zelensky, het Witte Huis bezochten. Niet de ‘enorm grote delegatie’, zoals het werd geframed: vijf Europese leiders, een Brit en de secretaris-generaal van de NAVO is op 27 EU-lidstaten een bescheiden club. Ook zij koesterden een verwachting, namelijk dat zij een klap kwamen geven op de contouren van een door Poetin en Trump uitgewerkt vredesplan, dat ze daarin een rol zouden spelen, en dat met een week of twee Poetin en Zelensky rechtstreeks zouden onderhandelen, misschien met Trump erbij. En dat zij vredesgaranties zouden geven, met Amerikaanse steun. Dat was simpelweg allemaal niet, of niet helemaal, waar, waarmee ook de Europese verwachting werd verpulverd.  De enige die wist wat hem te wachten stond en redelijk overeind bleef was Zelensky, want die begreep wat een eventueel Amerikaans-Russische vredesplan inhield en koesterde geen enkele verwachting. Evenals het Oekraïense volk, dat niet naar Washington keek, maar naar de eigen hemel, van waaruit de drones en raketten bleven neerdalen.  Het Amerikaans-Russische plan was simpel: Rusland kreeg de Krim en de provincies Luhansk en Donetsk. En een garantie dat Oekraïne nooit lid zou worden van de NAVO, en dat er verkiezingen kwamen om het naziregime van Zelensky te vervangen door pro-Russische patriotten. Oekraïne mocht de provincies Zaporidja en Cherson, door de Amerikaanse onderhandelaar Witkoff met Orwelliaanse Newspeak ‘ruilgebieden’ genoemd, houden. Dus Oekraïne moest eigen grondgebied afstaan in wat een ‘ruil’ werd genoemd.  Voor zover bekend, steunt Trump deze constructie. Zoals minister Rubio (buitenlandse zaken) zei: omwille van vrede moet je soms pijnlijke, oneerlijke concessies doen. De werkelijkheid is dat er helemaal geen vredesoverleg tussen Poetin en Zelensky  in het verschiet ligt. Het komt wel, maar niet nu . Deze hele exercitie is aan het mislukken. Anders gezegd: er gebeurt niets onvoorspelbaars. Behalve dat allerhande regeringsleiders en analisten zich niet hebben gebaseerd op feiten maar op verwachtingen. En dus op illusies.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Poetin en Trump gaan elkaar treffen in Alaska vrijdag om te praten over Oekraïne. Trump kondigde de ontmoeting vorige week nog groots aan, maar tempert inmiddels de verwachtingen ook al weer.  Luister ook | Trump slecht voorbereid op gesprek Poetin, ‘desastreus beeld, improviseert er op los’ Volgens Rusland-expert Hubert Smeets is het belangrijk om te kijken of er ook andere dingen dan Oekraïne besproken worden. Bijvoorbeeld over het herstel van de economische en politieke betrekkingen. 'Dan zou Rusland de kans krijgen om de oorlogseconomie her op te bouwen.' 'Europa begint altijd vanuit een achterstand' Trump en Poetin praten niet me maar over Oekraïne. Europa staat erbij en kijkt ernaar, maar Europese leiders mochten van te voren nog wel even bellen met Trump. De Europeanen klonken optimistisch na dat gesprek. GroenLinks-PvdA-Europarlementariër Thijs Reuten ziet nog geen reden om optimistisch te zijn. Hij stelt dat Europa altijd begint vanuit een achterstand en dat nooit meer goed kan te maken. 'Dat vindt zijn oorsprong in het feit dat er geen gemeenschappelijk buitenlandbeleid is.' Luister ook | The Call: Trump en de Europeanen, deel 2See omnystudio.com/listener for privacy information.

Europa spartelt, Zelensky bungelt, Trump spreekt in cryptogrammen, en alleen Poetin leunt tevreden achterover. Hoe deze week ook afloopt, hij is de zwarte band judoka die alle spelers in het Oekraïense drama moeiteloos tegen de mat knalt. Hij wilde Trump ontmoeten en krijgt zijn zin. Hij wilde dat in de Russische oud-kolonie Alaska en krijgt zijn zin. Hij wilde geen Zelensky en krijgt zijn zin. Hij wilde geen Europa en krijgt zijn zin. Trump presenteert het als de Donald Show, maar het is de Vladimir Show. We weten wat Trump wil: een bestandlijn langs het huidige front, en alles rechts daarvan aan Rusland toewijzen, en alles aan de linkerkant aan Oekraïne. Niets nieuws, want dat wil hij al sinds zijn presidentscampagne. Volgens de Britse Telegraph is Zelensky wel bereid tot een territoriale concessie, maar niet van deze omvang. Er gaat een gerucht dat Poetin van de vier door hem geannexeerde provincies Luhansk en Donetsk wil houden, maar Zaporizja en Cherson wel wil opgeven. Wie het gelooft, mag zijn vinger opsteken.  Het is bij het zielige af om te zien hoe Europa, inclusief het VK, maar exclusief Hongarije, probeert mee te praten. En Zelensky zijn land machteloos ziet verkwanselen. Wat trouwens de vraag oproept wie namens Europa met Trump zou moeten praten. Als ooit duidelijk was dat Europa geen leider heeft en feitelijk stuurloos is, dan is het nu. Een gezamenlijke verklaring luidde: ‘het Oekraïense volk moet de vrijheid hebben zelf over zijn toekomst te beslissen’. En ‘internationale grenzen mogen niet door geweld worden veranderd’. Geniale teksten, toch?  Het grootste enigma is Donald Trump, een soort weerman die zijn verwachting dagelijks bijstelt. Eerst stond zijn plan als een huis: beetje grenscorrecties, een belofte dat Oekraïne geen NAVO-lid zou worden en hup, een paraaf eronder. Een dag later werd het ‘veel succes met de voortzetting van de oorlog, of ik kan misschien zeggen dat we een deal hebben’. Nog weer een dag later: ‘misschien moeten we maar zien wat eruit komt’. Zoals gezegd: Trump spreekt in cryptogrammen. Poetin gaat vast iets doen wat hij zelden doet: glimlachen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Hoeveel druk er ook is op Israël om de oorlog te stoppen, zelfs van binnenuit. Premier Netanyahu lijkt van plan te zijn om heel Gaza in te willen nemen. Volgens Robert Serry, voormalig VN-gezant voor het vredesproces in het Midden-Oosten, neemt Netanyahu de vlucht naar voren met alle gevolgen van dien. 'Netanyahu rijdt op een blinde muur af.' Luister ook | Het drama in Gaza: ‘Als de oorlog stopt heb je nog geen pad naar vrede’ Serry sluit zich aan bij de oproep van voormalige spionnen van de Mossad en Shin Bet, die zeggen dat Netanyahu Israël op deze manier een strategische nederlaag gaat bezorgen. ‘Netanyahu is nu bezig om een onuitwisbare vlek op het zionisme en Israël aan te richten’. Daarnaast reageert Serry op de ontwikkelingen in Oekraïne. Poetin en Trump moeten elkaar ergens in de komende dagen gaan treffen, ook zou er een overleg met Zelensky moeten komen. Luister ook | EU stelt tegenmaatregelen op Amerikaanse heffingen uit: ‘Verdere escalatie voorkomen’ 'Europa staat stil sinds 1990' Europa leunt nog altijd erg op Amerika als het gaat om veiligheid, maar ook op het gebied van handel laten we ons de kaas van het brood eten, vindt oud-diplomaat Ron Keller. Volgens hem heeft de Europese Unie nu flinke hervormingen nodig. 'We zijn na 1990 stil blijven staan.' Keller wijst daarbij ook op de afnemende economische groei ten opzichte van Amerika. 'De Amerikaanse economie groeit drie keer zo snel. We zijn veel te verbrokkeld in Europa.’ Daarbij verwijst Keller naar de rapporten van de Italiaanse oud-premiers Draghi en Letta. Het grootste probleem zit hem volgens Keller in waar we naartoe willen met z'n allen in Europa. ‘Er is geen einddoel. Burgers hebben geen idee waar we naartoe gaan.’ Over de manier waarop Europa zich beter kan organiseren verschillen Keller en Europa-verslaggever Geert Jan Hahn van mening. Ze praten er samen over met Bernard Hammelburg.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Oorlog is een leugenfabriek. Een verstandige leidraad voor beleidsmakers en journalisten is om alles wat leiders en woordvoerders in een conflict zeggen te wantrouwen en te checken. Klinkt cynisch, maar zo is het allerminst bedoeld. Het voorbeeld van de week was Trumps mededeling dat hij ‘twee nucleaire onderzeeërs naar de regio’ heeft gestuurd als extra drukmiddel om Poetin vóór aanstaande vrijdag akkoord te laten gaan met een staakt-het-vuren in Oekraïne. Een broodje aap verhaal.  In de eerste plaats zijn alle 71 Amerikaanse onderzeeërs  nucleair. Dat wil zeggen dat ze niet, zoals vroeger, worden aangedreven door dieselmotoren, maar met kleine kerncentrales. Dat maakt ze muisstil en ze kunnen maanden op grote diepte onder water blijven. De Russen zijn nog niet zo ver  : van hun 64 onderzeeërs zijn er 16 nucleair. Het zou kunnen dat Trump onderzeeërs bedoelde die kernwapens aan boord hebben, maar dat is dan de tweede denkfout, want die wapens hebben een actieradius van minstens 7.000 kilometer, dus die kunnen vanaf de Atlantische kust Moskou bereiken. Waarom zou je ze dan verplaatsen?  De derde, en misschien wel meest absurde denkfout is dat de opperbevelhebber van de krijgsmacht – en dat is Trump – of wie dan ook uit de generale staf ooit ook maar iets zou zeggen over de locatie van onderzeeërs. Zij vormen, met hun formidabele slagkracht, een van de belangrijkste wapensystemen die de krijgsmacht heeft, juist – en vooral – omdat ze onzichtbaar zijn.  In 2003 speelde zich voor het oog van de wereld een idiote scene af: de woordvoerder van Saddam Hoessein vertelde dat het Iraakse leger heldhaftig een Amerikaanse invasie afsloeg en het vliegveld nog stevig in handen had, terwijl we achter zijn rug de beelden zagen van de door Amerikanen ingenomen luchthaven. Die man ging de geschiedenis in als ‘Bagdad Bob’ of ‘Komische Ali’. Je moet er onherroepelijk aan denken als je die onderzeeër-onzin hoort. Nucleair broodje aap.See omnystudio.com/listener for privacy information.