DOCS

Internet, muziekcultuur, film, tv, reclame; alles lijkt bol te staan van expliciete seks of verwijzingen ernaar. Mannen zouden er de hele dag aan denken en vrouwen eigenlijk ook, maar dan met iets langere pauzes tussendoor. Alleen, dat klopt niet helemaal. Er zijn ook mensen die het helemaal niets kan schelen, seks. Hele gewone, gezellige of ongezellige mensen, mooi, lelijk, aantrekkelijk of onaantrekkelijk. Ze moeten er niets van hebben. Ze doen er gewoon niet aan! Welkom in de wereld van de aseksualiteit. Of je een viriele macho bent of een sexy stoeipoes maakt daar niets uit. En de aller- allerlaatste aflevering van Sterk water: Vermist.

Voor iemand die streng religieus is opgegroeid is er bijna geen grotere stap denkbaar dan afstand doen van je geloof. De overgang van een kant-en-klaar leven gewijd aan een God die alles in de gaten houdt, naar het besef dat je zelf moet bedenken wat waar is en het leren leven zonder God als vangnet. Dat proces is misschien maar met één ding te vergelijken: het vinden van God als je ongelovig opgroeide, met ongelovige familie en vrienden.Lotte van Gaalen maakte een dubbelportret van twee mensen die een tegengesteld proces doormaakten op zoek naar de parallellen: een vrouw die van haar geloof viel en een man die het licht zag. Beiden moesten opnieuw leren wat waar is en hoe te leven; beiden zijn niet los van wie ze ooit waren. En aflevering 5 van de serie korte documentaires Sterk water: De illegale zeehond.

Het leven voorbij gaat over de laatste dagen uit het leven van een vrouw alvorens zij haar leven beëindigd. Over het steunen van een geliefde in een onvoorstelbaar moeilijke situatie. En over iemand laten gaan of juist iemand tegen willen houden uit liefde. En in deze uitzending de vierde aflevering van Sterk water: De Drenkeling.

Begin april werden in Arnhem twee homo’s in elkaar geslagen omdat ze hand in hand liepen. Met een betonschaar werden de tanden bij een van de jongens uit z’n mond gemept. Een golf van verontwaardiging trok er door Nederland. En daarbij stelde iedereen ook de vraag hoe dit toch mogelijk is, in het land waarin de acceptatie van LHBT’ers zo ver is gevorderd. Documentairemaker Botte Jellema dook in alle rapporten, sprak met deskundigen en met slachtoffers van anti-homogeweld. En aflevering 3 in de documentaire serie Sterk water.

Waar kunst in een museum voorzichtig wordt benaderd, lijken kunstwerken in de openbare ruimte publiek bezit, iedereen heeft er een mening over. Bewoners komen in opstand omdat ze een kunstwerk onzinnig of aanstootgevend vinden. Bestuurders worden belaagd en uitgejouwd. In dit tumult moet de kunstenaar zich staande zien te houden. Maar welke rol heeft kunst in de openbare ruimte? Is het alleen stadsverfraaiing of kan een kunstwerk ook andere functies vervullen? De documentaire De Burger en de Buttplug volgt een aantal kunstwerken op hun hindernistocht door de openbare ruimte. Met o.a. aandacht aan Westland Wells, waar bewoners een rechtszaak aanspanden om de komst van een videokunstwerk tegen te houden. En het beeld Santa Claus in Rotterdam, waar een bruine kabouter met een anaaldildo lang de gemoederen bezig hield. Een documentaire van Prosper de Roos. Eindredactie Jair Stein.

De lawine van nepnieuws maakt alle journalisten verdacht. Komt het ooit nog goed? Radiomaker Marten Minkema heeft de boel ook eens bedot. Vol goede bedoelingen, en voor de lol. Het was voorjaar 2001, in de laatste relaxte maanden voordat 9/11 onze deur intrapte. Op de redactie van Radio 1 zat Minkema persoonlijk in de knoop met 'nieuws'. Want wat is dat? Nou ja, mensenwerk natuurlijk: een keuze uit alles wat gebeurt. En je kunt het zo gek niet bedenken of het gebeurt. Valt fopnieuws eigenlijk wel op? Dus bedacht Marten zelf eens wat voor de nieuwsuitzending van 30 maart, expres net geen 1 april. Maar anno 2017 kan foppen ab-so-luut niet meer. Dat betekent ontslag. Mogen journalisten het publiek ooit nog eens kietelen en een beetje prikkelen? Of zijn we alleen nog veilig als feitencheckers? Als gijzelaars van politici die de waarheid verdraaien voor macht en eigen gewin, terwijl ze journalisten uitmaken voor leugenaars. En de eerste aflevering van Sterk water: Flessenpost.

Er zijn momenten waarop je als saxofonist zou kunnen besluiten om op te houden met spelen: bijvoorbeeld als je rechterhand uitvalt of als je kanker krijgt. Gelauwerd saxofonist Ties Mellema maakte het allemaal mee en bleef er verrassend nuchter onder: hij moest door. Toch maakte hij na zijn laatste ziekte een radicale keuze: Na 20 jaar verliet hij het roemruchte Amstel Quartet om een nieuwe muzikale weg in te slaan. Radiomaker Arno Peeters volgde Mellema bij repetities en optredens, in de hotelkamer en in het ziekenhuis. Ze spraken over alle uitdagingen die achter hem liggen en de nieuwe mogelijkheden die in het verschiet liggen.

Aan de vooravond van de boekenweek een documentaire over het vaak verboden drama van Slauerhoff over Jan Pieterszoon Coen. In 1931 schreef J. Slauerhoff een toneelstuk waarin de VOC-topman Jan Pieterszoon Coen als een moordzuchtige despoot werd afgeschilderd. Een opvoering van dit stuk maakte de schrijver, die in 1936 overleed, niet meer mee. Het duurde dertig jaar voordat Jan Pietersz. Coen voor het eerst werd opgevoerd, door de Amsterdamse studentenvereniging Kothurne. Daarvoor waren drie eerdere pogingen om het toneelstuk ten tonele te voeren door opeenvolgende Amsterdamse burgemeesters verboden omdat de ontluistering van de zeeheld politiek gevoelig lag. Een besloten wereldpremière door Kothurne in 1961 werd door de toenmalige Amsterdamse burgemeester Van Hall oogluikend toegestaan. Tom Rooduijn spreekt met historici en betrokkenen bij de eerste voorstelling over de opvoeringsgeschiedenis van dit omstreden stuk.

Het is een historisch feit dat weinigen meekregen: vorig jaar gaf een Nederlandse koe voor het eerst 200.000 kilo melk. De gulle gever was Big Boukje 192: het paradepaardje van boer Knoef in Geesteren. Boukje (19 jr) is een vriendelijke, wat afstandelijke koe met een kleine uier, beste heupen en een grote muil. Hoe kreeg de mens de koe zo ver? Is dit een eindpunt van schandalige exploitatie van het beest? Een melkkoe avant la lettre? Of hebben we eindelijk door hoe we de koe zo op haar gemak kunnen stellen dat ze de melk vanzelf laat stromen? Net zoals een poes die bij liefdevolle benadering gaat spinnen? In de radiodocumentaire ‘Big Boukje 192’ van Jan Maarten Deurvorst, vliegen kenners elkaar flink in de haren over deze controversiële kwestie. Zo beweert een high tech boer dat de koe zich het liefst 5 keer per dag laat melken door een robot en dat de stal veel fijner is dan de weide, terwijl volgens de boswachter van de Oostvaarderplassen het rund juist het best gedijt wanneer het elk weertype, honger en epische gevechten doorstaat. Bij het kunstmatige inseminatie station van Grashoek ontdekten ze hoe het niet moest. Na een verbouwing, die nogal wat geluidsoverlast opleverde, konden ze al het stierensperma weggooien -een schadepost van enkele tonnen- omdat de runderen totaal van slag waren. Volgens een dierenwelzijnsdeskundige valt een koe gewoon moeilijk te lezen, maar heeft ze in elk geval behoefte aan veiligheid, een kudde, herkauw-uren en een beetje liefde. Een ding is zeker: Boer Knoef heeft de record-melkafgifte vooral bereikt door een grenzeloze koeienliefde. 's Avonds, als heel Nederland achter de televisie zit, neemt boer Knoef plaats op een kruk in de stal en aait Big Boukje 192 op haar pleasure spot onder de hals.

Een audio-essay van Maartje Duin Een vader laat een brief op de keukentafel achter en verdwijnt, om jaren later op te duiken in Spanje. Een dichter dwaalt door de stad, op zoek naar plekken om onzichtbaar te zijn. Een Nederlandse vrouw woont al jaren alleen op een winderige berg in Turkije. Je oude leven achter je laten, spoorloos verdwijnen: iedereen fantaseert er wel eens over. Maar kan het nog? Radiomaker Maartje Duin onderzoekt het verlangen om te verdwijnen in een tijd waarin we meer dan ooit worden bekeken. Techniek: Arno Peeters. Adviezen: Katharina Smets. Eindredactie: Anton de Goede. Met speciale dank aan Gerrit Kalsbeek