DOCS

Radio Doc is hét documentaireprogramma van Radio 1. Met iedere week een kort én een langer verhaal over onderwerpen die mensen in Nederland bezighouden.

Documentaire over het boek De Fikser (1966) van Bernard Malamud en over hoe literatuur een rol kan spelen bij het overbrengen van levenservaringen. Met literair criticus Theo Hakkert en Malamud-liefhebber Sigrid van Dieren. De roman werd geïnspireerd door het verhaal van Menahem Mendel Beilis, een onterecht gevangen gehouden Jood in het tsaristische Rusland. Het boek werd dit jaar geselecteerd in het kader van de actie Schwob (www.schwob.nl). Verder: Bibeb spreekt. Teruggevonden opnames uit de archieven van Beeld en Geluid van de beroemde interviewster Bibeb (1914-2010) die kort geleden werd geportretteerd in het boek ‘Bibeb, de biechtmoeder van Nederland’. Dit boek van Adinda Akkermans en Roos Menkhorst kreeg de nodige aandacht, maar nu horen we Bibeb zelf, onder meer ondervraagd door Renate Rubinstein.

Hoe een veilige vakantiestemming te vinden in een wereld geteisterd door terreur? Documentairemaker Margot de Nooijer vertrouwt de tegenstrijdige reisadviezen van het ministerie van Buitenlandse Zaken niet en besluit om zelf op onderzoek te gaan in het 'levensgevaarlijke' Tunesië.

Terwijl Europa worstelt met de opvang van honderdduizenden vluchtelingen, zijn er ook mensen die een tegengestelde beweging maken. Fabakary Ceesay vluchtte uit Gambia en kreeg asiel in Nederland. Hij liep er gevaar omdat hij als journalist de mensenrechtenschendingen aan de kaak stelde. Nu is er een nieuw regime en wil hij helpen de democratie in zijn land te versterken. Hij keert terug met zijn vrouw en zesjarige dochter, en kan niet wachten om weer in Gambia te zijn. Maar als Fabakary met zijn gezin op het vliegtuig stapt, wordt tegelijkertijd een Afghaans gezin het land gedwongen uitgezet, ondanks protest van Vluchtelingenwerk dat vreest voor hun veiligheid. Ieder jaar keren duizenden mensen terug naar hun land van herkomst. De Nederlandse overheid helpt hen een handje en probeert mensen te verleiden vrijwillig terug te gaan; ook als ze hier eigenlijk willen blijven: illegalen, uitgeprocedeerde asielzoekers en mensen die nog wachten op de uitslag van hun asielaanvraag. Hoe doen ze dat? En hoe gaat het met de mensen die teruggekeerd zijn? Kunnen ze een bestaan opbouwen? En hoe kijken ze nu naar Nederland? Programmamaker Katinka Baehr onderzoekt het proces van terugkeer aan de hand van persoonlijke verhalen van mensen die Nederland weer verlieten; vrijwillig, gedwongen en alles wat daar tussenin zit.

"Als onze twee Wereldoorlogen één aaneengesloten oorlog waren, dan was dat een kortere oorlog dan de oorlog die nu woedt in Afg­hanistan", zegt Gie Goris, auteur van het boek Opstandland. 2016 was een grimmig recordjaar voor Afghanistan: nooit eerder werden volgens de VN zoveel burgers gedood en verwond. 2017 ziet er zo mogelijk nog slechter uit. Radiomaakster Hadewijch Vanhaverbeke zoekt uit hoe het zover heeft kunnen komen en welke rol het westen speelt in de lange reeks conflicten. Hadewijch is al langer geïnteresseerd in Afghanistan, maar nu haar zus er als vroedvrouw aan de slag is, vond ze het hoog tijd om haar kennis te verdiepen. In gesprek met deskundigen en ooggetuigen tekent ze de tragische geschiedenis op van een land in een oorlog zonder einde.

De nieuwste voorstelling van theatermaker George van Houts is niet bedoeld als entertainment. Kom Plot is een theatercollege over een “angstaanjagend, verbijsterend, wereldwijd complot”. In twee en een half uur tijd leert het publiek dat ze al jaren bedrogen worden over 9/11 en de moord op Kennedy, terwijl de media ons het officiële verhaal voorschotelen en critici wegzetten als ‘gekkies’ en complotdenkers. Vanwege de controversiële aard van de voorstelling wilde Van Houts maar liefst 30 try outs doen,maar tot nu toe is er weinig commotie. In de zalen blijft het rustig en de recensies zijn mild. Complottheorieën zijn de laatste jaren dan ook steeds populairder geworden; niet bij ‘gekkies’ met aluminium hoedjes, maar bij intelligente mensen zoals George van Houts. Hoe komt dat? Hebben de complotdenkers misschien gelijk? Inde documentaire ‘Wat is dit voor waanzin?!?’ onderzoekt radiomaker René van Es de ideeënwereld achter Kom Plot. Op basis van gesprekken met Van Houts, critici, complotdenkers en debunkers,maakte hij een verontrustend verhaal over kritisch denken, wantrouwen in de macht en de ongrijpbaarheid van de waarheid in een wereld waarin alles mogelijk lijkt.

Pretparken bestaan al eeuwen, maar hun toekomst is onzeker. Want de pret-industrie is door de hekken naar buiten gebroken, het dagelijks leven in. En je kunt nu thuis met een virtual reality-bril de achtbaan in. Dus moeten parken steeds meer investeren in steeds spectaculairder wildwaterpythons. Waar loopt dat dood? En waarom blijft die simpele Klimduin achter Kraantje Lek in Overveen ook na vierhonderd jaar nog populair? Radiomaker Marten Minkema probeert het antwoord te vinden in: 'Het Pretpark Voorbij.'

Voor de podcast Man met de microfoon reist radiomaker Chris Bajema met zijn oranje Ford Transit-busje door zijn eigen wijk, op zoek naar opmerkelijke korte verhalen. Één van die verhalen was zo ongelofelijk dat hij er een complete aflevering aan wijdde en dat we er in Radio Doc een heel uur voor hebben vrijgemaakt. Het begint bij een bijzondere zoektocht. Jaren geleden werkte Marijtje in een muziekwinkel waar ze gebeld werd door een oudere vrouw. Die vertelde dat er een straatnaam naar haar overleden man was vernoemd. Haar man bleek, zonder dat zij het ooit geweten had, voor de oorlog een bekende jazzdrummer te zijn geweest. Chris zoekt het verhaal achter dit telefoontje uit en ontdekt gaandeweg een ander, nog veel onwaarschijnlijker, verhaal.

In 1963 begon Wim de Bie zijn medialoopbaan als eindredacteur van het VARA-radioprogramma Uitlaat. Hoewel het radioarchief van Uitlaat grotendeels verloren is gegaan, vormt het deel dat bewaard is gebleven een blauwdruk van een tijd waarin de jongeren Nederland compleet hebben weten te veranderen. Een belangrijke aanvulling op het radioarchief van Uitlaat kwam recentelijk dankzij de uitgebreide privécollectie van Wim tot stand. Die collectie, bestaande uit vier verhuisdozen vol bandopnames, werd door het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid geheel gedigitaliseerd. Dit alles vormde een belangrijke aanleiding om in het radioverleden van Wim te duiken. Vanwege de enorme populariteit op televisie van het duo Koot en Bie bleef het radioverleden van Wim wat op de achtergrond. Velen zullen wellicht niet weten dat het duo Koot en Bie in het radioprogramma Uitlaat voor het eerst landelijke bekendheid kreeg. In de Radio Doc ‘Wim de Bie: de Radio Jaren - van Uitlaat tot podcast’ nemen Wim en Marco Raaphorst een duik in het verleden en gaan zij hierover met elkaar in gesprek. Een Radio Doc van precies dezelfde tijdslengte als een Uitlaat-uitzending: 35 minuten. “Eigenlijk is het een soort model-Uitlaat”, aldus Wim.

Verhalen van naasten over het van dichtbij meemaken van euthanasie, een programma van Leonie van Noort Sinds de euthanasiewet in 2002 in werking trad, maken veel mensen gebruik van de mogelijkheid die de wet biedt. De publieke discussie gaat meestal over grensgevallen of uitzonderingen maar in verreweg de meeste gevallen verloopt het goed. Het proces van besluitvorming en uitvoering van euthanasie wordt dan door de toetsingscommissie beoordeeld als zorgvuldig. In 2016 overleden 6091 mensen in Nederland door euthanasie. Een veelvoud van dit aantal, partners, familieleden, vrienden, maakte euthanasie van dichtbij mee. Hoe is dat voor hen geweest, en hoe kijken ze daarop terug? De documentaire laat nabestaanden aan het woord over hun ervaringen. Zij respecteerden het besluit van hun dierbaren om voor euthanasie te kiezen, ze waren erbij toen de scen-arts langskwam en ze stonden aan het bed toen de dodelijke injectie werd toegediend. Een confronterende ervaring waarop zij in deze radiodocumentaire terugkijken.