DOCS

Over heel 2017 kwamen 186.000 migranten aan op de Zuid-Europese kusten, de helft minder dan in 2016. Het totale aantal bootvluchtelingen neemt af, maar in januari 2018 wisten op de hele Middellandse Zee nog steeds 5.747 mensen Europa te bereiken, 206 mensen verdronken. Dat zijn de cijfers. Achter die cijfers zitten slachtoffers van oorlog en geweld, armoe en uitzichtloosheid. Maar wat weten we eigenlijk van ze? In De Oversteek vertellen vluchtelingen zelf hoe ze het heft in eigen hand namen, en de zee naar Europa zijn overgestoken. In 'De Oversteek' het verhaal van de mens achter het slachtoffer. Een radiodocumentaire van Heleen Hummelen.

Tientallen grote Nederlandse organisaties – van ziekenhuizen tot de belastingdienst – hebben een Kafkaknop op hun interne website staan. Die Kafkaknop is de laatste strohalm voor medewerkers die kampen met een organisatorisch probleem dat ondanks herhaalde pogingen maar niet wordt opgelost. Wordt er via de Kafkaknop een melding gedaan, dan gaat een team van medewerkers in de hoogste regionen van de organisatie met het probleem aan de slag en moet er binnen drie maanden een oplossing liggen In deze documentaire neemt radiomaker Saar Slegers een kijkje in de krochten van de bureaucratie. Ze ontmoet mensen die verstrikt raakten in kafkaëske situaties en mensen die tot het uiterste gaan om wat menselijkheid terug te brengen in de systemen die hen boven het hoofd zijn gegroeid. Zonder Kafkaknop lopen we vast. Maar waarom is dat zo? Welke structurele problemen zijn ingebakken in onze bureaucratische systemen? En wat gebeurt er met mensen die in de bureaucratische molens belanden en er niet meer uitkomen?

Voor kankeronderzoekers, artsen en patiënten zijn het bijzondere tijden. Dankzij ‘immuuntherapie’ kan een groep mensen die kort geleden nog opgegeven zou zijn, nu ineens met succes behandeld worden. Immuuntherapie is geen wondermiddel -het is duur en er zijn veel bijwerkingen- maar bij sommige vormen van kanker lijkt de behandeling beter aan te slaan dan alles wat hiervoor beschikbaar was. Daardoor kunnen mensen die de ene dag ongeneeslijk ziek werden verklaard, binnen korte tijd ineens weer kerngezond rondlopen. Zij moeten zien te dealen met de nieuwe werkelijkheid: uitzicht op het leven in plaats van een naderend einde. Radiomaker Hannes Wallrafen maakte opnames van alle doktersbezoeken sinds de dag dat een hoestje niet meer wegging. Hij belandde in een achtbaan van onderzoeken en ondervond aan den lijve hoe surrealistisch het ziekteproces wordt als je een doodvonnis krijgt dat plotseling weer wordt ingetrokken. Assistentie: Mirjam van Zuidam Muziek: Koos Koopmans

In De laatste adem bundelt radiomaker Luuk Heezen de verhalen van mensen die een bijzonder perspectief hebben op de laatste adem die we allemaal een keer uit blazen: van de kistdrager die al ruim 40 jaar met de dood werkt, de uitbehandelde fotograaf die al twee jaar na zijn voorspelde einde leeft, de kunstenares die onderzoekt hoe je adem verder kan leven na je dood, en van de ontwerper van 's werelds eerste euthanasiemachine.

Radiomaker Jan Maarten Deurvorst had een oudoom die bij speciale gelegenheden de krenterige jood nadeed. Dan zette hij een pruimmondje op en ging onzichtbare centjes tellen. Ook hoorde hij soms misprijzend: ‘judje’ en andere bijna antisemitische termen. Het maakte de vraag los: was zijn familie fout in de oorlog?

Zestiger Kees is vanaf zijn kindertijd bang van honden. Wanneer zijn vrouw Marjolijn in 1998 hoort dat zij ongeneeslijk ziek is, bedenken ze wat ze nog graag zouden willen doen. Het wordt geen wereldreis; Marjolijn wil graag... een hond. Er komt een labrador-pup, waarmee Kees op pup-cursus gaat. En, omdat een hond alleen maar alleen is, volgt een jaar later de tweede pup. Marjolijn wordt vanachter de computer actief in een opvang-organisatie voor honden uit Griekenland en Spanje en hun huis wordt steeds voller. Kees laat de dieren uit in het Amsterdamse bos, soms wel vijf tegelijk. Hoewel hij van elke vreemde hond nog steeds bang is, wordt het bos een ware passie voor Kees. Gewapend met stukjes kaas voor de kraaien en een fototoestel om zijn nek, wandelt hij er uren per week. Hij draait het om: hij laat niet de honden uit, maar de honden mogen met hem mee naar het bos... Een programma van Marije Schuurman Hess.

Vind de ondernemer in Jezelf. Dat is de boodschap uit De Haag aan iedere burger, en het leger zelfstandigen groeit nog steeds. Maar: hoeveel mensen zijn nou eigenlijk echt ondernemer? Wat als dat niet in jezit, dat ondernemen. Hoe vind je dan een eigen, op maat gesneden verdienmodelletje, zodat je je daar geen zorgen meer over hoeft te maken? Moet je op cursus, of speculeren met cryptomunten als Bitcoin?Of accepteren dat talenten nou eenmaal niet gelijk verdeeld zijn, en je neerleggen bij wat je wel kan? Radiomaker Marten Minkema gaat terade bij ondernemers, Bitcoin-experts, een high-end coach en marketeer Boudewijn Poelmann, die met zijn Postcode Loterij het meest perfecte verdienmodel van Nederland introduceerde. Goede raad blijkt niet alleen duur, maar ook erg confronterend.

Zijn hele leven lang stort Remko zich vol op de kunst. Het creatieve proces werkt voor hem als een middel om met pijnlijke momenten om te gaan: de ziekte van zijn moeder, de scheiding met zijn vrouw en een val waarbij hij zijn enkel volledig verbrijzelt. Maar Remko is geen gewone kunstenaar. Jarenlang maakte hij zijn werk 's nachts, terwijl een vriend op de uitkijk stond. In Radio Doc een portret van de eigenzinnige kunstenaar Remko Koopman, gemaakt door René van Es en Richard den Haring van de podcast Makersradio.

Subtiele, psychologische spelletjes om jezelf te promoten – je kan het stom vinden, of er niet aan mee willen doen, maar eigenlijk ontkom je er niet aan. De zoektocht naar waardering van anderen is simpelweg van levensbelang. Dat vertelt hoogleraar Roos Vonk in deze documentaire, die als als geen ander weet hoe lastig het is om aardig én goed gevonden te willen worden. Je hoort ook iemand die zich in een situatie bevindt waarin ze nooit waardering van anderen krijgt. Terwijl ze wel trots is op wat ze bereikt. Ze houdt het vol omdat ze een dubbele agenda heeft en om die reden absoluut niets over haar prestaties kan vertellen. Behalve in deze documentaire dan… Een documentaire van Danielle Emans en Geert van de Wetering.

Ieder jaar op 1 april viert Brielle de inname van de stad door de watergeuzen in 1572. Die inname luidde het begin in van de opstand tegen Spanje. Uiteindelijk leidde die opstand tot de stichting van Nederland als een zelfstandige staat. Iedere Briellenaar weet dit. Op 1 april hult de bevolking zich in 16e eeuwse kleren en speelt de inname na. De oude geuzenhoofdman Lumey neemt het gezag van de stad over en de Spanjaarden worden gevangen genomen. Hoogtepunt is de publieke ophanging van de Spaanse bevelhebber. Maar wie waren die watergeuzen, wat hadden ze op zelf allemaal hun kerfstok en hoe kunnen de inwoners van Brielle hun moed en wreedheden het beste vieren en herdenken? In de documentaire Piraat van Oranje praten historici, Briellenaren en hedendaagse zeeschuimers over geschiedenis en actualiteit van de watergeuzen en hun aanvoerder Lumey.