archiwum edukacji

Eleonora Plutyńska życie oddała dziedzinie sztuki wymagającej pokory i cierpliwości: tkaninie. Córka „króla polskiej nafty”, uczennica Olgi Boznańskiej, artystka, nauczycielka, społeczniczka.Dorastała w cieniu legendy ojca, pioniera galicyjskiego przemysłu naftowego, wybrała jednak własną drogę. Studiowała w Paryżu i w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych, w słynnych pracowniach Czajkowskiego i Jastrzębowskiego, ale prawdziwe spełnienie odnalazła na wsiach Polesia i Podlasia. Tam współpracowała z lokalnymi tkaczkami, popularyzując dawne techniki i tajniki roślinnego barwienia. Jako współtwórczyni spółdzielni „Ład” i wykładowczyni Pracowni Tkactwa Ręcznego na warszawskiej ASP, wychowała całe pokolenia artystów – studiowały u niej między innymi Magdalena Abakanowicz, Jolanta Owidzka i Krystyna Wojtyna-Drouet. Jej własne tkaniny – takie jak Zwierza, Rycerze czy Trójkąty – zdobywały uznanie w kraju i za granicą.Została zapamiętana jako bezinteresowna, szlachetna i oddana sztuce, ujmowała prostotą i cichą mądrością. Choć życie Eleonory nie było pozbawione cierpienia – dotknęły ją wczesna śmierć ojca, dwie wojny światowe, wieloletnia rozłąka z mężem i zniszczenie międzywojennego dorobku – nie zatraciła wiary w sens pracy. Dzięki sile charakteru i poczuciu misji umiała zaczynać od nowa, za każdym razem.Magdalena Stopa – historyczka sztuki i dziennikarka, autorka książek o Warszawie i jej mieszkańcach, m.in. trzytomowego cyklu Ostańce. Kamienice warszawskie i ich mieszkańcy, Przed wojną i pałacem, Kapliczki warszawskie, Rzemieślnicy warszawscy oraz biografii: Jerzy Staniszkis. Architekt, a także książki Podwaliny. Drewniane domy Podlasia i ich mieszkańcy. Laureatka Nagrody Literackiej m.st. Warszawy (2011), dwukrotna laureatka Nagrody KLIO (2016, 2017), dwukrotna laureatka Nagrody im. Witolda Hulewicza (2013, 2019). Od 2015 roku mieszka na Podlasiu, w gminie Boćki, we wsi Dziecinne, gdzie założyła fundację Okolica.

Spotkanie z Martą Norenberg, autorką książki „Muzealny Jednorożec. Kurioza i osobliwości ze świata sztuki. Tom I”. Ta książka jest jak gabinet osobliwości szalonego zbieracza, który wypełniają zarówno cuda natury, jak i kultury. Od fantastycznych stworzeń, jak jednorożce i smoki, przez średniowieczne gobeliny, biżuterię z ludzkich włosów i polskie muzea, po małże, pająki oraz antyczne rzeźby, a to wszystko skąpane w purpurze i dekadencji końca XIX wieku. To historie o ludziach opowiedziane poprzez przedmioty, którymi się otaczali.Marta Norenberg – historyczka sztuki i złotniczka zafascynowana kuriozami oraz osobliwościami ze świata rzemiosła. Pod szyldem Sztuk Kilka od 2013 roku tworzy unikatową biżuterię ze srebra, a wraz z Muzealnym Jednorożcem tropi znaczenia ukryte w historycznych przedmiotach oraz dodaje lekkości eksponatom muzealnym.

Wydawnictwo Karakter oraz Zachęta zapraszają na spotkanie wokół jednej z najważniejszych książek feministycznych i antykapitalistycznych ostatnich dekad – „Kaliban i czarownica. Kobiety, ciało i akumulacja pierwotna” autorstwa Silvii Federici (w przekładzie Krzysztofa Króla). Książka, będąca intelektualnym klasykiem ruchów emancypacyjnych, zostanie omówiona podczas otwartej dyskusji z udziałem badaczy i praktyków myśli krytycznej.Rozmowę poprowadzi Sylwia Chutnik – pisarka, kulturoznawczyni, doktorka nauk humanistycznych i działaczka społeczna. Jej gośćmi będą:Katarzyna Czeczot – historyczka kultury, profesorka w Instytucie Badań Literackich PAN. Autorka książki „Ofelizm. Romantyczne zawłaszczenia, feministyczne interwencje” (2016), redaktorka tomów „Magnetyzm” (2016) i „Praktyki psychiatrii” (2018), współredaktorka (z Michałem Pospiszylem) tomu „Romantyczny antykapitalizm” (2018).Przemysław Wielgosz – dziennikarz, wydawca i kurator. Redaktor naczelny polskiej edycji „Le Monde diplomatique”. Jest m.in. autorem książek „Opium globalizacji” (2004), „Witajcie w cięższych czasach” (2020) oraz „Gra w rasy. Jak kapitalizm dzieli, by rządzić” (2021), nominowanej do Nagrody Literackiej „Nike” 2022. Był kuratorem cykli: „Ekonomie przyszłości” w Biennale Warszawa, „Ludowa Historia Polski” w Strefie WolnoSłowej oraz „Historie ludzi bez historii” w Teatrze Ósmego Dnia. Obecnie kuratoruje cykl „Przeobrażenia. Nienaturalna historia kryzysów środowiskowych” w Strefie WolnoSłowej i MSN.

Spotkanie autorskie z artystką Bettiną Bereś wokół książki Awangarda między kuchnią a łazienką. Maria Pinińska-Bereś i Jerzy Bereś.Spotkanie autorskie z Bettiną Bereś, artystką wizualną i autorką poruszającej i szczerej książki o swojej rodzinie – Marii Pinińskiej-Bereś i Jerzym Beresiu, jednej z najważniejszych par artystycznych w historii powojennej sztuki polskiej. Spotkanie poprowadzi Sonia Kisza – badaczka sztuki i autorka książki Histeria Sztuki.Publikacja Bettiny Bereś to coś więcej niż opowieść rodzinna – to intymna i jednocześnie wielogłosowa kronika życia artystycznego w PRL-u, widziana z bliska, „od kuchni”, oczami córki. To książka, która weryfikuje legendy, odsłania kulisy powstawania dzieł, pozwala poznać atmosferę, relacje i emocje towarzyszące twórczości Marii Pinińskiej-Bereś i Jerzego Beresia – a przy tym nie ucieka od tematów trudnych, niewygodnych, ludzkich.Bettina Bereś – artystka wizualna, malarka, hafciarka, ceramiczka, graficzka. Wraz z Martą Tarabułą założyła i prowadziła przez cztery lata jedną z pierwszych niekomercyjnych, prywatnych, niezależnych od władz PRL galerii, Galerię Zderzak. Współtworzyła galerię i stowarzyszenie Otwarta Pracownia. Aktywnie uczestniczy w życiu artystycznym, urządziła ponad czterdzieści wystaw indywidualnych. Uczestniczyła w wielu wystawach zbiorowych. Jest autorką dwóch realizacji efemerycznych w ramach Land Art Festiwalu w Bublu-Grannie nad Bugiem. W 2015 roku założyła „Wypożyczalnię Obrazów”, z której każdy może skorzystać, nie angażując środków finansowych.Sonia Kisza – historyczka sztuki i miłośniczka muzeów. Autorka publikacji Histeria sztuki i profilu @histeriasztuki na Instagramie, w ramach którego popularyzuje obcowanie z dziełami sztuki jako formę spędzania wolnego czasu, a przede wszystkim jako impuls do refleksji na temat kondycji świata.

Spotkanie z Martą Czyż – kuratorką wystawy Powtarzajcie za mną II, Yuriyem Bileyem i Antonem Vargą – artystami z Open Group, a także z Jankiem Berszem – odpowiedzialnym za projekt graficzny katalogu.Katalog ten to zbiorowy portret świadków wojny trwającej w Ukrainie, prezentowany w formie instalacji audiowizualnej. Teksty Marty Czyż i członków Open Group przybliżają genezę i ideę pracy w powiązaniu z całością praktyki artystycznej kolektywu. Ramy interpretacyjne i szerszy kontekst odbioru projektu nakreślają eseje badaczki współczesnej sztuki ukraińskiej, Svitlany Biedarievej, kuratorki i krytyczki specjalizującej się w filmie i fotografii Rashy Salti oraz poświęcony traumie szkic psychiatry i psychoterapeuty Cezarego Żechowskiego.Spotkanie poprowadzi Waldemar Tatarczuk

Migracje to jedno z najważniejszych wyzwań współczesnego świata. Z roku na rok coraz wyraźniej widzimy, że ruchy ludności nie są chwilowym zjawiskiem, lecz trwałym procesem, wynikającym z wielu złożonych przyczyn: politycznych, gospodarczych, środowiskowych i klimatycznych.Ale co tak naprawdę wiemy dziś o migracjach? Czy potrafimy odróżnić mity od faktów? Jak wygląda obecna sytuacja prawna osób migrujących? Jakie rozwiązania przyjmuje Polska w zakresie polityki migracyjnej i integracyjnej? Czy jako społeczeństwo jesteśmy przygotowani na wspólne życie w różnorodności?Na te pytania – i wiele innych – odpowie Patrycja Matusz, badaczka migracji, specjalistka w zakresie polityki migracyjnej, integracyjnej i wielokulturowości. Rozmowę poprowadzi dziennikarka Magdalena Rigamonti.Wydarzenie jest zaproszeniem do wspólnego zastanowienia się nad tym, jaką rolę chcemy odgrywać jako społeczność w obliczu globalnych procesów. Czy mamy odwagę rozmawiać o migracjach nie tylko w kontekście liczb, ale przede wszystkim losów i historii ludzi, którzy za każdą z tych statystyk stoją?prof. Patrycja Matusz – politolożka, specjalistka w zakresie migracji. Jej zainteresowania naukowe obejmują teorię migracji międzynarodowej i integracji imigrantów, zarządzanie migracjami, poziom lokalny w polityce migracyjnej, integrację imigrantów, edukację wielokulturową. Od 2006 roku zawodowo związana z Instytutem Studiów Międzynarodowych Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Wrocławskiego. Pełni funkcję pełnomocniczki ministra nauki do spraw europejskich i prezydencji Rzeczypospolitej Polskiej w Radzie UE, prorektorki Uniwersytetu Wrocławskiego ds. Projektów i Relacji Międzynarodowych.Współorganizatorem spotkania jest Instytut Narutowicza, w ramach wspólnego programu naszych instytucji „Narutowicz”Prowadzenie:Magdalena Rigamonti

Weekend international symposium with participation of artists, curators and invited speakers who have been engaged for years in both theoretical and practical fields (artistic, curatorial, academic, activist) of potential history. They all have worked at the complex and creative intersections of topographies, methodologies, heritages, languages and politics. Drawing on this experience, they will share their research and engagement and will discuss possible scenarios of collaboration and solidarity, refusal and resistance to dominant narratives, affects and aesthetics in the face of violent forms of feeling and representation.Monika Bobako, on her research on the genealogies of peripheral whiteness and the relationship between the history and memory of Nazi genocide and the history of Palestinians in Polish academia and in social life, on whether the concept of potential history may allow us alternative forms of engagement with past and present violence. -Monika Bobako philosopher and gender studies scholar from Adam Mickiewicz University in Poznań. Her research interest include questions of power dynamics in the post-colonial world, social inequality, peripherality, race and racism, including islamophobia and anti-semitism. She is the author of Islamofobia jako technologia władzy. Studium z antropologii politycznej [Islamophobia as a technology of power. A study in political anthropology] (2017) and Demokracja wobec różnicy. Multikulturalizm i feminizm w perspektywie polityki uznania [Democracy in the face of difference. Multiculturalism and feminism in the perspective of the politics of recognition] (2010). Currently she is involved in a research project entitled Genealogies of Peripheral Whiteness. Polish Identities in the Perspective of Racialisation Theory (National Centre for Science grant).-Curator of the programme: Katarzyna (Kasia) Bojarska, Assistant Professor in the Department of Cultural Studies of the SWPS University in Warsaw. Founder and head of Center for Comparative Research on Memory Cultures (CCRMC). Co-founder and editor of View. Theories and Practices of Visual Culture journal. Scholar of visual culture, contemporary art and memory cultures. Translated among others Michael Rothberg’s Multidirectional Memory. Remembering the Holocaust in the Age of Decolonization (2016). Author of a book Wydarzenia po Wydarzeniu: Białoszewski – Richter – Spiegelman [Events after the event: Białoszewski – Richter – Spiegelman] (2012). Editor and translator (among others) of Ernst van Alphen’s Criticism as Intervention: Art, Memory, Affect book (Polish edition 2019). Member of the Polish section of AICA.

Weekend international symposium with participation of artists, curators and invited speakers who have been engaged for years in both theoretical and practical fields (artistic, curatorial, academic, activist) of potential history. They all have worked at the complex and creative intersections of topographies, methodologies, heritages, languages and politics. Drawing on this experience, they will share their research and engagement and will discuss possible scenarios of collaboration and solidarity, refusal and resistance to dominant narratives, affects and aesthetics in the face of violent forms of feeling and representation.Andrea Průchová Hrůzová, on her involvement in the collective research on discourses of decolonization and racial (in)justice in the Central and Southeast Europe and the potential risks of academic and artistic activism.- Andrea Průchová Hrůzová is a researcher at the Institute for Contemporary History at the Czech Academy of Sciences and an associate professor of visual, cultural, and media sociology at the Department of Sociology at the Faculty of Social Sciences at the Charles University in Prague. She is a founder of the visual research platform Fresh Eye and works in the fields of historical and digital visual culture and memory studies. Her research work has been published in journals like the International Journal of Politics, Culture, and Society, Visual Studies, and European Journal of Cultural Studies and in international publishing houses. She has translated Berger’s Ways of Seeing, co-translated WJT Mitchell’s Picture Theory, Nicholas Mirzoeff’s How to See the World, and Jonas Mekas’ Scrapbook of the Sixties into Czech. She is the author of V zajetí obrazů. Vizuální politika 21. století [Caught by images. Visual politics of the 21st century] (2024), and editor of Public Narratives of Decolonization and Racial (In)Justice in Central and Southeast Europe. Colonies and Enemies, Riots and Patriots (forthcoming in 2025).- Curator of the programme: Katarzyna (Kasia) Bojarska, Assistant Professor in the Department of Cultural Studies of the SWPS University in Warsaw. Founder and head of Center for Comparative Research on Memory Cultures (CCRMC). Co-founder and editor of View. Theories and Practices of Visual Culture journal. Scholar of visual culture, contemporary art and memory cultures. Translated among others Michael Rothberg’s Multidirectional Memory. Remembering the Holocaust in the Age of Decolonization (2016). Author of a book Wydarzenia po Wydarzeniu: Białoszewski – Richter – Spiegelman [Events after the event: Białoszewski – Richter – Spiegelman] (2012). Editor and translator (among others) of Ernst van Alphen’s Criticism as Intervention: Art, Memory, Affect book (Polish edition 2019). Member of the Polish section of AICA.

Weekend international symposium with participation of artists, curators and invited speakers who have been engaged for years in both theoretical and practical fields (artistic, curatorial, academic, activist) of potential history. They all have worked at the complex and creative intersections of topographies, methodologies, heritages, languages and politics. Drawing on this experience, they will share their research and engagement and will discuss possible scenarios of collaboration and solidarity, refusal and resistance to dominant narratives, affects and aesthetics in the face of violent forms of feeling and representation.Anna Łazar, on curating in the post-soviet context, on the engagement with multiple perspectives and languages on imperialist history (and art history) of the region, as well as on the challenges of deconstructing histories through exhibitions.- Anna Łazar, curator of the international artistic cooperation program Free Word within the framework of Gdańsk City of Literature, member of the Women’s Archive team. Author of texts and translator. Editor of the book on art by Aleksandra Kubiak I Will Make a Heart (2022). Curator of contemporary art exhibitions Look at this moment as it vibrates (Arsenał Gallery in Białystok, 2024), Murder to Be Accepted (Berlin, 2022), In what a beautiful place we are (Muzeum Sztuki in Łódź, 2022). She has worked in public diplomacy at the Ministry of Foreign Affairs as deputy director and acting director at the Polish Institutes in Kyiv (2008–2014) and St. Petersburg (2015–2018) and as curator at the Museum of Art in Łódź (2021–2022). Member of the Polish section of AICA.- Curator of the programme: Katarzyna (Kasia) Bojarska, Assistant Professor in the Department of Cultural Studies of the SWPS University in Warsaw. Founder and head of Center for Comparative Research on Memory Cultures (CCRMC). Co-founder and editor of View. Theories and Practices of Visual Culture journal. Scholar of visual culture, contemporary art and memory cultures. Translated among others Michael Rothberg’s Multidirectional Memory. Remembering the Holocaust in the Age of Decolonization (2016). Author of a book Wydarzenia po Wydarzeniu: Białoszewski – Richter – Spiegelman [Events after the event: Białoszewski – Richter – Spiegelman] (2012). Editor and translator (among others) of Ernst van Alphen’s Criticism as Intervention: Art, Memory, Affect book (Polish edition 2019). Member of the Polish section of AICA.

Weekend international symposium with participation of artists, curators and invited speakers who have been engaged for years in both theoretical and practical fields (artistic, curatorial, academic, activist) of potential history. They all have worked at the complex and creative intersections of topographies, methodologies, heritages, languages and politics. Drawing on this experience, they will share their research and engagement and will discuss possible scenarios of collaboration and solidarity, refusal and resistance to dominant narratives, affects and aesthetics in the face of violent forms of feeling and representation.Aleksandra Szczepan and Robert Kusek (Potential History of ECE group members) on researching potential history of Central and Eastern Europe, the approaches practiced, the methodologies applied and the process of unlearning regional histories and identities.- Robert Kusek is Associate Professor at the Department of Comparative Studies in Literature and Culture, Faculty of Philology, as well as Head of Research Centre for Transnational Literary Studies at the Jagiellonian University in Krakow. His research interests include life writing genres, the contemporary novel in English, queer heritage, as well as a comparative and transnational approach to literary studies. He is the author of two monographs and several dozen articles published in books and academic journals. He was a researcher in a number of Polish and international projects – currently he is a principal investigator in the National Science Centre funded project entitled (Un)accidental Tourists: Polish Literature and Visual Culture in South Africa in the 20th and 21st Centuries.Aleksandra Szczepan, is a post-doctoral researcher in the project “Adjustment and Radicalization: Dynamics in Popular Culture(s) in Eastern Europe” at the University of Potsdam. She is a literary scholar, a co-founder of the Research Center for Memory Cultures at the Jagiellonian University in Kraków. She has also been engaged as a researcher and interviewer in oral history projects undertaken by the U.S. Holocaust Memorial Museum in Poland, Spain, and Kazakhstan. She has received scholarships from various institutions, including the USHMM, New York Public Library, Vienna Wiesenthal Institute for Holocaust Studies, the European Holocaust Research Infrastructure, and the Polish National Science Centre. She is currently working on a book on forms of solidarity in Polish culture from the 19th century until now.- Curator of the programme: Katarzyna (Kasia) Bojarska, Assistant Professor in the Department of Cultural Studies of the SWPS University in Warsaw. Founder and head of Center for Comparative Research on Memory Cultures (CCRMC). Co-founder and editor of View. Theories and Practices of Visual Culture journal. Scholar of visual culture, contemporary art and memory cultures. Translated among others Michael Rothberg’s Multidirectional Memory. Remembering the Holocaust in the Age of Decolonization (2016). Author of a book Wydarzenia po Wydarzeniu: Białoszewski – Richter – Spiegelman [Events after the event: Białoszewski – Richter – Spiegelman] (2012). Editor and translator (among others) of Ernst van Alphen’s Criticism as Intervention: Art, Memory, Affect book (Polish edition 2019). Member of the Polish section of AICA.