Betrouwbare Bronnen

Bijna een jaar na de Tweede-Kamerverkiezingen is met pijn en moeite een nieuw kabinet geboren. En er komen alweer verkiezingen aan, voor de gemeenteraad. Hoe staat het politieke landschap ervoor en hoe het zit het met het vertrouwen in de partijen en in de democratie?Politicoloog hoogleraar Tom van der Meer kan daar als geen ander zijn licht over laten schijnen. Hij leidt het Nationaal Kiezersonderzoek waarin alle afdelingen politicologie en bestuurskunde van Nederland samenwerken en met diepgravend onderzoek onderliggende lagen van de kiezersbeweging blootleggen.Jaap en PG bespreken met hem zijn nieuwste inzichten, cijfers en analyses. Wat maakte dat D66 een mooie uitslag kon maken en welke rol speelde de inhoudelijke vernieuwing door Rob Jetten hierbij? Hebben nieuwkomers als Volt en Ja21 toekomst? En wat zegt de bordkartonnen campagnepop van Mark Rutte over de VVD en hoe die partij er nu voor staat?Nog nooit waren er zoveel fracties in de Tweede Kamer. Pregnanter probleem is volgens Van der Meer dat er nauwelijks nog grote partijen zijn. En dat nieuwe partijen, vooral op de rechterflank, zich vooral richten op het uitvergroten van het wantrouwen bij burgers. Toch is Nederland volgens hem geen 'laagvertrouwensamenleving' geworden. In Europees perspectief gezien staan we nog steeds in de subtop als het gaat om vertrouwen in het democratisch systeem.Het is wel een probleem hoe partijen zich ontwikkelen en hoe zij hun politieke rol waarmaken. De nadruk op de noodzaak van een 'nieuwe politieke cultuur' heeft daarmee te maken. De vage taal en de algemeenheden daarover irriteren Van der Meer. Net als de bewering dat referenda nodig zijn voor herstel van vertrouwen. Argumenten voor een referendum kunnen de moeite waard zijn, maar juist niet om die reden.Van der Meer constateert bij de Kamerverkiezingen van 2021 een belangrijk verschijnsel: een nieuwe indeling van het politieke landschap doordat de rechterzijde uiteen scheurde. Doordat PVV en FvD zich op de radicaal-rechtse flank hebben genesteld en VVD en CDA er niet meer mee willen samenwerken, wordt het lastiger kabinetten te vormen.De liberale partijen VVD en D66 zijn haast onmisbaar voor coalities. De oude dominante partijen CDA en PvdA lijken er nauwelijks nog aan te pas te komen. Toch gaat het volgens Van der Meer te ver om te beweren dat die twee op sterven na dood zijn. Plotselinge leiderswisselingen – zoals in het CDA met Ruud Lubbers en later met Jan Peter Balkenende en in de PvdA met Job Cohen en daarna Diederik Samsom, kunnen zo’n partij weer omhoog tillen.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl voor informatie.***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder lezenNationaal KiezersonderzoekTom van der Meer - Niet de kiezer is gek (2017)Stuk Rood Vlees***Verder luisteren232 – Kabinetsformatie 2021: Kan de Kamer haar rol wel aan? En wat te doen met antidemocratische partijen? gesprek met Joop van den Berg16 - Johan Remkes wil de democratie redden***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:42:29 – Deel 201:28:24 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

Zelf noemde Richard Nixon zijn bezoek aan China en gesprekken met voorzitter Mao Zedong en premier Zhou Enlai ‘de week die de wereld veranderde’. Nu precies vijftig jaar later beseffen we misschien nog wel sterker hoe raak die observatie was. Jaap Jansen en PG Kroeger nemen je mee naar Washington DC, de Verboden Stad in Beijing en De Grote Hal van het Volk aan het Plein van de Hemelse Vrede.De reis van de Amerikaanse president was allesbehalve een doorsnee staatsbezoek met vele protocollaire plichtplegingen. Na geheim overleg in Beijing van Nixons rechterhand Henry Kissinger - beluister daarover aflevering 225 - besloot de Amerikaanse president dat hij op korte termijn zélf naar het grote communistische land zou gaan. Het was een krankzinnig avontuur. Een waagstuk waar hij politiek, tactisch en strategisch heel goede redenen voor had.PG vertelt hoe Nixon in de voorbereiding niets aan het toeval overliet. Bijzonder hierbij is de rol van de bejaarde Franse romancier André Malraux. Die kende China vooral uit zijn jonge jaren rond 1925. Als minister en gesprekspartner van Charles de Gaulle was hij iemand die Nixon fascineerde. Malraux gaf hem belangrijke inzichten mee.Jaap en PG volgen Nixon en zijn delegatie op de voet en vertellen over de soms vervreemdende ervaringen van de meereizende journalisten en medewerkers van de president. Het hoogtepunt was meteen bij aankomst al. Premier Zhou kondigde aan dat de bijna 80-jarige ‘grote roerganger’ Nixon onverwijld wilde spreken. Dat gesprek schreef inderdaad geschiedenis. Een moment wat tot op de dag van vandaag de wereld bepaalt.Natuurlijk zijn er bij zo’n visite allerlei wonderlijke en onverwachte gebeurtenissen. En de uitkomsten van de besprekingen waren dan wel een triomf voor Nixon als strateeg en staatsman, er zat meteen ook een bron in van zijn latere ondergang. Henry Kissinger vertelde jaren later hoe juist in deze fase van groot succes de geest van 'Watergate' vat kreeg op de president.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl voor informatie.***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je hier***Verder lezenMao Zedong Meets Richard Nixon, February 21, 1972Henry Kissinger – Over China (De Bezige Bij)Henry Kissinger: The White House Years (Little Brown & Company)***Verder kijkenNixon in China Prachtig filmmateriaal van het Witte HuisNixon in China Documentaire van de Amerikaanse publieke omroep PBSAssignment: China - "The Week That Changed The World""The People Are the Heroes Now" & "News Has a Kind of Mystery" - Nixon in China (2011 NY Met Opera)***Verder luisterenHet voorspel bij deze aflevering:225 - Nixon in China: Henry Kissinger's geheime (en hilarische) trip naar BeijingNog meer over China:245 - Oompje neemt de trein – de reis die China naar de 21e eeuw bracht220 - China's nieuwe culturele revolutie58 - PG over 70 jaar China, de Volksrepubliek van Mao, Deng en Xi24 - Ties Dams over China's nieuwe keizer Xi Jinping***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:50:44 – Deel 201:29:50 – EindeSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Een Kamerlid noemt een minister ‘knettergek’. Een ander Kamerlid gaat veel verder en waarschuwt: "Uw tijd komt nog, want er komen tribunalen." De Tweede Kamer worstelt met zichzelf, de onderlinge codes, taalgebruik en omgangsvormen. Was 'parlementair taalgebruik' vroeger een term voor fatsoenlijke formuleringen, nu ergeren veel toeschouwers zich aan de verruwing van de zeden in de Kamer. Jaap Jansen en PG Kroeger bespreken de historie daarvan en analyseren de notitie die Kamervoorzitter Vera Bergkamp schreef na gesprekken met de fractievoorzitters Gedrag en omgangsvormen tijdens de debatten in de Tweede Kamer.Uit de historie van ons parlement blijkt: het is zeker niet zo dat het vandaag de dag allemaal veel erger is dan vroeger. Zelfs dreigementen kwamen eerder voor - helaas. Uit de notitie van Bergkamp klinkt radeloosheid. De Kamer heeft bovendien in de afgelopen 25 jaar veel instrumenten van de voorzitter om orde te houden onttakeld. Ze lijkt huiverig om die – nu ze misschien weer nodig zijn - in ere te herstellen.Jaap en PG laten zien hoe Johan Rudolf Thorbecke al op heel verfijnde wijze de positie van parlementariërs regelde. En hoe de benadering van toen, nu vaak verkeerd begrepen wordt en tot veel misverstand leidt. Zo is immuniteit voor Kamerleden nooit bedoeld om in het debat zo maar alles te kunnen zeggen.Bergkamp dubt ook over de vraag wat zij wel of niet kan doen bij beledigingen en ander onheus verbaal geweld. Een wat vergeten moment van haar voorganger Khadija Arib blijkt nu opvallend leerzaam! Ook de moeite waard is een actie van CDA-Kamerlid Harry van der Molen van enkele jaren geleden. Hij zocht een nieuwe vorm om binnen de Kamer normen te vinden voor de omgang met het maken van filmpjes over collega-Kamerleden.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars. Word ook vriend van de show!Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder lezenNotitie Vera BergkampRapport werkgroep-Van der Staaij: Versterking functies Tweede KamerTweede Kamerleden staan op tegen intimiderende filmpjes DenkOpinie @BNR: Een rode kaart, soms moet het‘Tweede-Kamervoorzitter moet en kán strenger zijn’Pieter Heerma - Tijd om einde te maken aan haat in de Tweede KamerPeter Bootsma en Carla Hoetink - Over lijken. Ontoelaatbaar taalgebruik in de Tweede Kamer (Boom Amsterdam)***Verder luisteren232 – Kabinetsformatie 2021: Kan de Kamer haar rol wel aan? En wat te doen met antidemocratische partijen?35 - 'Vive la France!' Visionaire Charles de Gaulle stak boven iedereen uit (hierover gaat het aan het slot van deze aflevering)***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:59:40 – Deel 201:30:18 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

Europa en de NAVO hebben het aan de stok met het Rusland van Vladimir Poetin. Ze willen Oekraïne helpen een onafhankelijke, soevereine staat te blijven, terwijl Rusland de spanning opvoert met steeds meer militairen, tanks en ander wapentuig aan de lange grens met Oekraïne.Eén land roep hierbij argwaan, twijfel en aarzelingen op. Het grootste land binnen de EU nota bene. Duitsland. Waarom? Is dat terecht? En hoe komt dat toch?Jaap Jansen en PG Kroeger analyseren in deze Betrouwbare Bronnen de historie van de relatie tussen Duitsland en Rusland. Want deze grote, cultureel zo rijke en kleurrijke landen hebben een heel eigen, eeuwenoude band die ook vandaag nog bepaalt hoe zij met elkaar omgaan.Zo onderwierpen Duitse ridderordes Slavische stammen langs de Oostzeekust in de 13e eeuw, onder wie de Borussen. Onder dat Duitse bewind ontstond zo het land der 'Prussen', wat later 'Pruisen' ging heten. En nog later de naamgever werd van sportclubs die zich Borussia noemden. En zo zijn er nog veel meer verbindingen tussen Rusland en Duitsland in cultuur, economie en het werk van grote denkers en kunstenaars.Pruisen en Rusland waren in de 17e en 18e eeuw vaak bondgenoten omdat zij in het Europa van toen een soort 'nouveaux riches' waren van de macht. Andere vorsten waren er bang voor en keken ook wel wat op ze neer. Daarbij kwam nog dat de tsaren geen Russen waren, maar vooral Duitsers - heel vaak de kinderen van tsarina's die zelf als prinsessen in kleine Lutherse vorstendommen in Noord-Duitsland waren opgegroeid.Met Napoleon en zijn ondergang begon de glorietijd van de alliantie van de autocratische machten Pruisen en Rusland. In de jaren van rijkskanselier Otto von Bismarck vonden die hun hoogtepunt. PG vertelt over diens heel aparte band met de tsarenfamilie in Sint-Petersburg. De kunstenaars en geleerden in beide landen hadden elkaar toen ook al helemaal ontdekt. Voor veel Duitsers waren de Russen het broedervolk dat ook zo'n diepe 'Seele' had, een echte 'Kultur' in plaats van westers rationalisme, liberale democratie en mercantilisme.Daarna ging het helemaal mis en kwamen de slachtingen van de Eerste Wereldoorlog. Zodra die voorbij waren en Vladimir Lenin met Duitse hulp de nieuwe machthebber in het Kremlin werd, bleek de tijd van Bismarck heruitgevonden. Zelfs Hitler dealde zonder scrupules met Stalin en na 1945 werd 'Druschba!' het parool in de DDR. Russen en Duitsers waren immers eeuwige vrienden die elkaar als enigen écht begrepen.Die unieke band werd door allerlei latere ontwikkelingen extra opgepoetst. De Ostpolitik van Willy Brandt, de gas- en oliedeals en pijpleidingen die Helmut Schmidt liet maken, de warme banden en volle glazen van Helmut Kohl met Boris Jeltsin en de Männerfreundschaft van Gerhard Schröder en Poetin onderstreepten dit keer op keer. Geen wonder dat andere landen (nu bijvoorbeeld het Amerika van Joe Biden!) argwaan blijven koesteren.Het maakt het functioneren van de nieuwe regering van Olaf Scholz al bij de start extreem ingewikkeld. Coalitiepartner De Groenen zitten op één lijn met oppositiepartij CDU, terwijl in Schröders eigen SPD allerlei lieden meer op de lijn van Die Linke en Poetinhorigen als de AfD zitten. Maar het beroep op historische trauma's om nu even niks te doen wordt door veel andere regeringen in Europa niet langer serieus genomen. Opeens schrikken Duitsers dat de buren in Europa van hen nu écht 'Realpolitik' verlangen. Anders krijgt de Europese Unie immers nooit de zo verlangde strategische autonomie.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder lezenWortprotokoll der Rede Wladimir Putins im Deutschen Bundestag am 25.09.2001Medvedev echoes Putin’s dangerous Ukraine obsession (12 oktober 2021)***Verder kijkenWladimir Putin, Deutscher Bundestag (25.09.2001)"Kaum eine Sache beschäftigt uns mehr" - Bundeskanzler Olaf Scholz im Interview (2 februari 2022)Macht. Mensch. Schröder - Beckmann trifft den Altkanzler - ARD Reportage (3 oktober 2014)Buitenhof, 6 februari 2022, met onder anderen Otto Fricke"Worte oder Waffen - wo steht Deutschland im Ukraine-Konflikt?" Anne Will diskutiert mit Kevin Kühnert, Jürgen Trittin, Dietmar Bartsch, Anne Applebaum, Andrij Melnyk und Ina Ruck (6 februari 2022)***Verder luisteren244 - Frans Timmermans over onder meer Rusland en Oekraïne240 - Het Franse EU-voorzitterschap als uitdaging voor Rutte IV233 - Kabinetsformatie 2021: Otto Fricke over de Europese ambities van de nieuwe Duitse regering188 - De ondergang van de Sovjet-Unie: 1991, het jaar waarin Gorbatsjov in de afgrond staart en Poetin gemeenteambtenaar wordt35 - Charles De Gaulle19 - Anne Applebaum: Poetin en de destabilisering van het Westen***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:47:25 – Deel 201:41:00 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het nieuwe kabinet Rutte IV botste meteen op een kanjer van een probleem. Het hoogste rechtscollege in ons land, de Hoge Raad, sprak uit dat de manier van belasten van spaargeld en ander vermogen in de zogeheten 'box 3' niet deugt. De gevolgen daarvan zijn enorm, minister Sigrid Kaag (D66, Financiën) zit met een gat in de begroting. Staatssecretaris Marnix van Rij (CDA, Belastingen) begint meteen met een bijna onoplosbaar probleem, ook voor zijn toch al zo zwaar aangeslagen Belastingdienst. Jaap Jansen en PG Kroeger duiken daarin met de aanstichter van al dit ongerief: Jurgen de Vries, voorzitter van de Bond voor Belastingbetalers.De Vries doet relaas van de reeks rechtszaken die zijn bond tegen achtereenvolgende bewindslieden van Financiën voerde. De historie van dit probleem begon al bij minister Gerrit Zalm (VVD) en staatssecretaris Willem Vermeend (PvdA) in het kabinet Paars II. Hoewel rechters en de Hoge Raad de wetgever keer op keer maanden de manier van belasten van vermogen eerlijk en helder te maken en voor 'rechtsherstel' te zorgen, kwam het er steeds niet van. Kamer en kabinetten lieten de zaak op hun beloop. Waarom? Wat zat daar achter? En wat leren we hiervan?Uit de belevenissen van De Vries en zijn bond wordt duidelijk dat hier veel meer speelt dan de jarenlange benadeling van meer dan 1 miljoen burgers en hun spaargeld. Wezenlijke beginselen van de rechtsstaat, de rol van de overheid, haar uitvoeringsorganen, hun relatie met de burger en het onvermogen tot praktische verbeteringen komen aan de orde. De voormalige thesaurier-generaal van Financiën Kees van Dijkhuizen noemde de gekozen aanpak zelfs ijskoud ‘diefstal’.De nieuwe bewindsman, Marnix van Rij, verdient ook aandacht. Niet alleen was hij als Eerste-Kamerlid vernietigend over hoe Rutte II nu juist box 3 ging aanpassen, hij voorspelde toen al wat er mis zou gaan. Dat juist hij nu voor de klus staat om dit op te lossen, is volgens Jurgen de Vries een ‘blessing in disguise'. Rutte IV kan niet meer duiken en Van Rij zal moeten leveren. PG vertelt daarbij over de rol van Van Rij 20 jaar geleden in het CDA. Daar was hij ook al 'troubleshooter' en dat ging toen - op zijn zachtst gezegd - niet helemaal goed…***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder lezenWimar Bolhuis - De vermogensbelasting van box 3 is onrechtvaardigKamerbrief bij antwoorden op vragen naar aanleiding van de uitspraak van de Hoge Raad van 24 december 2021 inzake box 3Debat in het kort: Tweede Kamer en Van Rij over uitspraak Hoge Raad (2 februari 2022)Bas Jacobs en Sijbrand Cnossen - Belast alle werkelijke vermogensopbrengstenPvdA, GroenLinks, SP - Een eerlijker en socialer land met een progressieve vermogensbelasting***Verder kijkenDebat gemist: Kamerdebat (2 februari 2022)Andere Tijden - De entree van Balkenende***Verder luisteren241 – Investeringskabinet Rutte IV: een breuk met de begrotingstraditie222 - Na de kindertoeslagaffaire. Hoe Nederland rechtsstaat en democratie kan verbeteren. Gesprek met Richard Barrett van de Venetië Commissie147 – De kindertoeslagaffaire: het ging al mis bij de wetgeving120 - Roel Bekker: Waarom bij de overheid dingen zo vaak fout gaan68 - De kindertoeslagaffaire: hoe de Belastingdienst willens en wetens duizenden ouders dupeerde239 - 2022: het jaar van Oranje49 - De koningen van Hispanje die wij altijd hebben geëerd***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:19:29 – Deel 200:46:24 – Deel 3 (het CDA-verleden van Marnix van Rij)01:09:43 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

Europese-Bankpresident Christine Lagarde nodigt ons allen uit, mee te denken over inspirerende mensen die ons als Europeanen doen beseffen hoe mooi het is dat wij samen leven en werken in een continent van grote diversiteit en rijkdom aan beschaving. Die vrouwen en mannen zouden de nieuwe serie eurobiljetten gezicht mogen geven. Zo'n invitatie slaan Jaap Jansen en PG Kroeger natuurlijk niet af!Lagarde noemde als voorbeelden Simone Veil en Leonardo da Vinci. Eminente Europeanen, maar ook een beetje veilig eigenlijk. En bovendien, waarom maar zeven mensen voor zeven biljetten? Stel we zouden thematische groepen euro's gaan maken? Dan kun je die diversiteit van denkers en doeners die de Europese beschaving kenmerkt nog veel meer recht doen, meent PG.Aldus ontstaat in een soort politiek-historisch-culturele brainstorm een Betrouwbare Bronnen-overzicht van Europeanen. En Jaap en PG nodigen hun vrienden van de show uit hun verbeeldingskracht ook aan het werk te zetten.Zelf komen ze met allerlei groepen inspiraties, van helden uit het stripverhaal - een zeer Europese traditie! - naar dichters, denkers en Nobelprijswinnaars. Wat dacht je van Kuifje, volgens Charles de Gaulle zijn enige rivaal? Arturo Toscanini, die geniale musicus en virulente antifascist? Of Jane Austen, want de Europese beschaving strekt verder dan de landen van de eurozone of de EU. PG breekt een lans voor het duo Aristide Briand en Gustav Stresemann. Jaap noemt – heel ondeugend - Margaret Thatcher!En zo gaan we langs op de Disibodenberg bij de wijngaard van Hildegard von Bingen, in het Sint Petersburg van Aleksandr Poesjkin en Anna Achmatova, het Den Haag (en Parijs!) van Christiaan Huygens, het Praag van Rilke en Kafka en het geheime laboratorium in Bletchley Park van Alan Turing. Laat je verrassen door de gezichten voor op de Euro en kom met eigen ideeën via Vriend van de Show!***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Europese Unie en door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder lezenECB to redesign euro banknotes by 2024Pieter Hasekamp - Nederland heeft baat bij een sterkere Europese Unie (28 januari 2022)Nederland in de top van landen met grootste handelsbaten door Europese Unie (CPB, januari 2022)***Verder kijkenNOS Journaal, Introductie van de euro in Maastricht (1 januari 2002)Sophie Wilmès over het Belgische paspoortDe Euro komt eraan! (2001)Christine Lagarde, President of the ECB, signing the euro banknotes (28 November 2019)Margaret Thatcher on Europe: "No! No! No!"ECB-president Mario Draghi in de Tweede Kamer (10 mei 2017)***Verder luisterenWaar moeten de nieuwe eurobiljetten aan voldoen? (NPO Radio 1, 4 januari 2022)124 - 95 jaar Jacques Delors111 - De onverwachte herrijzenis van Helmut Kohl70 - Franz Kafka57 - Alexis de Tocqueville40 - De geniale broers Von Humboldt37 - Iconische Europarlementariër Simone Veil30 - Delors en Thatcher18 - PG blikt vooruit op herdenkingsjaar 2019 (met oa Leonardo da Vinci en Alexander von Humboldt)***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:50:46 – Deel 201:35:39 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

In 1991 werd bovenop het Kremlin de rode vlag gestreken. Het einde van de Sovjet-Unie, niet lang na de mislukte coup tegen Gorbatsjov en Jeltsin, waarover ooggetuige Frans Timmermans vertelde in de vorige aflevering van Betrouwbare Bronnen. In geen land was de impact hiervan zo existentieel als in die andere communistische wereldmacht: China."Observeer kalm. Hou vast aan je lijn. Antwoord sober. En zorg dat je dingen gedaan krijgt." Dat was het eerste advies van de oude leider Deng Xiaoping aan zijn net aangetreden opvolgers. Maar daar bleef het niet bij. Jaap Jansen en PG Kroeger duiken in deze aflevering in de gebeurtenissen in het hart van de macht in China in de weken na de ondergang van het Sovjetrijk.De analyse van Deng over de fouten van Moskou in de decennia sinds het impulsieve bewind van Nikita Chroesjtsjov was snijdend. Ook Gorbatsjov en die coupplegers vond hij eigenlijk maar amateurs zonder langetermijnvisie. Hij was nu 87 en trok zich langzaam terug als leider. Hij wilde een ordelijke, stabiele overgang van de macht. De chaos in Oost-Europa na de val van de Muur zorgde dat hij toch nog één keer moest ingrijpen. Deng aarzelde niet en deed dit op zijn eigen manier. Even subtiel als hard tegelijk.In deze aflevering volgen we Deng Xiaoping precies 30 jaar geleden op zijn zogenaamd nostalgische wintervakantietrip ver weg van het bitterkoude, winterse Beijing naar het warme zuiden van China. Daar kon hij kalm aan doen en zich gezellig verpozen met zijn kleinzoontje en enkele vertrouwelingen met de trein en ook per schip over de Parelrivier. 'Shushu Hao' Deng, 'oud oompje' zou onder de radar van de staatsmedia en de partijbonzen voldongen feiten scheppen.Het begint op het centraal station van Wuhan, waar de plaatselijke chefs hem bij de overstap op het perron gedag komen zeggen. Daar blijkt dat Deng zijn treinreis zorgvuldig gepland had en krachtige boodschappen ging verkondigen, verpakt als werkbezoeken en informele gesprekken met de hightech industrie en hervormingsgezinde partijchefs in de steden langs die Parelrivier.'De Zuidelijke Reis' werd zo een fase van groot politiek gewicht in de ontwikkeling van China en daarmee van de geschiedenis van deze tijd. We varen mee op een boot over de rivier langs het tolhuis van de Qing-keizers en horen hoe Deng zijn reisgenoten uitlegt hoe hij de toekomst ziet van zijn land en de finesses van de ideologische ontwikkeling van socialisme en kapitalisme. De als relaxte vakantietrip verpakte politieke coup eindigt in Shanghai. Daar doet Deng iets dat hij in geen dertig jaar gedaan had. Hij gaat shoppen.De impact van die weken in het warme zuiden na de winterse ondergang van het Sovjetimperium werkt door tot in onze tijd. Wie Xi Jinping ziet opereren en Poetin die vanuit Moskou Rusland weer een gevreesde wereldmacht wil laten lijken, kijkt naar de gevolgen van deze treinreis. En PG vond vond zelfs een zeer opmerkelijke tekst van Deng over Nederland, die laat zien hoe hij de coalitieverhoudingen in de Tweede Kamer op de voet volgde!***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder lezenTHE SELECTED WORKS OF DENG XIAOPING, MODERN DAY CONTRIBUTIONS TO MARXISM-LENINISM Vol. 2 (1975-1982) (hieraan ontleent PG wat hij aan het einde van de aflevering vertelt)***Verder kijkenDeng Xiaoping's Southern Tour in 1992Deng Xiaoping's legacy celebrated in China***Verder luisteren244 - Frans Timmermans over klimaatbeleid, geopolitiek en weerbare democratie235 - De ondergang van de Sovjet-Unie: Gorbatsjov strijkt de rode vlag220 - China's nieuwe culturele revolutie95 - Grote speeches in tijden van crisis (deel 2): Deng Xiao Ping58 - PG over 70 jaar China, de Volksrepubliek van Mao, Deng en Xi30 - Rob de Wijk: het gevaar van China en Trump24 - Ties Dams over China's nieuwe keizer Xi Jinping19 - Anne Applebaum: Poetin en de destabilisering van het Westen10 - Bram van Ojik (GroenLinks) over onze relatie met China***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:38:41 – Deel 201:19:55 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

Nederland Klimaatkampioen van Europa? Die ambitie van Rutte IV vindt Frans Timmermans zeker de moeite waard, maar dan zal ons land toch echt flink aan de slag moeten. We hebben heel wat in te halen en de tijd dringt.In deze aflevering praten Jaap Jansen en PG Kroeger met de man die in de Europese Commissie verantwoordelijk is voor het klimaatbeleid. Ze bespreken een reeks grote uitdagingen waarmee Timmermans, het Europees Parlement en de 27 lidstaten en hun parlementen aan de slag moeten.Jaap en PG zijn ook benieuwd wat de functie ‘eerste vicepresident van de Europese Commissie’ eigenlijk inhoudt. Hij neemt de luisteraar mee in zijn werkweek en de grote diversiteit in soorten werk, in aanpak en in de lagen van politiek en bestuur waarmee hij van doen heeft.Timmermans zag 'Brussel' veranderen van een sterk Frans gekleurde organisatie naar een waarin veel meer culturen en tradities hun plek kregen. Maar voor een Nederlander blijft dat pyramidale van de Franse structuur wennen. Hoe hij met zijn staf en zijn adjudant Diederik Samsom hiermee omgaat geeft een bijzonder inkijkje. En dat geldt zeker voor zijn portretten van de 'presidenten' aan de top van die pyramide. Zijn vorige baas Jean-Claude Juncker en de huidige, Ursula von der Leyen, het maakt verschil.Timmermans vertelt hoe de soms zeer complexe, lastige problemen rond het klimaatbeleid – Europa klimaatneutraal maken in 2050 en daarmee de stijging van de zeespiegel beperken tot anderhalve meter - het uiterste aan stuurmanskunst vereisen. Of het nu de toekomst van biomassa en merkwaardige afspraken van Rutte IV betreft, of de mijnwerkers in Polen, Schiphol en de luchtvaart of een argwanende auto-industrie - altijd weer moeten stappen bedacht worden 'die de mensen meekrijgen en kunnen meemaken'. Daarbij kan geen enkel land alleen en zelfs de EU als geheel de problemen niet aan zonder samen te werken met de rest van de wereld. Klimaat is geopolitiek.Ook de koers van Vladimir Poetin inzake Oekraïne komt mede voort uit de klimaatverandering, legt Timmermans uit. Het land staat voor ongekende problemen.Persoonlijk maakte Timmermans als jonge tweede secretaris op de Nederlandse ambassade in Moskou de coup tegen Michail Gorbatsjov in de zomer van 1991 mee. Hij stond er met zijn neus bovenop en hoorde Boris Jeltsin drie keer dezelfde toespraak houden. De eerste twee keer in kleine kring, de derde keer op de legendarische tank! Poetins gedrag nu maken Timmermans’ belevenissen toen actueler dan ooit.In de actuele crisis aan de oostgrens wordt voor hem des te duidelijker dat Europa allereerst voor zichzelf moet opkomen. Spanningen kunnen onbeheersbaar worden en alleen duidelijke en eensgezinde 'fermheid' overtuigt. Niet alleen naar het Kremlin trouwens. Timmermans wijst ook op diegenen die binnen de EU autoritaire opvattingen en machtsuitoefening bepleiten. Dat negeren zou een fatale fout zijn. Hij eindigt met een hartstochtelijk pleidooi voor een krachtige, weerbare democratie.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Europese Unie en door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder luisteren197 - De ondergang van de Sovjet-Unie: Boris Jeltsin, een tragische held188 - De ondergang van de Sovjet-Unie: 1991, het jaar waarin Gorbatsjov in de afgrond staart en Poetin gemeenteambtenaar wordt154 - Watergezant Henk Ovink: 'Negentig procent van alle rampen in de wereld heeft met water te maken'106 - Diederik Samsom over het Europese klimaatbeleid en het crisisherstelplan55 - Ed Nijpels over zijn Klimaatakkoord37 – GroenLinks Europees lijsttrekker Bas Eickhout***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:52:00 – Deel 201:18:47 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

Een coalitieakkoord dat bedoeld is als ‘afspraken op hoofdlijnen’. Een Kamer die dualistisch wil werken - minder dichtgetikt, met open debat. Een verlangen naar een 'nieuwe bestuurscultuur'. Lukt het hier echte, eerste stappen naar te zetten? Jaap Jansen en PG Kroeger zagen de regeringsverklaring en fractieleiders die het met vallen en opstaan proberen.Op belangrijke thema's leek het bijna al te lukken. Zelfs bij het eerder zo controversiële punt van 'bezuinigingen op de zorg' die er eigenlijk niet waren. Maar zeker ook bij de enorme investeringsfondsen die het coalitieakkoord in gang wil zetten. Bijna achteloos werden soms opvallende stappen gezet. En nieuwe begrippen geïntroduceerd waarvan we nog jaren gaan horen.Zo kwamen er door Laurens Dassen (Volt) nieuwe vormen van analyses van de investeringen en maatregelen van het kabinet, zoals een Generatietoets à la de SER-Jongeren en een Klimaattoets naar Duits model. Opvallend was de respectvolle toon die nu vrij plotseling mogelijk bleek tussen de VVD en Sylvana Simons (Bij1). Hier lijkt iets te zien van 'nieuwe cultuur' en in elk geval vin sfeer en toon.Op andere punten was het vaak - ook aan de kant van premier en oppositiefracties - meer vallen dan opstaan. Daar moesten de coalitiefracties nogal trekken om bruggen te kunnen slaan, zoals bij de aow en de vermogensongeljkheid. Dat leverde voor fijnproevers wel meteen groot nieuws op. Een wat achteloze aankondiging door Rutte van een zogeheten 'IBO' rond de vermogens is voor PG iets om eens goed voor te gaan zitten.Het debat had opvallende momenten. Geert Wilders kreeg van de debuterende fractievoorzitter Jan Paternotte (D66) een koekje van eigen deeg. Wilders’ onbeheerste gedrag en de reacties daarop lieten zien dat binnen de Kamer spanningen leven over hoe Kamervoorzitter Vera Bergkamp haar rol invult.Gedurende het debat kwamen historische woorden en gedachten van allerlei staatslieden aan de orde. Zelfs van Richard Nixon. Rutte blijkt in de eerste vrouwelijke minister, de grande dame van de Katholieke Volkspartij Marga Klompé een nieuw icoon te hebben gevonden. En een prachtige roman en film uit het Italië van begin jaren ’60 was een nog merkwaardiger bron van inspiratie voor Jesse Klaver én Mark Rutte: 'Alles moet veranderen opdat alles hetzelfde blijft.’***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder lezenRegeringsverklaring kabinet-Rutte IV (18 januari 2022)***Verder kijkenDebat regeringsverklaring (dag 1)Debat regeringsverklaring (dag 2)***Verder luisterenLast Friday at 5:00 AM241 – Investeringskabinet Rutte IV: een breuk met de begrotingstraditie240 - Het Franse EU-voorzitterschap als uitdaging voor Rutte IV238 - Kabinetsformatie 2021: Een opmerkelijk coalitieakkoord en de Kamer op zoek naar haar rol233 - Kabinetsformatie 2021: Otto Fricke over de Europese ambities van de nieuwe Duitse regering216 - Crisis op komst: Nederlandse economie loopt vast door tekort aan technisch geschoolde arbeidskrachten161 - Hans van Mierlo, een politieke popster***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:52:12 – deel 201:36:26 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

Adriaan Floriszoon Boeyens is een van de machtigste Nederlanders aller tijden. Hij was de zoon van een scheepstimmerman aan de Oude Gracht in Utrecht, gaf les aan Erasmus, leidde een keizer op, bestuurde een groot deel van Europa en probeerde als paus vanuit het Vaticaan Europa te verenigen. Jaap Jansen en PG Kroeger duiken in zijn turbulente politieke en intellectuele leven.Hij was de eerste en tot nu toe enige Nederlander die het tot paus schopte, al had hij eigenlijk geen zin in die baan. Tot tien keer toe kwam het kiescollege er niet uit, tot ze in ronde 11 besloten een kardinaal te nemen die er niet bij was. Zo werd hij Adrianus de zesde. Overigens heeft paus Franciscus even overwogen zich ook Adrianus te noemen, als eerbetoon aan de zesde.De timmermanszoon - net als Jezus! – maakte ongekend carrière, zeker voor een jongen uit 'het volk'; de niet-aristocratische massa van de steden in Europa. Al jong was duidelijk dat hij een slim ventje was. H kreeg kansen om door te leren en stelde niet teleur. Als twintiger en dertiger schoot hij in Leuven naar de academische top, werd decaan en rector en raakte bevriend met Erasmus. Via en met hem bouwde hij een intellectueel netwerk op in heel Europa, toen een wereld van ongekende expansie en globalisering, intens debat, polarisatie, culturele en intellectuele revoluties.De machtigste dynastie van die tijd haalde Adriaan naar het hof als adviseur, diplomaat een vooral ook huisleraar van het prinsje Karel, een wees die een imperium moest gaan leiden. Die opvoeding tussen 1507 en 1517 beviel zo goed, dat de jonge koning Karel zijn Utrechtse leermeester regent maakte van het Spaanse wereldrijk. Geen landgenoot bestuurde in de voorbije eeuwen zo'n reusachtig geheel.Geen wonder dat de kardinalen in Rome deze collega als de ultieme compromiskandidaat kozen. Adriaan had alles mee qua statuur, reputatie, netwerk en ervaring als bestuurder van complexe apparaten op grote schaal. Erasmus schreef hem een aangrijpende brief waaruit blijkt hoezeer zij beiden beseften dat Paus Adrianus een ongekend zware taak wachtte.In Rome vonden ze hem maar niets. Hij ging sober en doelmatig saneren, inperken, de focus leggen op ingetogen vroomheid; het stichten van vrede, verzoening en op minder uiterlijkheden, feesten en praal. Hij bestreed corruptie en geldzucht. En hij wilde een geopolitieke paus zijn. Toen Adriaan in 1523 al stierf - hij was 64, in die tijd een man op leeftijd dus - waren zijn opponenten zeer opgelucht. De Medici-dynastie nam al snel het Vaticaan weer over.Dat neemt niet weg dat de erfenis van de Nederlandse paus krachtig en lang doorwerkte. Dat is iets wat wij nu – 500 jaar later - pas echt zien.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder lezenTwan Geurts – De Nederlandse Paus Adrianus van Utrecht 1459-1523 (Balans, 2017)Website Adrianusjaar 2022***Verder kijkenDe Hervormers (2017) - deel 1: Luther - Theatergroep AluinDe Hervormers (2017) - deel 2: Paus Adrianus - Theatergroep AluinDe Hervormers (2017) - deel 3: Erasmus - Theatergroep Aluin***Verder luisteren239 - 2022: het jaar van Oranje200 - De Heerser: Machiavelli's lessen zijn nog altijd actueel71 - Caroline de Gruyter: 'Brexit maakt Europa sterker' - De EU als het Habsburgse Rijk van onze tijd49- De koningen van Hispanje die wij altijd hebben geëerd***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:44:39 – Deel 201:26:48 – EindeSee omnystudio.com/listener for privacy information.