
Podcastex - podcast o latach 90. i 00.
Niekoniecznie nostalgiczny podcast o latach dziewięćdziesiątych i zerowych. Prowadzą Bartek Przybyszewski (blog "Liczne rany kłute") i Mateusz Witkowski (Popmoderna.pl, blog "Popland"). Wizuale i muzyka: Michał Kozikowski. Grafika profilowa: Paweł Kuliński (Pan Kulka). Czyta: Tadeusz Drozda.
Latest episodes

Sep 1, 2022 • 2h 28min
ODCINEK 57: Ich Troje, cz. 2
Halo, czy ktoś tu czekał na drugą część naszej razgawory o jednym z największych fenomenów w historii polskiej popkultury? MAMY NADZIEJĘ, bo z przyczyn technicznych nagraliśmy to dwa razy xD
Gdybyśmy chcieli nadać odcinkom o zespole Ich Troje hollowoodzko dramatyczne podtytuły, to do części pierwszej dopisalibyśmy “WZLOT”, a do drugiej: “UPADEK”. No bo umówmy się, Wiśnia i spółka osiągnęli totalny peak w okolicach roku 2002, a wszystko, co działo się później, stanowiło powolny rozkład wszystkiego, co udało im się osiągnąć. Bo co możemy powiedzieć o Ich Troje przy końcu lat zerowych? Sprzedaż jakby nie ta, single od rozgłośni radiowych raczej się odbijały, a czerwonowłose bożyszcze coraz częściej pozwalało sobie na farbowanie skalpu na kolory wskazywane przez tę czy inną firmę.
Nie znaczy to jednak, że w latach 2002-2008, które bierzemy na warsztat, nie wydarzyło się zupełnie nic ciekawego. Był to bowiem czas zbiorów – konsumowano wtedy wszystko to, co zespołowi udało się zasiać płytą “Ad. 4”. Głównym bohaterem tej całej historii był oczywiście Michał Wiśniewski, któremu poświęcono setki artykułów, reality show i film dokumentalny. Powstało też kilka płyt i choć te są z tego wszystkiego najmniej interesujące, to i tak poświęcamy im sporo czasu antenowego.
To co – za to, że jest jak jest napijmy się i posłuchajmy 57. odcinka Podcastexu!

Aug 25, 2022 • 2h 4min
ODCINEK 56: Tomasz Lis, cz. 1
“Co to jest, kurwa, Zbuczyn?” - zakrzyknął kiedyś Tomasz Lis do swoich współpracowników. My odpowiadamy za Wikipedią: Zbuczyn to wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie siedleckim, w gminie Zbuczyn. Leży nad rzeką Zbuczynką, 16 km od Siedlec, przy międzynarodowej trasie E30.
Oczywiście jest możliwe, że Tomasz Lis doskonale wiedział o Zbuczynie (i o Zbuczynce). Wszak to wybitny dziennikarz z niezwykle szerokimi horyzontami. Można by rzec: kwiat rodzimego dziennikarstwa. Postać tak istotna, że mało brakowało, a by prezydentem został. Tylko nie chciał, to nie został.
Młodzież może go dziś kojarzyć z jakże intensywnie prowadzonym profilem na Twitterze, a przecież dorobek Tomasz Lis ma dużo pokaźniejszy - i telewizyjny, i prasowy, i książkowy. A także korespondencyjny - bo przecież ileś lat spędził w Stanach Zjednoczonych, które dla niego i dla wielu innych dziennikarzy jego pokolenia były w latach 90. najważniejszym krajem świata.
W 56. odcinku Podcastexu postanowiliśmy zagłębić się w jego biografię i twórczość, żeby odpowiedzieć na pytanie: skąd wziął się Tomasz Lis? A że gadaliśmy przez 2 godziny i nie wyczerpaliśmy tematu, będzie to dopiero pierwsza z dwóch części.
Zapraszamy do 56. odcinka Podcastexu!

Aug 18, 2022 • 59min
ODCINEK 55: "Poradnik podrywacza" - polska książka o podrywaniu
Po tym, jak prawie pół roku temu omówiliśmy w Podcasteksie książkę “Jak podrywać dziewczyny” Erica Webera, dostaliśmy mnóstwo maili, w których proszono nas o więcej porad dla uwodzicieli, bo te z omawianej pozycji z jakiegoś powodu nie działają!
(tak naprawdę to nie dostaliśmy żadnego takiego maila, i całe szczęście, bo książka Webera to toksyczne gówno; ale mniejsza o to)
Dziś chcielibyśmy przedstawić Wam polską próbę stworzenia kompendium w temacie, czyli “Poradnik podrywacza” autorstwa Łukasza Kuncewicza i Bartłomieja Cieniewskiego z roku 2001.
Rodzima pozycja już na samym początku przedstawia typologię kobiet (romantyczka, idealistka, businesswoman, kumpela i… najczęściej spotykany rodzaj, czyli MIX), a chwilę później przechodzi do tematów tak ważkich, jak prowadzenie rozmów czy kupowanie biletów w kinie. Jest też rozdział o tym, co na randce jeść i co pić pod tytułem – tu niespodzianka – “Co jeść, co pić”.
Ale najciekawsze jest w “Poradniku podrywacza” to, co nie zostało wypowiedziane wprost. Czyli zapis polskiego przełomu wieków, gdy zakochani musieli tak aranżować spotkania, by przy okazji nie dostać w trąbę w jakiejś melinie i nie skończyć rendez-vous bez butów i nowiutkiej Nokii 3210.
Zapraszamy do 55. odcinka Podcastexu!

Aug 11, 2022 • 1h 21min
ODCINEK 54: Karteczki, tazosy i inne kolekcje
Pamiętasz te czasy, gdy przychodziłeś do szkoły, co nie, miałeś dwie Pumby i jednego Aladyna, koleżanka miała Spajsetki, ale takie, co już ci kolega wcześniej dał, więc przed dyskoteką szedłeś kupić Sailorki, żeby podzielić się z nimi z sympatią.
Nie, nie mamy tu na myśli dopalaczy. Piszemy o karteczkach - dziwacznym i chyba dosyć specyficznym fenomenie kulturowym, który w Polsce lat dziewięćdziesiątych i dwutysięcznych podbił nadwiślańskie podbazy i gimbazy. Karteczki - czyli po prostu produkty papiernicze z nadrukami - okazały się być modą zupełnie nieoczekiwaną, oddolną, niemal niewspieraną przez oficjalne kanały marketingowe.
W przeciwieństwie do tazosów, które były już po prostu produktem o zastrzeżonej nazwie, ktorą dało się usłyszeć w telewizji i wyczytać z opakowania czipsów.
Były też albumy z naklejkami, a także pokemony, które postanowiliśmy na potrzeby tego odcinka potraktować przede wszystkim jako starannie naoliwioną machinę marketingową, napędzającą dziesiątki różnych kolekcji - papierowych, plastikowych, naklejanych i jakie tam się komu w okolicach roku dwutysięcznego wymarzyły.
Bo w 53. odcinku Podcastexu pochylamy się właśnie nad kolekcjami - tymi sprzed 15-30 lat. Skąd brały się te dziecięce zajawki? Dlaczego pewne rzeczy w Polsce ładnie chwyciły, a inne zupełnie nie? No i za ile możecie spylić swoje karteczki, jeśli jeszcze jakieś macie w domu? ( ͡° ͜ʖ ͡°)
Zapraszamy do nowego odcinka Podcastexu!
Partnerem epizodu jest Allegro, dzięki któremu nie tylko będziecie w stanie kupić czyjeś archiwalne karty z pokemonami, ale też i inne fanty od wielu sprawdzonych marek. Allegro dysponuje też własną siecią punktów odbioru i nadań – Allegro One Punkt oraz automatami paczkowymi Allegro One Box, które zwiększą twoją wygodę. Zajrzyjcie do nich po odcinku!

Aug 4, 2022 • 2h 5min
ODCINEK 53: Ich Troje, cz. 1
Podcastex wrócił – i to jak w Eos w lekkich jak motyl marzeniach! W pierwszym odcinku po wakacyjnej przerwie rozmawiamy o zespole Ich Troje.
Zjawisku absolutnie wyjątkowym nie tylko na rodzimym rynku muzycznym, ale i w polskiej popkulturze. Pomyśle, który rodził się w bólach, ale gdy się już narodził, to szturmem wziął polskie miasta, miasteczka i wsie.
Zespole, który tradycyjnie wywołał silne i intensywne bóle dup części środowiska opiniotwórczego, co nie przeszkodziło mu na przełomie wieków sprzedać grubo ponad półtora miliona płyt.
O ludziach, których wybory artystyczne były momentami tak ekscentryczne i randomowe, że zbywanie ich hasłami typu “kicz” czy “tandeta” to skandaliczne marnowanie tematu.
Uważamy, że nad Ich Troje warto się pochylić – i to cofając się do lat siedemdziesiątych – by poszukać odpowiedzi na pytanie: dlaczego to właśnie Łągwa, Wiśniewski i Majkowska (oraz w jakimś stopniu Femme) chwycili Polaków za serca i puścili dopiero w drugiej połowie lat zerowych?
Zapraszamy do 53. odcinka Podcastexu, będącego zarazem pierwszą częścią naszej rozmowy o Ich Troje.

Jun 23, 2022 • 1h 43min
ODCINEK 52: Satanic Panic (gościnnie: Łukasz Orbitowski i Olga Drenda)
Partnerem odcinka jest Audioteka, w której znajdziecie m.in. powieść „Kult” Łukasza Orbitowskiego. Do 23 lipca Audioteka daje Wam 30-dniowy, bezpłatny dostęp do usługi Audioteka Klub, pełnej dobrze opowiedzianych historii.
Aby otrzymać dostęp:
1. Wejdź w link: http://fn.audioteka.com/fb/go/podcastex
2. Zarejestruj lub zaloguj się w serwisie Audioteka i aktywuj dostęp.
3. Pobierz aplikację Audioteki, zaloguj się w niej i zyskaj 30-dniowy dostęp do 11 000 audiobooków.
*
W latach 90. szatan czaił się wszędzie.
W muzyce – no wiadomo. Przy czym nie chodzi jedynie o epatujących pentagramami metalowców. Kościół ostrzegał też przed Duran Duran, Ringo Starrem czy Stingiem.
Kreskówki? Oczywiście, choć nie miano na myśli tylko “South Parku”. Zagrożeń duchowych szukano również w “Pokemonach”, nad którymi ręce załamywał niejeden chrześcijański eseista.
Gry wideo – no ba, “Diablo” czy “Doom” jawnie prowokowały osoby wierzące gęstym nagromadzeniem symboli satanistycznych. Jednocześnie jednak polscy duchowni rozpisywali się w swoich książkach o niebezpieczeństwach płynących z grania w “Heroes of Might and Magic III”.
No i “papierowe” erpegi – jeżeli Twoje dziecko się nimi interesuje, to wiedz, że coś się dzieje.
To powszechne poruszenie, część zjawiska określanego jako SATANIC PANIC, przybyło do Polski z Zachodu jeszcze w latach 80., choć w nieco ograniczonym stopniu. Transformacja ustrojowa otworzyła na oścież nadwiślańskie wrota zachodniej popkulturze, a wraz z nią na całego przypełzły narracje amerykańskich protestantów i katolików, które uczulały zatroskanych rodziców na niebezpieczeństwa satanizmu.
A później do akcji wkroczyły media z lubością informujące widzów, słuchaczy i czytelników o kolejnych RYTUALNYCH morderstwach, okaleczeniach i zbezczeszczeniach… z których tylko niektóre miały rzeczywiście cokolwiek wspólnego z jakkolwiek rozumianym satanizmem. Mało tego: tylko niektóre rzeczywiście się wydarzyły.
Jakie wydarzenia miały wpływ na powstanie Satanic Panic na Zachodzie? Co o satanizmie mówiło się w PRL-u? Do jakich zbrodni rzeczywiście doszło w Polsce? I dlaczego najbardziej satanistycznym pokemonem jest niewinny na pierwszy rzut oka Bellsprout?
Zapraszamy do ostatniego w tym sezonie, 52. odcinka Podcastexu, w którym gościnnie wystąpili Łukasz Orbitowski oraz Olga Drenda.
Z drugim sezonem Podcastexu wracamy w sierpniu!

Jun 16, 2022 • 1h 4min
ODCINEK 51: "Kiler"
Przez większą część lat 90. polska publiczność była umiarkowanie zainteresowana kupowaniem biletów na polskie filmy. Nawet głośne przeboje, takie jak “Psy” czy “Młode wilki”, sprzedawały po plus-minus pół miliona biletów i w box office ulegały amerykańskim produkcjom.
A potem w 1997 roku przyszedł “Kiler” i rozdupcył konkurencję zarówno lokalną, jak i zagraniczną - na film sprzedano 2,2 miliona (!) biletów. W latach 90. przebój Machulskiego udało się przebić jedynie “Panu Tadeuszowi” i “Ogniem i mieczem”, które weszły na ekrany 2 lata później. Ale liczb, które zrobiły superprodukcje Wajdy i Hoffmana (odpowiednio: 6 i 7 milionów widzów), nie udało się później pobić żadnemu innemu filmowi, czy z Polski, czy z zagranicy. To były kosmicznie (jak na polskie warunki) drogie projekty zrealizowane po to, by zarobić kosmiczne (jak na polskie warunki) pieniądze, również na uczniach szkół podstawowych i średnich.
“Kiler” w tym towarzystwie prezentuje się jak ubogi krewny - zrealizowany za śmieszne (nawet jak na polskie warunki) 1,5 miliona złotych, nakręcony ekspresowo w 30 dni. A jednak pykło - i więcej polskich widzów było zainteresowanych opowieścią o taksówkarzu omyłkowo wziętym za mafijnego asasyna niż “Kosmicznym meczem” czy sequelem “Parku Jurajskiego”.
Czemu Polacy tak pokochali “Kilera”? Jak wyglądała pierwsza wersja scenariusza? Którym aktorom i aktorkom Machulski rozruszał w 1997 karierę? I jak to było z tymi hollywoodzkimi planami na stworzenie remake’u?
Zapraszamy do 51. odcinka Podcastexu, w którym gościnnie wystąpił krytyk filmowy Michał Piepiórka, autor książki "Rockefellerowie i Marks nad Warszawą. Polskie filmy fabularne wobec transformacji gospodarczej".

Jun 9, 2022 • 1h 25min
ODCINEK 50: Urodzinowe (i jubileuszowe) Q&A
Dlaczego szkalujemy papieża? Czy mieliśmy w domu boazerię? Czy pamiętamy naszą pierwszą wizytę w McDonaldzie? Czy Podcastex gumę Turbo żuł? Jaki był nasz ulubiony gadżet z "Kaczora Donalda"? I wreszcie: truskawki z ryżem czy z makaronem?
Na te i inne pytania odpowiadamy w drugim Q&A Podcastexu nagranym po pierwsze z okazji 50. epizodu, po drugie z powodu stukniętego nam właśnie roku. Zapraszamy!

Jun 2, 2022 • 1h 40min
ODCINEK 49: Noc teczek, "Lewy czerwcowy" i "Nocna zmiana"
W podcaście analizowane są kontrowersyjne wydarzenia z czerwca 1992 roku, w tym noc teczek i odwołanie rządu Jana Olszewskiego. Poruszane są mity polityczne, które do dziś wpływają na debatę publiczną. Uczestnicy dzielą się osobistymi doświadczeniami z epoki oraz wpływem popkultury na postrzeganie tamtych czasów. Wspomniane są postacie takie jak Jarosław Kaczyński oraz wpływ lustracji. To refleksja zarówno nad historią, jak i nad satyrycznym postrzeganiem polityki lat 90.

May 26, 2022 • 1h 14min
ODCINEK 48: "Tik-Tak"
„Która godzina? - pyta rodzina -
Jak kraj jest wielki wszerz i wzdłuż”
Tak, młodzież już nie pamięta, ale w latach 90. w Polsce nie było zegarków, czas odmierzaliśmy przy pomocy patyków wbitych w ziemię, zdani na łaskę światła słonecznego. NO DOBRZE, ALE TAK SERIO: historia „Tik-Taka” sięga jeszcze lat 80., a kwestie związane z czasem odgrywały w programie marginalną rolę. Chodziło o edukację, o rysowanie, o jajcowanie i, może przede wszystkim, muzykę! To z „Tik-Takiem” związane są narodziny słynnych Fasolek, to z „Tik-Taka” dowiadywaliśmy się, że każdy ma jakiegoś bzika, a mydło lubi zabawę. To „Tik-Tak” straszył nas „zmorą z telewizora” i mocno duchologiczną czołówką.
W najnowszym odcinku nie tylko zachwycamy się piosenkami Fasolek, ale szukamy też odpowiedzi na pewne fundamentalne pytania: czy „Tik-Tak” zainspirował twórców Krainy Grzybów? Czy Jarosław Jakimowicz i Magdalena Ogórek to tak naprawdę Krzyś i Ciotka Klotka? Czy Jan Borysewicz myślał podczas występu w programie o alkoholu? Oraz: gdzie pracuje dziś Zając Poziomka?
Naszą gadaninę wzbogacą wspomnienia Krzysztofa Marca, czyli samego PANA TIK-TAKA – dziękujemy za przyjęcie zaproszenia <3
Wszyscy gotowi? Można zaczynać? W takim razie zapraszamy serdecznie do odsłuchania 48. odcinka Podcastexu!