9/11 herinneren we ons als het moment waarop het kwaad zich in alle hevigheid stortte op de liberale, westerse wereld. Het moment waarop vanzelfsprekend vertrouwen veranderde in automatisch wantrouwen. Het moment waarop de vijand onze vrijheid als verachtelijke decadentie zag. Het moment waarop een miljardenindustrie ontstond: de beveiliging, die kantoren in bunkers veranderde en vliegvelden in vestingen. ‘Het einde van de onschuld,’ zeiden we tegen elkaar. Er is veel veranderd in die 23 jaar.
Er is ook een hoop veranderd door die andere 9/11 – 11 september 1973, nu vijftig jaar geleden. Toen de democratisch gekozen socialistische president van Chili, Salvador Allende, door de krijgsmacht werd afgezet, zelfmoord pleegde en werd opgevolgd door generaal Augusto Pinochet, die al spoedig het parlement en bijna alle instituties buiten werking stelde en 17 jaar een schrikregime voerde. 3.200 mensen verdwenen of werden vermoord – net zoveel als op die andere 9/11. 40.000 burgers werden politieke gevangenen, die meedogenloos werden gemarteld. In tegenstelling tot die andere 9/11 was Amerika geen slachtoffer, maar medeplichtig.
In 1961 had president Kennedy de Alliantie voor Vooruitgang opgezet, een organisatie die de verspreiding van het socialisme door Latijns-Amerika bestreed. Chili kreeg, onder Allende’s voorganger Frei, enorm veel steun. Anti-Allende media kregen subsidie van de CIA. Met de keuze van Allende, zagen Richard Nixon, inmiddels president, en zijn rechterhand, Henry Kissinger, twee gevaren: een marxistische dreiging voor het hele continent, en de onteigening van lucratieve kopermijnen en een telecombedrijf, alle Amerikaans bezit. De staatsgreep leidde tot grote onrust in de VS, wat Nixon, die toen tot over zijn oren in de Vietnamoorlog en Watergate zat, slecht uitkwam en dus ontkende hij rechtstreekse betrokkenheid. Maar, zoals de officiële historicus van het State Department keurig meldt, een onderzoek door de Senaat toonde aan dat Amerika weldegelijk de handen in de staatsgreep had gehad.
Dezer dagen maken wij ons erg druk over Russische en Chinese bemoeienis met onze verkiezingen, overheden en bedrijven. De Amerikanen deden het in de jaren ’60 en ’70 nog niet via cyber, dus het middel verschilde, maar verder leek het erg op elkaar. Het is ook maar hoe je ernaar kijkt. De huidige rechtse oppositie in Chili verzet zich tegen officiële herdenkingen. ‘Vooringenomen en links’ noemen ze het. Pinochet overleed in 2006 op 91-jarige leeftijd. Hij heeft nooit voor de rechter gestaan.
See omnystudio.com/listener for privacy information.