Coen van de Ven, politiek redacteur van De Groene Amsterdammer, verkent samen met wetenschapper Joris Verbeek het elitair-imago dat de linkse politiek achtervolgt. Ze analyseren hoe dit beeld de afgelopen decennia is ontstaan en versterkt door rechtse partijen als de PVV. De fusie van de Partij van de Arbeid en GroenLinks laat de verdeeldheid binnen links zien over het eliteverwijt. Daarnaast wordt het beleid en de onderlinge relaties binnen linkse partijen besproken, evenals de opkomende noodzaak voor een krachtigere stem vanuit de linkerflank.
Het negatieve imago van de linkse politiek als elitair is versterkt door retoriek van partijen zoals de PVV, met succes.
De fusie van PvdA en GroenLinks creëert kansen en uitdagingen voor linkse partijen in hun communicatie en positionering.
Deep dives
Het Begrip 'Linkse Elite'
Het begrip 'linkse elite' is in de afgelopen jaren als scheldwoord gaan functioneren in de Nederlandse politiek, vooral aangewakkerd door politieke figuren zoals Geert Wilders en Martin Bosma. Deze termen zijn niet alleen als jargon in de publieke discussie opgedoken, maar zijn ook systematisch gebruikt om de linkse partijen in een negatief daglicht te stellen. Onderzoek toont aan dat de perceptie van 'links' in de samenleving is veranderd, waarbij het nu vaak geassocieerd wordt met elitisme, ondanks dat deze partijen historisch gezien een grote rol hebben gespeeld in de politiek. Dit leidt tot een paradox waar links, dat om verandering en het welzijn van de samenleving streeft, vermeden wordt door de kiezers die zich identificeren met het idee van een elitair bestuur.
De Rol van Data-analyse
Het gebruik van data-analyse biedt een diepere kijk op hoe de term 'links' in de media en politiek in de loop der tijd is gemuteerd. Onderzoekers hebben gegevens uit meer dan 30.000 krantenartikelen en honderden kamerdebatten geanalyseerd om te begrijpen wanneer en hoe de link tussen 'links' en 'elitair' ontstond. Deze benadering stelt de onderzoekers in staat om trends en patronen te herkennen die anders misschien over het hoofd gezien zouden worden. Het laat ook zien hoe bepaalde politieke strategieën door de jaren heen effect hebben gehad op de publieke perceptie van links en de elite.
De Veranderingen in Politieke Communicatie
De manier waarop politiek wordt gecommuniceerd in debatten en media heeft sterk bijgedragen aan de negatieve connotaties rondom de linkse ideologie. Debatten worden vaak gekenmerkt door retorische aanvallen van rechtse partijen, met het gebruik van woorden als 'elitair' als een krachtige aanval op tegenstanders. Dit creëert een omgeving waarin linkse politici vaak de rol van verdediger moeten aannemen, in plaats van de morele autoriteit te behouden. Hierdoor is er een verschuiving zichtbaar waar linkse partijen zich steeds meer moeten verantwoorden, terwijl rechtse partijen als de PVV hun macht en invloed benutten om ongelijkheden in de samenleving te belichten.
De Fusie tussen PvdA en GroenLinks
De fusie tussen de PvdA en GroenLinks brengt zowel kansen als uitdagingen met zich mee, vooral in termen van hoe deze partijen zich positioneren in de hedendaagse politiek. Hoewel de inhoudelijke standpunten dichter bij elkaar liggen, verschillen ze in hun cultuur en communicatiestijl. Dit leidt tot spanningen binnen de nieuwe formatie over hoe zij zichzelf moeten presenteren aan de kiezers. De uitkomst van deze fusie zal niet alleen bepalen hoe deze partijen in de toekomst functioneren, maar ook hoe zij de strijd om de publieke perceptie van 'links' zullen aangaan tegen de opkomst van rechtse narratieven.
De linkse politiek worstelt al geruime tijd met het verwijt elitair te zijn, zeker sinds de laatste verkiezingen. Hoe is dit beeld ontstaan? De Groene Amsterdammer en de Data School (Universiteit Utrecht) onderzochten de ontwikkeling van het begrip 'links' in de afgelopen drie decennia. Wat blijkt? Het begrip is in die periode ingrijpend veranderd.
Wie zijn de aanjagers van dit elitaire beeld van links? Data, verzameld uit krantenartikelen en Kamernotulen, toont aan dat vooral de PVV, met Geert Wilders en Martin Bosma in de hoofdrol, dit beeld heeft versterkt. En met succes: links is in de recente geschiedenis niet eerder zó klein geweest.
Hoe gaat links om met dit eliteverwijt? De fusie van de Partij van de Arbeid en GroenLinks laat zien dat er binnen links geen eenduidig antwoord is op deze kwestie.
In deze aflevering gaat presentator Kees van den Bosch in gesprek met wetenschapper Joris Verbeek en Groene-redacteur Coen van de Ven over hun onderzoek.