De Groene Amsterdammer Podcast

Frank Westerman, schrijver en journalist, onderzoekt de schokkende massazelfmoord in Jonestown en de ideologie van sekteleider Jim Jones. Hij reflecteert op zijn eerdere fascinatie en hoe hij nu, door de jungle van Guyana te bezoeken, een nieuw perspectief krijgt. Westerman bespreekt ook de uitdagingen van ontwikkeling in postkoloniale contexten, de nuances van menselijke motieven versus ideologieën, en pleit voor twijfels en voorzichtigheid tegenover utopieën. Zijn ervaringen als ontwikkelingswerker geven diepte aan zijn zoektocht naar betekenis.

Coen van de Ven, een journalist met een scherp oog voor Haagse politiek, en Kim van Keken, gespecialiseerd in campagnetrends, analyseren de recente verkiezingscampagne. Ze bespreken de strijd tussen D66 en PVV en de opvallende momenten zoals de rel rond Douwe Bob. Timmermans' aftreden en Jetten's innovatieve campagnestrategieën komen aan bod. Ook reflecteren ze op de impact van sociale media op jongeren en speculeren ze over de toekomstige regeringscoalitie.

Marijn Kruk, een onderzoeker en schrijver gespecialiseerd in illiberale en rechts-populistische bewegingen, deelt zijn inzichten over de aantrekkingskracht van rechts-populistische retoriek. Hij bespreekt hoe rechtse stemmen grote invloed hebben op het publieke debat door angst en beelden van de 'boze burger' effectief te gebruiken. Kruk stelt dat links meer eigen beelden moet creëren om deze retoriek te weerleggen. De noodzaak om de onderliggende culturele angst te erkennen en te nuanceren, is cruciaal in de strijd tegen de opmars van populistisch rechts.

Israël-correspondent Simone Korkus vertelt hoe in Israël wordt gereageerd op het bestand rond Gaza dat onder Amerikaanse druk is afgedwongen. En wat betekent dit voor de politieke toekomst van Netanyahu? In Historische Woorden trolt NAVO-secretaris-generaal Mark Rutte met behulp van de film The Hunt for Red October om te spotten met de militaire macht van Rusland. Met Groene-redacteur Yaghoub Sharhani praten we over de vastgoed- en vredesfantasieën die de VS op Gaza projecteren. Economische groei zonder politieke verandering bestaat niet, concludeert hij. Productie: Gizelle Mijnlieff.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Vijf biografieën over prominente journalistieke figuren uit de twintigste eeuw – Jan Blokker, Theo van Gogh, Hugo Brandt Corstius, Ischa Meijer en Michaël Zeeman – zijn in de afgelopen twee jaar verschenen. Marja Pruis, hoofd van de cultuurredactie van De Groene, zag bij deze mannen een aantal opvallende overeenkomsten: allemaal hadden ze een groot ego, een grote mond en geen angst om hard of onaardig te zijn, zeker niet over vrouwen. Toen Pruis zelf als jonge student de journalistiek-literaire wereld wilde betreden, waren hun stemmen dominant. Ze keek tegen hen op. Later in haar studententijd werd ze activistischer en feministischer. Ze ketende zich vast aan hekken bij kerncentrales en las met een leesgroep De tweede sekse van Simone de Beauvoir. Langzaam kwam ze erachter dat ze een deel van de misogynie van deze mannen zelf had geïnternaliseerd – iets waarvan ze gelooft dat ze er nog steeds niet volledig van bevrijd is. In de podcast overpeinst Pruis wat deze mannen hebben betekend voor Nederland en voor haar persoonlijk. Ook reflecteert ze op de vraag of dit type man in de 21ste eeuw inmiddels is uitgestorven of nog steeds voortleeft. Productie: Kees van den Bosch en Eva Markx.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Thomas Spijkerboer, hoogleraar migratierecht aan de Universiteit Gent, onderzocht samen met een team van lokale experts en onderzoekers wat de gevolgen zijn van de deals die Europa sluit met vooral Afrikaanse landen. Het idee is dat vluchtelingen zo ver mogelijk van de Europese grenzen worden opgevangen en tegengehouden. Daarom helpt Europa met het opzetten van lokaal vluchtelingenbeleid in landen als Egypte, Niger, Servië en Tunesië — en neemt het het daarbij niet altijd zo nauw met de mensenrechten. De eerste deal werd in 2016 gesloten met Turkije, en die geldt nog altijd als een groot succes. Maar klopt dat beeld wel? En wat zijn de gevolgen van dat Europese ‘helpen’? Wat doet bijvoorbeeld de Tunesische dictator Saied met dat geld? Productie: Kees van den Bosch en Simon van den Oever.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Vaak wordt de vraag gesteld of Israël tegelijk een joodse én een democratische staat kan zijn. Wie terugkijkt naar de geschiedenis van de zionistische beweging en de ideeën van vroegere joodse denkers, ziet dat dit debat al veel langer speelt. Rond de term antizionisme bestaat veel verwarring. Dat hangt samen met de verschillende manieren waarop men naar het zionisme keek: als een nationale beweging of juist als een culturele en intellectuele stroming. Tegenwoordig wordt kritiek erop vaak al snel als antisemitisch bestempeld, terwijl er ook binnen de joodse gemeenschap zelf altijd stevige kritiek is geweest. Orthodoxe, liberale en seculiere joden hebben elk hun eigen bedenkingen geuit, en juist de grote keerpunten in de geschiedenis hebben het zionisme gevormd tot wat het nu is. Schrijver en religiewetenschappe Martine van den Berg vertelt hierover, onder meer aan de hand van het werk van de joodse denker Yeshayahu Leibowitz. Ze bespreekt zijn visie op de toekomst van Israël en wat hij in zijn eigen tijd al zag gebeuren. Haar bijdrage komt voort uit materiaal dat ze eigenlijk had willen opnemen in haar nieuwe boek De genesis van het verraad, maar dat daar niet goed in paste. Deze week wordt de podcast gepresenteerd door Stephan Sanders, omdat Kees van den Bosch er niet bij kan zijn. Productie: Stephan Sanders, Gizelle Mijnlieff, Matthijs Domen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Met onze nieuwe Groene-columnist Nicholas Mulder bespreken we hoe Trump volhardt in zijn handelsoorlog en ruzie maakt met vrijwel de hele wereld. Mulder legt uit waarom Amerika juist zijn traditionele bondgenoten dwarszit. In Historische Woorden klinken Trump en Netanyahu, die een vredesplan voor Gaza opstelden. Correspondent Marjon van Royen schetst de stand van zaken in Brazilië, dat afrekende met autocraat Bolsonaro en nu een toekomst zoekt op basis van een oud recept. Premier Lula da Silva maakte Braziliaans nationalisme weer links en koos nieuwe bondgenoten voor het land. Productie: Gizelle Mijnlieff.See omnystudio.com/listener for privacy information.

We hebben in Nederland te maken met een uitzonderlijke therapiecultuur: er zijn drie keer zoveel psychologen als tandartsen, en steeds meer mensen komen met burn-outs en depressies in de geestelijke gezondheidszorg terecht. Het gevolg: de wachtlijsten voor psychische hulp groeien, en aan de rand van de GGZ bloeit een rijk alternatief therapielandschap op. Voor haar nieuwe boek In therapie trok journalist en schrijver Lena Bril, na zelf jarenlang bij verschillende therapeuten te hebben gezeten, de therapiejungle in. De vraag die haar maar niet losliet: waarom zoeken zoveel mensen hun heil bij een psycholoog of coach? En: wat werkt er nou écht? Ze bewandelde in die zoektocht niet alleen het pad naar de ‘klassieke’ GGZ-psycholoog, maar probeerde daarnaast behandelingen uit het alternatieve circuit: paardencoaching, familieopstellingen en truffeltherapie, bijvoorbeeld. Wat blijkt? Het onderscheid tussen wat therapievormen ‘effectief’ of ‘niet-effectief’ maakt, is nauwelijks te herkennen: van placebotabletten kikkert men net zo goed op als van bewezen behandelmethodes, en zelfs hoogaangeschreven coaches kunnen onzin verkopen.  Hoe kan het dat steeds meer mensen in therapie gaan, en hoe steekt dat alternatieve landschap precies in elkaar? Kees van den Bosch spreekt hierover met Lena Bril. Productie: Kees van den Bosch en Simon van den OeverSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Laurens Ham, universitair docent moderne Nederlandse letterkunde, onderzoekt samen met Frank Keizer hoe de BVD in de jaren vijftig journalisten en kunstenaars, waaronder een infiltrant bij De Groene Amsterdammer, in de gaten hield. Ze onthullen de invloed van de BVD op de Nederlandse literaire geschiedenis en bespreken de angst voor communisme na de oorlog. Daarnaast onderzoeken ze ethische vragen rondom publicatie en hoe de vrijgave van archieven hun onderzoek heeft verrijkt. Wat zegt dit alles over de huidige monitoring van journalisten?