De grote belofte van hersenimplantaten lijkt steeds dichterbij te komen. Wat ooit begon als sciencefiction, komt nu steeds meer in beeld als mogelijke realiteit. De vraag die daarbij op tafel ligt is niet langer óf dit ooit kan, maar wanneer technologie zo ver gevorderd is dat iemand simpelweg aan de beurskoers van Nvidia denkt en die koers vervolgens direct in zijn hoofd ziet verschijnen. Het idee van een brain-to-cloud interface roept niet alleen vragen op over techniek, maar ook over toepassingen, snelheid van leren en de mogelijkheid om kennis van de een direct in de hersenen van de ander over te dragen.
Voor wetenschappers die werken aan hersenimplantaten begint het vaak met de medische toepassingen. Kun je blinde mensen weer zicht geven, al is het slechts in contouren? Onderzoekers werkten aanvankelijk met duizend elektrodes, maar de voortgang zit niet alleen in aantallen. De rol van software en interpretatie van signalen is minstens zo groot. De vraag is of verbeteringen in hardware en algoritmes ook echt leiden tot bruikbare resultaten bij patiënten. Daarbij spelen klinische proeven met zowel dieren als mensen een rol. In Europa zijn er inmiddels ook voorbeelden, waaronder de bekende casus van een Spaanse patiënte. Tegelijkertijd krijgt het onderwerp een commerciële kant met startups als Phosphoenix, die werken aan concrete toepassingen.
De maatschappelijke discussie wordt gevoed door berichtgeving in de media. Zo verschenen recent artikelen over experimenten waarbij hersensignalen worden gebruikt om spraak te vertalen, de publiciteit rond de eerste patiënt van Neuralink, en de ontwikkelingen in China waar een implantaat van 26 millimeter een patiënt in staat stelt met gedachten te schaken. Ook grote bedrijven als Apple kijken naar toepassingen waarbij apparaten zoals iPads en iPhones via hersensignalen kunnen worden bestuurd. De vraag is telkens of dit diepe invasieve technologie vergt, of dat lichtere vormen ook mogelijk zijn.
Daarnaast rijst de vraag of dezelfde technieken die nu worden ingezet voor parkinson ook bruikbaar zijn voor de behandeling van depressie of dwangstoornissen. De hardware zelf varieert van standaardprocessors tot chips die de architectuur van het brein proberen na te bootsen. Onderzoek richt zich daarnaast op niet-invasieve methodes zoals TD-fNIRS, terwijl commerciële partijen als Kernel met eigen oplossingen komen.
Toch gaat het niet alleen over techniek. Wanneer hersenen direct met de cloud kunnen worden verbonden, komt de vraag wie eigenaar is van die data en welke ethische grenzen getrokken moeten worden. Het gesprek over hersenimplantaten gaat daarmee over veel meer dan medische innovatie of technologische vooruitgang.
Gast
Pieter Roelfsema
Video
Youtube
Links
Hosts
Ben van der Burg & Mark Beekhuis
Redactie
Daniël Mol
Rosanne Peters
See omnystudio.com/listener for privacy information.
De Technoloog | BNR