#235 - 'Wat Trump en Musk doen kost mensenlevens!' Over naastenliefde en eigenbelang (met Paul Schenderling en Stefan Paas)
Mar 1, 2025
auto_awesome
Paul Schenderling, een econoom gespecialiseerd in economische onrechtvaardigheid, en Stefan Paas, theoloog aan de VU, bespreken de schrijnende gevolgen van het stoppen van noodhulp door landen als de VS en het VK. Ze onderzoeken de morele verplichtingen van rijke landen en de gevolgen van bezuinigingen op ontwikkelingshulp voor kwetsbare bevolkingsgroepen. De aflevering richt zich op de emotionele impact van economische beslissingen en pleit voor eerlijke handel en empathie in een steeds egocentricere wereld.
De drastische bezuinigingen op ontwikkelingshulp door de VS hebben directe gevolgen voor miljoenen mensen en hun toegang tot essentiële hulp.
Eerlijke handel en leefbare lonen zijn cruciaal voor het verbeteren van de levenskwaliteit van mensen in ontwikkelingslanden en bevorderen economische rechtvaardigheid.
Empathie en het delen van persoonlijke verhalen uit het mondiale zuiden zijn essentieel voor bewustwording over de impact van economische ongelijkheid en armoede.
Deep dives
Gevolgen van bezuinigingen op ontwikkelingshulp
De drastische bezuinigingen op ontwikkelingshulp door de Verenigde Staten, met kortingen tot wel 90%, hebben directe en verstrekkende gevolgen voor miljoenen mensen wereldwijd. Veel cruciale vormen van hulp, zoals noodhulp en gezondheidszorg, komen in gevaar, wat leidt tot ernstige taiïeën voor de mensen die afhankelijk zijn van deze steun. Voorbeelden van impact zijn ontslagen medewerkers bij hulporganisaties en gesloten noodhospitalen die essentieel zijn voor overlevenden in conflictgebieden, inclusief Oekraïne. Dit levert niet alleen gevaar op voor de menselijke levens, maar benadrukt ook de economische en sociale gevolgen door verminderde voedselvoorzieningen en medische zorg.
De rol van rechtvaardige economische structuren
Economie speelt een centrale rol in de realisatie van een rechtvaardiger samenleving, waarbij de verbondenheid tussen rechtvaardigheid en economische structuren van groot belang is. Het concept van een leefbaar loon is cruciaal, aangezien dit het verschil kan maken tussen armoede en welvaart voor veel mensen in ontwikkelingslanden. Het belang van eerlijke handel en het betalen van rechtvaardige prijzen voor producten uit het mondiale zuiden wordt onderstreept, aangezien het een directe invloed heeft op de levensstandaard van de mensen die deze producten maken. Het herinrichten van de economie met aandacht voor rechtvaardigheid kan leiden tot een betere levenskwaliteit voor velen, wat essentieel is voor een samenleving die zich wil ontwikkelen.
Kritiek op de neoliberale economie
De criticaster van de neoliberale economie benadrukt dat de ideologie voor veel landen in het mondiale zuiden schadelijk is, doordat het hen de kans ontzegt om zich economisch te ontwikkelen. Het voortdurend benadrukken van vrije markten en het zich onttrekken aan ontwikkelingshulp staat in contrast met de werkelijkheid van armoede waar landen in het globale zuiden mee te maken hebben. Dit heeft geleid tot groeiende twijfels over het nut van ontwikkelingshulp en de effectiviteit van vrijhandel in het bevorderen van echte economische groei in deze landen. De rol van landen zoals de VS in het verstoren van de ontwikkeling en het creëren van afhankelijkheid is een belangrijke discussie die steeds urgenter wordt.
Belang van empathie en verhalen
Empathie en het delen van verhalen uit het mondiale zuiden spelen een essentiële rol in het begrijpen van de impact van economische beslissingen op mensenlevens. Door mensen in staat te stellen hun ervaringen en worstelingen te delen, kan een diepere verbinding en breed gedragen bewustzijn ontstaan over de gevolgen van armoede. Het bekijken van documentaires en het luisteren naar verhalen van mensen die lijden onder de gevolgen van economische ongelijkheid kan bewustwording en actie stimuleren. Deze verhalen herinneren ons eraan dat achter elk cijfer en beleid echte mensen staan die ons hulp nodig hebben.
Noodzaak van structurele veranderingen
Structurele veranderingen in de mondiale economie zijn cruciaal om een fundamentele verschuiving richting gelijkheid en rechtvaardigheid te bewerkstelligen. Dit houdt in dat er concrete stappen moeten worden ondernomen om eerlijke lonen en betere arbeidsomstandigheden te waarborgen voor mensen in het globale zuiden. Initiatieven zoals Fairchain, die ervoor zorgen dat producenten in het mondiale zuiden eerlijk betaald worden, kunnen helpen om lokale economieën op te bouwen. Het creëren van krachtige initiatieven gericht op economische rechtvaardigheid en duurzame ontwikkeling is essentieel om een prijs- en winstmodel aan te passen die ten goede komt aan iedereen.
Hoopvolle wegen naar economische rechtvaardigheid
Er zijn verschillende hoopvolle wegen om bij te dragen aan economische rechtvaardigheid, waarbij individuen en gemeenschappen een belangrijke rol spelen. Het verbeteren van de toegang tot eerlijke handel en het ontwikkelen van initiatieven die lokale ondernemingen ondersteunen, zijn belangrijke stappen. Daarnaast kan het verhogen van bewustzijn over de impact van consumptiekeuzes op de levens van mensen in het mondiale zuiden zorgen voor een verschuiving in koopgedrag. Door actie te ondernemen en te pleiten voor gerechtigheid, kunnen individuen en gemeenschappen daadwerkelijk bijdragen aan positieve veranderingen in de wereld.
Het zijn bizarre tijden, we hebben allemaal gezien wat er in het Witte Huis is gebeurd en hoe Trump telkens met zijn uitspraken en acties het nieuws domineert. Maar in deze aflevering houden we onze ogen op de bal: wat is er het meest van belang? Nou, bijvoorbeeld dit:
We leven in een tijd waarin de rijkste man ter wereld – Elon Musk – noodhulp aan de allerarmsten stop kan zetten.
Want dat is wat er is gebeurd in de VS, waar USAID - de hulporganisatie van de Amerikaanse overheid zelf – drastisch wordt gekort. Tot wel 90%! En de gevolgen zijn gigantisch, dat zul je horen in deze aflevering.
Maar de VS staan niet alleen, want ook Engeland, Duitsland en Nederland gaan snijden in ontwikkelingshulp. In ons eigen land zei Minister Klever dat het Nederlandse eigenbelang voortaan voorop moet staan.
Wat is er aan de hand? Zijn dit logische bezuinigingen of zijn we op weg naar een egocentrische wereldorde, waarin geen ruimte meer is voor naastenliefde? Wat kunnen we doen?
Dat vragen we aan econoom Paul Schenderling – vaste luisteraars weten dat afleveringen met hem altijd indrukwekkend zijn, boordevol eye-openers. Ook nu weer.
David Boogerd spreekt hem uiteraard samen met vaste gast theoloog Stefan Paas, hoogleraar aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.
We gaan weer live met De Ongelooflijke! Donderdagavond woensdagavond 26 juni staan we live in de Nieuwe Buitensociëteit in Zwolle. Kaarten zijn te boeken via eo.nl/ongelooflijke.
