Gościem jest prof. Piotr Durka, fizyk z Uniwersytetu Warszawskiego i pionier neuroinformatyki w Polsce, który bada interfejsy mózg-komputer. Opowiada o trudności w symulacji nawet prostego mózgu nicienia, co pokazuje ograniczenia obecnej technologii. Zastanawia się nad tym, czy maszyny mogą mieć świadomość i wyzwania związane z wykorzystaniem AI w dziennikarstwie, a także nad ryzykiem związanym z bezpieczeństwem danych. Podkreśla znaczenie realistycznego myślenia o AI i etycznych implikacjach technologii.
01:49:06
forum Ask episode
web_stories AI Snips
view_agenda Chapters
auto_awesome Transcript
info_circle Episode notes
insights INSIGHT
Zrozumienie Mózgu To Zestaw Przybliżeń
Mózg rozumiemy fragmentarycznie; nauka tworzy przybliżenia ukierunkowane na konkretne cele.
Pełne zrozumienie działania całego mózgu wciąż nam umyka i wymaga wielu celowych modeli.
question_answer ANECDOTE
Nicieniak, Który Uczy Pokory
C. elegans ma 302 neurony i identyczny konektom, więc jest idealnym modelem porównawczym.
Mimo to od prawie pół wieku nie udało się przenieść jego zachowania do komputera.
insights INSIGHT
Sztuczny Neuron To Upraszczający Sumator
Sztuczny neuron to dramatyczne uproszczenie biologicznego neuronu; to liniowy sumator.
Ten model daje użyteczne metody statystyczne, ale nie oddaje większości biologicznych mechanizmów.
Get the Snipd Podcast app to discover more snips from this episode
Wiecie, że do dziś nie potrafimy zasymulować działania mózgu prostego nicienia? – Sztuczny model przeniesiony do komputera nie działa tak jak prawdziwy mózg tego robaczka. Nie odzwierciedla jego dylematów: czy iść w prawo, czy w lewo. itd. A jego mózg ma dokładnie 302 neurony, człowiek ma mniej więcej 86 miliardów – mówi prof. Piotr Durka z Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego. Prof. Durka od lat bada interfejsy mózg–komputer (systemów pozwalających na bezpośrednie sterowanie urządzeniem zewnętrznym za pomocą samego mózgu, bez udziału mięśni), jest też inicjatorem pierwszych w Polsce studiów neuroinformatycznych.
Dokładną budowę mózgu Caenorhabditis elegans (bo ten gatunek nicienia jest bohaterem neuronauk) znamy od połowy lat 80. – Od tego czasu próbujemy przenieść mózg tego robaczka do cyberspace’u. I nic, zero, nie udaje się – relacjonuje prof. Durka. I to mimo że gatunek jest dla badaczy bardzo wygodny: każdy osobnik ma taką samą liczbę neuronów, stałą, z niezmiennym schematem połączeń. A nawet tak prostego, wydawałoby się, mózgu nie jesteśmy w stanie w pełni zasymulować in silico (na krzemie). – To nas uczy pokory – ocenia naukowiec. Historię z nicieniem prof. Durka przywołał na moje (i patronów) pytania, czy realne są wizje podłączenia mózgu do sieci czy też przeniesienia ludzkiej świadomości do cyberprzestrzeni.
Najgorętszym tematem odcinka są sztuczne sieci neuronowe i pytanie o ich podobieństwo do tych biologicznych, kłębiących się w naszych głowach. – Musimy być świadomi, że [sztuczny neuron] to jest dramatyczne uproszczenie. (…) Taki model, w którym neuron jest prostym sumatorem, nie obejmuje praktycznie nic z realnego działania mózgu – podkreśla fizyk. I mocno przestrzega przed „hypem” na AI.
W odcinku dyskutujemy o tym, jak rozumieć to, co nazywamy sztuczną inteligencją (może po prostu jest to zaawansowana statystyka?), które elementy pracy naszego mózgu jesteśmy w stanie zasymulować (pojedyncze drobne funkcje lub patologie), jak działa odczytywanie śladów myśli bezpośrednio z mózgu, czy można stworzyć implanty wzrokowe na wzór tych słuchowych – i wiele, wiele, wiele innych… Polecamy!
*** Sięgasz po nasze treści regularnie kiedy jesteś w trasie, na spacerze czy przy bieganiu? Zajrzyj i przemyśl czy warto się dorzucić: https://patronite.pl/radionaukowe
**** Obiecane tytuły książek:
Arvind Narayanan, Sayash Kapoor AI Snake Oil: What Artificial Intelligence Can Do, What It Can’t, and How to Tell the Difference
Max Bennet A Brief History of Intelligence: Evolution, AI, and the Five Breakthroughs That Made Our Brain
Emily M. Bender, Alex Hanna The AI Con
Kilka linków:
Sztuczne inteligencje i biologiczne mózgi. P. Durka, Postępy Fizyki: https://www.ptf.net.pl/sites/default/files/PF/PF_1_2025_3.pdf
Wystąpienie na TEDx Henry'ego Markrama: https://www.youtube.com/watch?v=LS3wMC2BpxU
Radio Naukowe