De democratische markt – Lisa Herzog #boekencast afl 130

Vandaag bespreken we het boek De democratische markt van Lisa Herzog. Subtitel: Hoe meer economische gelijkheid onze politiek kan redden. Lisa Herzog is een Duitse politiek filosoof. Ze is hoogleraar politieke filosofie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Haar onderzoek richt zich op economische rechtvaardigheid, ethiek in organisaties en democratie in het bedrijfsleven. Engelse titel van het boek The Democratic Marketplace: How a More Equal Economy Can Save Our Political Ideals (aug 2025) Politics and the Economy (Elements in Political Philosophy) (October 31, 2025) 'De toekomst van werk: van hiërarchie naar democratie (2024) Citizen Knowledge: Markets, Experts, and the Infrastructure of Democracy (2023) Reclaiming the System: Moral Responsibility, Divided Labour, and the Role of Organizations in Society (2018) Ze heeft al een aantal boeken op haar naam, en al heel wat publicaties in de 6 jaar dat ze in Groningen zit. Toch is ze nog niet echt een bekend gezicht in Nederland volgens mij. https://www.rug.nl/staff/l.m.herzog/research?lang=nl https://en.wikipedia.org/wiki/Lisa_Herzog Een goed en duidelijk, maar droog wetenschappelijk boek. Met onderwerpen waar we de laatste maanden al vaker boeken besproken hebben, maar nu met een focus op de economie, en de mythe dat de markt alles oplost. Verschillende videos van haar talks online te vinden, veelal in het Duits. Trouw: Democratie en kapitalisme waren het powerkoppel van het Westen. Maar de klad zit in het huwelijk, betoogt politiek filosoof Lisa Herzog, en als we niet oppassen delft de democratie het onderspit. https://www.trouw.nl/binnenland/als-we-onze-economieen-niet-hervormen-verliezen-we-de-democratie-waarschuwt-filosoof-lisa-herzog~b6a1a1f2 Inleiding: De democratie democratiseren, de economie democratiseren 1 Markten, grote bedrijven en hun alliantie tegen de democratie 2 Werknemers: onderschikten of burgers? 3 Ongelijkheid: waarom democratiën er minder van nodig hebben 4 Van groei naar functies 5 Tijd voor democratie 6 De democratie repareren op open zee Inleiding: De democratie democratiseren, de economie democratiseren Betoog dat efficientie en groei, het fundament onder het kapitalisme, geen demokratische waarden zijn. Het economische systeem komt vooral ten goede aan de happy fwe, de mensen die al veel hebben. De ongelijkheid wordt steeds groter. We hebben al vaker gezien dat dit uiteindelijk tot steeds meer problemen lijdt en dat het voor iedereen slecht is. Er is een enorme focus op efficientie, terwijl zoals Herzog zegt, op de plekken waar het moet (natuurlijke hulpbronnen) is het een goed idee. De problemen van de moderne economische systemen zijn een slechte verdeling, onrechtvaardigheid, een gebrek aan ecologische duurzaamheid en onvoldoende mentale ruimte om meer existentiele vragen te stellen. (spijker op de kop) Belangrijke oorzaak, de focus op efficiëntie. Welke democratie willen we? participatie me een sterk deliberatief element zegt Herzog. Actief betrokken burgers (Eva Rovers) en burgers die meningen, perspectieven en argumenten uitwisselen (IDG). Rosa Luxemburg en huidige politiek - over wiens vrijheid praten we als we het hebben over vrijheid. Luxemburg zegt dat vrijheid, gaat over vrijheid van de degenen die anders denken. Anderen de rechten toekennen die je ook voor jezelf opeist. 1 Markten, grote bedrijven en hun alliantie tegen de democratie Als we op een romatische manier naar markten kijken dan lijkt dit de beste oplossing. Een plek waar mensen hun waren kunnen aanbieden en andere mensen dit kunnen kopen en onder druk van concurrentie worden de producten beter en goedkoper. Waar de eigenaar verantwoordelijk is en zich ook verantwoordelijk voelt voor wat ze maakt en de effecten rondom het bedrijf en de markt. Maar de markt ziet er al lang niet meer zo uit.  De markt bestaat vaak uit grote bedrijven, zonder een aanwijsbare eigenaar,