Denker der Nederlanden David Van Reybrouck over verder denken dan de waan van de dag | Het Uur
Apr 11, 2025
auto_awesome
David Van Reybrouck, historici en Denker der Nederlanden, pleit voor verder denken dan de waan van de dag. Hij benadrukt dat gewone mensen meer invloed moeten hebben in de democratie en wijst op de noodzaak van lange termijn denken, vooral rond milieuproblemen. Verder bespreekt hij de invloed van kijkcijfers op politiek en de opkomst van autoritarisme. Van Reybrouck verkent ook de waarde van koloniale geschiedenissen en de rol van frisse perspectieven in de moderne wereld, waarbij hij innovatieve democratische vormen voorstelt.
David Van Reybrouck pleit voor langetermijndenken in de politiek om urgente problemen zoals klimaatverandering adequaat aan te pakken.
Bruikbare burgerberaden kunnen de maatschappelijke participatie bevorderen en leiden tot een inclusiever en doordachter beleidsproces.
De opkomst van autoritair leiderschap bedreigt democratische waarden en benadrukt de noodzaak van checks and balances in het systeem.
Deep dives
Klimaatverandering en onze verantwoordelijkheden
Klimaatverandering vormt een urgente uitdaging die vraagt om een brede en langetermijnvisie. Er wordt benadrukt dat huidige generaties verantwoordelijk zijn voor de toekomst van de planeet en hoe de beslissingen die vandaag worden genomen, impact hebben op de komende generaties. Het idee van 'verdenken' wordt geïntroduceerd als een manier om verder te kijken dan de onmiddellijke problemen, en in plaats daarvan te focussen op de lange termijn effecten van ons beleid en onze acties. Voorbeelden uit de filosofie en literatuur worden genoemd om te illustreren hoe we ons bewust moeten zijn van onze rol als goede voorouders voor toekomstige generaties.
Verkiezingen en politieke verbeelding
De impact van verkiezingen op het beleid is aanzienlijk, want politici zijn vaak meer gericht op de korte termijn en het winnen van de volgende verkiezingen dan op het aanpakken van de langere termijn problemen zoals klimaatverandering. Dit leidt tot een gebrek aan politieke verbeelding en innovatie, en vaak wordt er voor de makkelijkste oplossing gekozen, die niet noodzakelijk het beste is voor de toekomst. Er wordt opgemerkt dat het politieke systeem worstelt met de gevolgen van internationale ontwikkelingen, zoals de oorlog in Oekraïne, en hoe dit de focus op belangrijke milieukwesties verdooft. Dit kan leiden tot een herprioritering van middelen die ooit bestemd waren voor klimaatmaatregelen.
De rol van maatschappelijke participatie
Er is een oproep tot een breder gebruik van burgerberaden als een manier om maatschappelijke participatie te bevorderen en beleidsvorming te verbeteren. Burgerberaden bieden een platform waar burgers gezamenlijk oplossingen kunnen ontwikkelen voor complexe vraagstukken zoals klimaatverandering, terwijl politieke vertegenwoordigers zich vaak onvoldoende durven uit te spreken over gedurfde veranderingen. Door gebruik te maken van de wijsheid van burgerinitiatieven kunnen samenlevingen een meer doordacht en inclusief beleid ontwikkelen. Het voorbeeld van succesvolle burgerberaden in andere landen toont aan dat gewone mensen capabel zijn om weloverwogen aanbevelingen te doen wanneer ze de ruimte en de middelen krijgen.
De gevaren van autoritair leiderschap
Er worden alarmbellen geluid over de opkomst van autoritaire leiders en de gevolgen van politieke populisme. Het huidige politieke klimaat, vooral in de Verenigde Staten, heeft geleid tot een concentratie van macht in handen van enkele figuren die het democratische systeem ondermijnen. Dit ondermijnt niet alleen de democratische waarden, maar kan ook leiden tot onvoorspelbare en gevaarlijke acties die de wereldwijde stabiliteit bedreigen. Het is cruciaal om deze tendensen te weerstaan en te pleiten voor een herstel van checks and balances binnen democratische systemen.
Religie en zingeving in de moderne wereld
Er wordt een groeiende interesse in religie en spiritualiteit besproken als reactie op de uitdagingen van de moderne wereld en de zoektochten naar zingeving. Religieuze tradities kunnen waardevolle lessen bieden die aansluiten bij de dringende behoefte aan milieubewustzijn en sociale verantwoordelijkheid. Het idee van gemeenschappelijke morele waarden die door verschillende religies heen bestaan, kan een basis vormen voor samenwerking in het aanpakken van mondiale kwesties. De spreker benadrukt dat religieuze leiders en denkers essentieel kunnen zijn in het stimuleren van discussie en bewustwording rondom klimaat- en sociale vraagstukken.
Historicus David Van Reybrouck is de nieuwe Denker der Nederlanden. Hij pleit ervoor dat we verder denken dan de waan van de dag en ons richten op de echte problemen in de wereld. Zo vindt hij dat de gewone mens meer invloed zou moeten hebben in het eeuwenoude systeem dat democratie heet. "Innovatie is overal het sleutelwoord, behalve in de democratie."
Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar podcast@nrc.nl.
