Poetin triomfeert, Merz keert zich af: Is internationale samenwerking ten dode opgeschreven?
Feb 25, 2025
auto_awesome
Eva Hartog, Ruslandkenner en oud-correspondent voor Politico, bespreekt hoe de veranderende relatie tussen de VS en Rusland in Rusland wordt ontvangen. Ze wijst op de verschuiving in het Kremlin-narratief: van Amerika als vijand naar Europa als probleem. Hylke Dykstra, hoogleraar internationale samenwerking aan de Universiteit Maastricht, analyseert de impact van nieuw Amerikaans beleid op wereldwijde relaties en de mogelijke afname van internationale samenwerking. Beide gasten duiken in geopolitieke dynamiek en de opkomst van nieuwe samenwerkingsverbanden.
De recente herziening van de Amerikaanse strategie ten opzichte van Rusland heeft geleid tot verwarring en voorzichtig enthousiasme binnen Rusland.
De versterkte samenwerking tussen Rusland en China vormt een directe bedreiging voor de Amerikaanse invloed en ondermijnt westerse strategieën.
De verandering in de Amerikaanse politiek heeft de Europese eenheid onder druk gezet, waardoor twijfels over solidariteit en verantwoordelijkheden toenemen.
Deep dives
Russische reactie op de Amerikaanse diplomatie
De recente wijzigingen in de Amerikaanse benadering van Rusland hebben binnen Rusland geleid tot een mix van verwarring en voorzichtig enthousiasme. Terwijl de officiële lijn van het Kremlin, vertegenwoordigd door minister Lavrov, de term 'Amerikaanse partners' introduceert, is er ook een onderliggende scepsis over de intenties van de VS. De Russische staatsmedia, die jarenlang de Verenigde Staten als vijand heeft afgeschilderd, verkondigen nu dat Europa de ware tegenstander is. Deze snelle wending roept herinneringen op aan George Orwell's '1984', waar de vijand omtrent elke politieke verandering kan verschuiven.
Effecten van Trump op de geopolitieke dynamiek
Trump's omgang met Rusland kan worden gezien als een strategische zet voor Poetin, die zijn geopolitieke banden met China kan verzwakken als de VS weervrichtend optreedt. De verantwoordelijkheden van de Amerikaanse president hebben implicaties voor de NAVO, en de suggesties dat Rusland mogelijk opnieuw dichtbij de VS komt, zijn aanleiding voor bezorgdheid in Europa. Poetin lijkt in zijn positionering in de geopolitieke arena gebruik te maken van Trump's benadering, die gericht is op het ondermijnen van westerse solidariteit. Dit maakt de situatie steeds complexer, waarbij de tradities van de oorlogsjaren voor een deel weer tot leven komen.
De rol van Rusland en China in de mondiale politiek
De geopolitieke verhoudingen veranderen met name door de hechtere samenwerking tussen Rusland en China, wat steeds meer een bedreiging vormt voor de Amerikaanse invloed. De band tussen deze landen wordt gekenmerkt door economische afhankelijkheid, waarbij Rusland steeds meer proctucten en diensten van China afneemt als gevolg van de westerse sancties. Dit bundelend partnerschap ondermijnt de Amerikaanse strategie, aangezien beide landen hun samenwerking publiekelijk blijven benadrukken. De recente gesprekken tussen Xi en Poetin onderstrepen de strategische samenwerking en bieden inzicht in de richting waarin deze landen zich willen ontwikkelen.
Veranderende perceptie binnen Europa
Binnen Europa is de recente verandering in de Amerikaanse politiek een schok gebleken, waarbij landen afwachten hoe ze hun eenheid en samenwerking kunnen handhaven. Ondanks het tijdelijke gevoel van Europese eenheid, is het duidelijk dat de onderlinge verdeeldheid over de aanpak van Trump en Rusland nog steeds bestaat. Er zijn twijfels over de werkelijke soliditeit van de Europese Unie in deze nieuwe context, vooral als het gaat om het delen van verantwoordelijkheden en solidariteit. Het besef dat de Europese aanpak meer om strategische autonomie vraagt, wordt steeds duidelijker, zij het met verschillende visies binnen de lidstaten.
De impact van Trump op internationale samenwerking
Trump's beleid heeft geleid tot een afbrokkeling van de traditionele liberale wereldorde, waarbij internationale samenwerking onder druk staat. De ondergang van eerdere samenwerkingsverbanden en de herinneringen aan de Koude Oorlog komen opnieuw naar de oppervlakte. Er is een toenemende bezorgdheid dat deze nieuwe internationale orde gekenmerkt zal worden door kortzichtige nationale belangen en transactionele allianties. Dit roept de vraag op of Europa zijn strategie zou moeten herzien en zich zou moeten positioneren als een onafhankelijk speler buiten de invloed van de Verenigde Staten.
Hoe wordt de plotselinge toenadering tussen Washington en Moskou ontvangen in Rusland? Ruslandkenner en oud-correspondent Eva Hartog merkt op dat de nieuwe Russische werkelijkheid – Amerika is niet langer de grote vijand, Europa is het probleem – snel vorm krijgt in het narratief van het Kremlin.
In deze weken vol historische uitspraken klinkt een ander geluid uit zowel Amerika als Duitsland, waar de winnaar van de verkiezingen openlijk afstand neemt van de Verenigde Staten. Betekent dit het einde van internationale instituties, of ontstaan er juist nieuwe samenwerkingsverbanden nu Amerika zich verder terugtrekt uit mondiale allianties?
Over die vraag spreekt Hylke Dykstra, hoogleraar internationale samenwerking en veiligheid aan de Universiteit Maastricht.
