#242 - De kracht van Europa, de ziel van Pasen en een seculiere Matthäus-Passion (met Bart Groothuis en Stefan Paas)
Apr 19, 2025
auto_awesome
In deze aflevering is Bart Groothuis te gast, Europarlementariër en expert in cybersecurity, die zijn inzichten deelt over de opkomst van autocraten en de weerbaarheid van Europa. Hij reflecteert op de betekenis van Pasen in de moderne politiek en het belang van bezinning. Samen met theoloog Stefan Paas bespreken ze de rol van hoop tegenover cynisme in de samenleving. Groothuis introduceert het concept van de seculiere Matthäus-Passion, en verbindt muziek met hedendaagse thema's, waardoor het gesprek een diepere snaar raakt.
De podcast benadrukt dat de samenwerking tussen Europese landen essentieel is om de democratie en vrijheid te beschermen tegen autocratische bedreigingen.
Er wordt gepleit voor strategische samenwerking en zelfvoorzienendheid binnen Europa om adequaat te reageren op geopolitieke kwetsbaarheden en toekomstige dreigingen.
De waarde van instituties zoals gezin en kerk wordt onderstreept als cruciaal voor sociale cohesie en stabiliteit in een veranderende samenleving.
Deep dives
Zelfvertrouwen in Europa
Er wordt benadrukt dat de collectieve talenten en aspiraties binnen Europa een krachtige basis vormen voor samenwerking. Er is de overtuiging dat er niets is wat de samenwerkende landen niet kunnen bereiken als ze geloven in hun capaciteiten. Deze boodschap roept op tot zelfvertrouwen, vooral in het licht van de uitdagingen die Europa momenteel ondervindt. Het idee is dat angst en negativiteit geen rol mogen spelen in de Europese samenwerking; in plaats daarvan moet een optimistische en constructieve benadering voorop staan.
De opkomst van autocratieën
De podcast bespreekt de zorgwekkende opkomst van autocratische regimes wereldwijd en hoe dit de democratie in Europa bedreigt. Het aantal autocratische landen is dramatisch gestegen, wat de noodzaak benadrukt voor Europa om haar waarden van democratie en vrijheden te verdedigen. De gast stelt dat handel en engagement met andere delen van de wereld, inclusief autocratische verwanten, essentieel zijn, maar dat daarnaast de liefde voor en bescherming van de eigen vrijheid centraal moet staan. Het is van belang dat Europese landen samenkomen om de liberale democratie te bevorderen en zo collectief hun weerbaarheid te vergroten.
Geopolitieke kwetsbaarheden
Er wordt gezien dat de geopolitieke kwetsbaarheid van Europa toeneemt, vooral in het licht van de veranderende wereldorde en de dreigingen vanuit staten zoals Rusland en China. De discussie roept op tot strategische samenwerking tussen Europese landen en benadrukt de noodzaak van een gezamenlijke defensiecapaciteit om onafhankelijker te worden van de Verenigde Staten. Dit omvat de belangrijke boodschap dat Europa zelfvoorzienend moet worden, zowel militair als technologisch, om adequaat te reageren op toekomstige bedreigingen. Het idee is dat samenwerking en eenheid binnen Europa cruciaal zijn voor het waarborgen van stabiliteit en veiligheid.
De waarde van instituties
Er wordt aangehaald dat instituties zoals gezin, kerk, en staat essentieel zijn voor het bevorderen van sociale cohesie en stabiliteit in Europa. De discussie verzet zich tegen de afbraak van deze instituties door de moderne 'cancelcultuur' en roept op tot het koesteren van de waarde die deze structuren in de samenleving bieden. Er is een pleidooi voor meer zelfvertrouwen in de cultuur en tradities van Europa, waarbij wordt gesteld dat dit historisch gezien de basis heeft gelegd voor de huidige beschaving. De gast uit zijn bezorgdheid over het afkalven van deze institutionele waarden en pleit voor een sterke verbinding daarin.
Hoop en bezinning
De boodschap van hoop in deze tijden van onzekerheid en angst wordt krachtig gecommuniceerd, met de nadruk op de behoefte aan bezinning en geestelijke herbewapening. Er wordt gepleit voor een collectieve herontdekking van waarden en culturele tradities die kunnen helpen bij het creëren van samenhang in de samenleving. De opbouw van een moreel fundament wordt als cruciaal gezien voordat concrete politieke stappen gezet worden. Dit idee van een geestelijke herbewapening vertaalt zich niet alleen naar politieke agenda's, maar ook naar een hen die sociale cohesie bevorderen.
In deze aflevering zoeken we de verdieping van Pasen, maar wel met beide benen in deze woelige wereld. En dat geldt helemaal voor onze gast: Bart Groothuis, Europarlementariër voor de VVD. De laatste tijd is hij veel in de media te zien — bij Nieuwsuur, Eva Jinek, Buitenhof — omdat de thema’s waar hij zich al jaren mee bezighoudt nu volop in de schijnwerpers staan. Denk aan de opkomst van autocraten en de weerbaarheid van Europa. Groothuis zit sinds 2020 in het Europees Parlement en werkte daarvoor ruim tien jaar bij Defensie, waar hij hoofd Cybersecurity was.
Kortom: een man die midden in deze turbulente tijd staat. Maar ook... een man van Pasen (hij is katholiek), én een liefhebber van muziek. Zo sluiten we deze aflevering af met wat Groothuis ‘de seculiere Matthäus Passion’ noemt.
Wat wil een mens nog meer in deze tijd? David Boogerd spreekt Bart Groothuis uiteraard samen met vaste gast theoloog Stefan Paas, hoogleraar aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.
We gaan weer live met De Ongelooflijke! Donderdagavond woensdagavond 26 juni zijn we live in de Nieuwe Buitensociëteit in Zwolle. Kaarten zijn te boeken via eo.nl/ongelooflijke.
