Digitalisering. Lex Bohlmeijer in gesprek met Haroon Skeikh
Jan 24, 2025
auto_awesome
Haroon Sheikh, politicoloog en filosoof, onderzoekt hoe digitalisering alles verstoort. Hij bespreekt de complexe machtsverhoudingen tussen het volk, politici en Big Tech. Met zijn essay laat hij zien hoe technologie de geopolitieke dynamiek beïnvloedt en wat dit betekent voor Nederland. Sheikh gaat in op thema's zoals digitale soevereiniteit, de impact van kunstmatige intelligentie en de rol van Europe in de strijd om technologie en grondstoffen. Ook de opkomst van het Internet of Things en Nederland's reactie op geopolitieke veranderingen komen aan bod.
Digitalisering verstoort machtsstructuren en roept vragen op over wie controle heeft: het volk, politici of Big Tech.
Haroon Sjeik introduceert een vernieuwende atlas die de gelaagdheid van de digitale infrastructuur en machtsverhoudingen uitlegt.
Europa moet investeringen aangaan in zelfvoorzienende technologie om digitale soevereiniteit te waarborgen en afhankelijkheid van buitenlands technologie te verminderen.
Deep dives
De transformatie van de digitale wereld
De digitale wereld ondergaat momenteel een grote transformatie die invloed heeft op vrijwel elk aspect van ons leven. Digitalisering maakt de gevestigde machtsstructuren van de wereld onduidelijker, en het roept vragen op over wie de controle heeft in deze nieuwe context. Er is een groeiende bezorgdheid over het gebrek aan grip op de digitale ontwikkelingen, waardoor landen waaronder Nederland urgent moeten nadenken over hun digitale soevereiniteit. Het is essentieel te begrijpen welke thema's, zoals de chipindustrie en big tech, nu centraal staan in de discussie over onze digitale toekomst.
De atlas van de digitale wereld
Haroun Sjeik introduceert een vernieuwende ‘atlas’ van de digitale wereld, die geen traditionele geografische kaarten bevat, maar gelaagdheid in de digitale infrastructuur laat zien. Deze atlas bestaat uit zeven overlappende kaarten die elk een laag van de digitale wereld vertegenwoordigen, zoals grondstoffen, chips, netwerken en de cloud. Dit helpt om een complex beeld van de digitale realiteit te schetsen en maakt duidelijk dat de machtsverhoudingen nu in de digitale ruimte plaatsvinden in plaats van op land. Deze nieuwe benadering daagt ons uit om de digitale wereld vanuit verschillende perspectieven te bekijken.
De rol van technologie en macht
De huidige machtsdynamiek in de digitale wereld wordt sterk beïnvloed door technologie, waar bedrijven grote controle uitoefenen over de infrastructuur waarop ons digitale leven is gebouwd. Sjeik wijst op de cruciale rol van bedrijven zoals ASML in de chipproductie en hoe dit de machtsbalans tussen landen beïnvloedt. Het bezit van digitale technologie kan nu gelijk staan aan economische macht, waarbij landen zoals China een dominante positie innemen in de waardeketen van verschillende digitale componenten. Dit roept de vraag op hoe Europa zich kan positioneren om zijn invloed te behouden in deze nieuwe machtsverhoudingen.
De uitdaging van AI en de menselijke maat
De opkomst van kunstmatige intelligentie (AI) brengt zowel kansen als risico's met zich mee, aangezien de technologie vaak sneller ontwikkelt dan onze mogelijkheid om deze te begrijpen en te reguleren. Sjeik benadrukt de risico's van een technologische logica die losstaat van menselijke waarden, wat kan leiden tot paranoia en uitbuiting. Het is van belang dat we niet alleen op de technologische vooruitgang vertrouwen, maar ook de menselijke maat in acht nemen om ons welzijn te bewaken. Het begrijpen van AI en het waarborgen van ethische normen is cruciaal om de invloed van technologie op de samenleving in goede banen te leiden.
Op weg naar digitale soevereiniteit
Europa streeft naar digitale soevereiniteit, maar staat voor de uitdaging om zelfvoorzienend te worden in technologie en infrastructuur. Sjeik stelt dat er meer strategische investeringen nodig zijn om de afhankelijkheid van buitenlandse technologie te verminderen en de Europese technologische basis te versterken. Dit kan onder andere inhouden dat er meer aandacht komt voor lokale en duurzame oplossingen in de technologieontwikkeling. De toekomst vereist een heroverweging van de manier waarop technologie wordt benaderd en gereguleerd in Europa om ervoor te zorgen dat waarden zoals privacy en ethiek gewaarborgd blijven.
Digitalisering zet veel, zo niet alles op losse schroeven. De geopolitieke verhoudingen worden er zo door opgeschud dat het op zijn minst onduidelijk is wie de macht in handen heeft: het volk, politici of Big Tech? Haroon Sheikh laat in zijn nieuwe boek zien hoe het zit – en wat dit betekent voor Nederland.
