Technologie is geopolitiek, hoe houdt Nederland het hoofd boven water?
Aug 7, 2024
auto_awesome
Haroon Sheikh is bijzonder hoogleraar Strategic Governance of Global Technologies en onderzoeker bij de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid. In dit gesprek worden de geopolitieke uitdagingen van technologische afhankelijkheid besproken. Nederland moet zijn positie heroverwegen in een gefragmenteerde wereldorde, met aandacht voor de chipindustrie en samenwerking binnen Europa. Sheikh benadrukt de noodzaak om expertise op te bouwen en afhankelijkheid van landen als China te verminderen, terwijl hij ook kansen voor innovatie en soevereiniteit verkent.
De wereldorde is gefragmenteerd, wat vraagt om een heroverweging van Europa's strategische positie in technologie en economie.
Geopolitieke machtsuitoefening omvat nu ook technologie, wat essentieel is voor de economische en politieke invloed van landen.
Europa moet investeren in zijn technologische onafhankelijkheid en productiecapaciteit, vooral in de chipindustrie, om zijn mondiale positie te versterken.
Deep dives
De gefragmenteerde wereldorde
De wereldorde wordt gekenmerkt door een fragmentatie over verschillende machtspolen, zoals China, Rusland, de Verenigde Staten en Europa. Het WRR-rapport stelt dat het idee van een nieuwe Koude Oorlog, waarin landen eenvoudigweg in twee blokken zijn verdeeld, te simplistisch is. De fragmentatie houdt in dat deze grootmachten vaak met elkaar concurreren en hun eigen belangen nastreven, in plaats van dat ze zich verenigen tegen een gezamenlijke vijand. Deze complexe geopolitieke situatie vraagt om een heroverweging van Europa's technische en strategische positie in de wereld.
Machtsuitoefening en nieuwe dynamieken
Geopolitieke machtsuitoefening heeft zich uitgebreid van uitsluitend militaire sfeer naar alle onderdelen van de economie en samenleving. Het rapport benadrukt dat de wereld steeds meer met machtsuitoefening te maken heeft, waarbij thema's zoals energie, grondstoffen en technologie als instrumenten worden gebruikt. Dit betekent dat de rol van technologie niet alleen cruciaal is voor de economie, maar ook voor veiligheid en politieke invloed. In deze nieuwe dynamiek moeten landen strategische keuzes maken over hoe ze op deze machtsdynamieken willen reageren.
De rol van Europa in de wereld
Europa heeft historisch gezien moeite gehad met het benutten van zijn economische invloed voor geopolitieke doelstellingen. Landen binnen de EU zijn vaak terughoudend om macht uit te oefenen, wat hen kwetsbaar maakt in een gefragmenteerde wereld. Het WRR-rapport pleit ervoor om Europa aan te moedigen om assertiever op te treden en zijn invloed te gebruiken, vooral op gebieden zoals technologie en handelen. Deze verschuiving in mindset is noodzakelijk om Europa weerbaarder te maken en uit te kunnen reageren op globalisering en opkomende bedreigingen.
Technologische onafhankelijkheid en de chipindustrie
Technologische onafhankelijkheid is een belangrijk thema, vooral voor Europa dat sterk afhankelijk is van landen zoals de VS en China in de chipindustrie. De podcast benadrukt dat Europa moet investeren in zijn productiecapaciteit, met als doel zijn marktaandeel in de wereld te vergroten van 9% naar 20%. Ondanks dat landen zoals Taiwan en Zuid-Korea domineren in de geavanceerde chipproductie, heeft Europa ook mogelijkheden om te groeien. De combinatie van investeringen in innovatie, samenwerking tussen bedrijven en het bouwen van deskundigheid is essentieel voor deze ambities.
De uitdagingen van de cloud en AI
De cloud-infrastructuur en AI-technologieën zijn gebieden waar Europa significant achterblijft bij concurrenten als de VS en China. De dominante positie van Amerikaanse bedrijven in de cloudmarkt maakt het voor Europese startups moeilijk om op te schalen en te concurreren. Ondanks de sterke academische basis en vertegenwoordiging in AI-onderzoek, mist Europa de schaal om een impactvolle speler te zijn. Er is een dringende behoefte aan geduldig kapitaal en een strategische aanpak om de cloudcapaciteiten te versterken en een eigen Europese benadering van technologie te ontwikkelen.
We leven in een onzekere tijd. Dat merkt ook De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid op. Met hun nieuwe rapport Nederland in een fragmenterende wereldorde wijzen zij onze nieuwe regering op de bedreigingen en kansen voor Nederland.
Met Haroon Sheikh, bijzonder hoogleraar Strategic Governance of Global Technologies en onderzoeker bij de WRR, praten we over de tech-kant van dit rapport. Want geopolitiek heeft anno 2024 ook alles met tech te maken. Neem de Europese afhankelijkheid op veel gebieden. Voor onze cloud, een groot deel van onze chips en onze social media zijn we sterk afhankelijk van het buitenland.
Zijn hier concrete oplossingen voor te formuleren? En welke kansen liggen er dan voor Nederland? Welke prioriteiten moeten wij kiezen? En in hoeverre kan je echt onafhankelijk worden van een land als China of de VS?