De landelijke overheid heeft afgelopen week op verschillende onderwerpen laten zien een onbetrouwbare partner te zijn. Zowel op het gebied van wonen als onderwijs worden afspraken geschonden, waardoor er onrust ontstaat – terwijl die afspraken juist zijn gemaakt om de rust te bewaren. Doordat die afspraken worden geschonden, denkt macro-econoom Arnoud Boot dat het tijd is om meer ruimte te maken voor private financiering. 'Hoe maken wij ons minder afhankelijk van de overheid als de politiek zich ook ideologisch met universiteiten gaat bemoeien?’
Op welke manier bemoeit de landelijke politiek zich met de universiteiten?
Afgelopen week ging het in de Tweede Kamer ergens over details die eigenlijk niet eens zo belangrijk zijn, namelijk dat partijen als NSC, BBB en ook de VVD er in feite voor hebben gezorgd dat universiteiten voor een groot deel afscheid moeten nemen van de Engelse taal.
Wat mij dwarszit, is niet dat wij geen programma’s in het Nederlands zouden moeten hebben. Ik heb het altijd buitengewoon storend gevonden dat mijn eigen faculteit en mijn eigen universiteit – economie en bedrijfskunde, één van de grootste opleidingen op dat gebied in het land – volledig Engelstalig onderwijs moest aanbieden. Ik geef les aan 900 studenten en dat moest de afgelopen 10 à 15 jaar volledig in het Engels gebeuren. Dat had gewoon in het Nederlands kunnen zijn.
De overheid heeft gezegd: er moet meer balans komen. Dan is dit toch goed?
Dit is geen balans. Het was voldoende geweest om te zeggen dat grote opleidingen in het Nederlands toegankelijk moeten zijn. Door bijvoorbeeld te bepalen dat in ieder geval 50 procent van het onderwijs in het Nederlands moet zijn. Dan weet je dat daar alleen Nederlandstalige studenten op afkomen, of studenten die de moeite nemen om zich hier te acclimatiseren. Daarnaast heb je dan dat Engelstalige deel en daar kun je een numerus fixus op zetten.
Dat is cruciaal, want de groei van het aantal buitenlandse studenten was ook disproportioneel. Dat is door het financieringsmodel in feite door de overheid veroorzaakt. Want als ik het aantal buitenlandse studenten verdrievoudigde, kreeg ik een groter aandeel in de financiering die van het Rijk kwam. Dat is niet optimaal – dat kan niet – want alles barstte uit zijn voegen. Dus: het onderliggende probleem erken ik, maar de gekozen oplossing niet.
Welke oplossing zie je dan wel?
Nederland is achterdochtig tegenover private financiering – dat zou ervoor zorgen dat onderwijs en onderzoek gestuurd worden in een richting die niet in het maatschappelijk belang is. Mijn conclusie inmiddels is dat het opportunisme van de overheid om in te grijpen in de wetenschap, voortkomt uit de gedachte dat men de wetenschap niet vertrouwt. BBB, NSC en deels ook de VVD hebben iets tegen de intelligentsia. Die dieperliggende gevoelens gaan verder dan het besparen van een paar euro’s.
Dat maakt de overheid een onbetrouwbare partner, en daar moeten we proberen los van te komen. In de Verenigde Staten zie je dat de rijkste universiteit ter wereld – Harvard – zelfs in strijd is geraakt met een overheid die zich te veel met het beleid bemoeit. Dus is de vraag: hoe maken wij ons minder afhankelijk van de overheid als de politiek zich ook ideologisch met universiteiten gaat bemoeien? Dat is één van de gevaarlijkste ontwikkelingen van dit moment.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Macro met Boot en Mujagić | BNR