Digitalisering. Lex Bohlmeijer in gesprek met Haroon Skeikh
Jan 24, 2025
auto_awesome
Haroon Sheikh is politicoloog en filosoof, en auteur van 'De Atlas van de Digitale Wereld'. In het gesprek onthult hij hoe digitalisering de geopolitieke verhoudingen ondermijnt en de machtuitwisseling tussen het volk, politici en Big Tech beïnvloedt. Hij bespreekt de donkere kanten van technologie en de morele implicaties ervan. Ook de strijd om technologische dominantie, vooral tussen de VS en China, en de noodzaak voor Europa om strategische keuzes te maken, komen aan bod. De impact van het Internet of Things op de industrie wordt eveneens belicht.
Digitalisering vraagt om nieuwe vragen over macht, waarbij de rollen van het volk, politici en Big Tech steeds meer vervagen.
De chipindustrie vormt een cruciale schakel in de geopolitieke strijd tussen de VS en China, wat Europa dwingt tot grotere technologische onafhankelijkheid.
Kunstmatige Intelligentie biedt zowel kansen als risico's, waarbij Europa moet investeren in regulering en expertise om zijn waarden te beschermen.
Deep dives
De Digitale Atlas
Digitalisering transformeert de wereld ingrijpend, wat leidt tot vragen over macht en controle binnen de geopolitieke verhoudingen. Haroun Sjeik legt uit dat zijn boek 'De Atlas van de Digitale Wereld' een unieke opzet heeft met zeven gestructureerde lagen, vergelijkbaar met stapels speelkaarten, die cruciale elementen van de digitale wereld blootlegt. Deze structuur is bedoeld om complexe materie toegankelijker te maken en om grip te krijgen op de digitale wereld, die veel zorgen oproept over soevereiniteit en controle. Belangrijke onderwerpen zoals chips, big tech, en netwerken worden hierin behandeld, waarbij Sjeik benadrukt dat het essentieel is om deze vragen te stellen.
De Kracht van de Chipindustrie
De chipindustrie is een cruciaal onderdeel van de digitale wereld en speelt een centrale rol in de geopolitieke verhoudingen. Sjeik wijst op de dominantie van bedrijven zoals ASML, die vrijwel een monopolie hebben op essentiële technologieën voor chipproductie. Deze situatie leidt tot een strategische strijd tussen de Verenigde Staten en China, waarbij de Amerikaanse regering druk uitoefent om te zorgen dat China geen toegang krijgt tot geavanceerde chiptechnologieën. Dit benadrukt de noodzaak voor Europa om zelf de controle te vergroten en minder afhankelijk te worden van andere landen in deze belangrijke sector.
De Geopolitiek van Netwerken
Netwerken vormen de backbone van de digitale infrastructuur, en de strijd om dominantie in deze sector is intens. Sjeik meldt dat China vooroploopt op het gebied van 5G-netwerken, met Huawei als de leidende speler. Europese bedrijven zoals Nokia en Ericsson spelen een ondersteunende rol, maar blijven achter in technologische vooruitgang. Deze situatie onderstreept de noodzaak voor Europa om zelfredzamer te worden en te investeren in zijn telecominfrastructuur om de digitale onafhankelijkheid te waarborgen.
De Complexiteit van Kunstmatige Intelligentie
Kunstmatige Intelligentie (AI) vertegenwoordigt zowel kansen als aanzienlijke risico's binnen de digitale wereld. De ontwikkeling van generatieve AI en andere geavanceerde technologieën roept vragen op over regulering, ethiek en controle. Sjeik benadrukt het belang voor Europa om expertise in AI te ontwikkelen en om zelf invloed uit te oefenen op het beleid rondom desinformatie en hate speech. Dit is cruciaal om ervoor te zorgen dat de Europese waarden, zoals privacy en mensenrechten, worden toegepast in de digitaliseringsprocessen.
De Strijd om Digitale Soevereiniteit
De digitale soevereiniteit van Europa staat onder druk door internationale afhankelijkheden in technologie en infrastructuur. Sjeik beschrijft de trends van decoupling en friend-shoring, waarbij landen proberen onafhankelijker te worden van regimes waarmee ze in conflict zijn. Dit legt de nadruk op de noodzaak voor Europese landen om in verschillende sectoren een strategische positie te verwerven, zodat ze minder kwetsbaar zijn voor geopolitieke spanningen. De boodschap is duidelijk: om competitief en autonoom te blijven, moet Europa agressief investeren in zijn digitale infrastructuur en technologieën.
Digitalisering zet veel, zo niet alles op losse schroeven. De geopolitieke verhoudingen worden er zo door opgeschud dat het op zijn minst onduidelijk is wie de macht in handen heeft: het volk, politici of Big Tech? Haroon Sheikh laat in zijn nieuwe boek zien hoe het zit – en wat dit betekent voor Nederland.
