Opinie | Schone oorlog bestaat niet

Evenals de misleidende term ‘zinloos geweld’ suggereert dat er ook zoiets bestaat als zinvol geweld, doet de term ‘schone oorlog’ vermoeden dat die zich zou onderscheiden van een vuile oorlog. In een ‘schone oorlog’ wordt uitsluitend geschoten op militaire doelen. Dat kan een kazerne vol soldaten zijn. Maar op flatgebouwen of ziekenhuizen schieten is een terroristische daad, en dus een vuile oorlog. Als vlakbij die kazerne een school staat, of naast het ziekenhuis een artilleriebatterij, wat dan? Oorlogen zijn altijd vuil. 

In november 1940 bombardeerden de Duitsers de Britse stad Coventry. Naar verluidt wist Churchill dat al uren van tevoren, maar gelastte geen evacuatie omdat de Duitsers dan zouden begrijpen dat de Britten hun communicatie hadden onderschept. Als dat waar is, beging Churchill dan een oorlogsmisdrijf? In februari 1945, toen Nazi-Duitsland feitelijk al had verloren, gooiden de Britten en Amerikanen Dresden plat. Misschien was het Churchills wraak, misschien woede, zo vlak na de bevrijding van Auschwitz. Maar strategisch had het bombardement geen nut, en tussen de 150.000 en 200.000 burgers kwamen om. Oorlogsmisdrijf? 

Een vuile of schone oorlog hangt niet alleen af van de geraakte doelen, maar ook van de gebruikte methodes. Na hun geklungel in de eerste fase van de oorlog, hebben de Russen een lesje geleerd. Defensie-expert Michael Peck dook ik de opbouw van het front, waar de Russen gigantische versterkingen hebben aangelegd en duizenden mijnen hebben geplaatst. De troepenmacht bestaat, vanaf het front naar achteren, uit veroordeelde gevangenen, dienstplichtigen, beroepsmilitairen en Spetsnaz commando’s. Aan het front staat dus ‘opofferbare infanterie,’ kanonnenvlees dat voor de glorie van de rodina, het moederland, de dood in wordt gejaagd. Oorlogsmisdrijf? 

Eric Miller, van de Amerikaanse denktank RAND, onthult in de Moscow Times de schaduwzijde van de Oekraïense inzet. Sinds 2014 vechten milities uit Tsjetsjenië, Rusland en Belarus mee, niet omdat ze warme gevoelens koesteren voor team-Zelensky, maar om hun eigen ambities te verwezenlijken. De Tsjetsjenen willen onafhankelijkheid, de Wit-Russen willen Loekasjenko omleggen. Net als aan het begin van de oorlog de extreemrechtse Azov-brigade meevocht, vechten er nu eenheden mee van het neonazistische Russische en etnisch-Russische Vrijwilligers Corps, dat een staatsgreep in het Kremlin wil. Allemaal mannen die, zogezegd, staan te popelen om oorlogsmisdrijven te plegen. 

De dood van onschuldige burgers is het gruwelijke refrein van elk oorlogsrelaas. Om te winnen vraagt Zelenski niet om artsen, verpleegkundigen en pleisters, maar om wapens. Om door de Russische linies te breken. Wat daar klaar staat is het Russische kanonnenvlees. Maar ja, dat is een militair doel, dus het mag.

Kijk voor alle columns van Bernard Hammelburg op www.bnr.nl/bernardhammelburg

See omnystudio.com/listener for privacy information.