Met zijn EU-collegas deed hij een klemmend beroep op het Amerikaanse Congres om de veiligheid in de wereld te behoeden door de Iran-deal intact te laten. Want sinds president Trump vorige week weigerde die overeenkomst opnieuw te certificeren, ligt het lot van het verdrag in handen van het parlement.
Voor de duidelijkheid: Trumps voorganger Obama kreeg het verdrag niet door zijn Congres en tekende toen per decreet. Uit wraak nam het Congres een wetje aan dat de president dwingt elk kwartaal te verifiëren of Iran zich aan de afspraken houdt, en daarvoor te tekenen. Trump vindt het verdrag waardeloos, en die driemaandelijkse Iran-APK-test al helemáál onzin, en dus is hij daarmee gestopt. Laat het Congres het daarbij? Dan verandert er feitelijk niets. Of komt het Congres met nieuwe sancties? Dan wordt het ingewikkeld.
De EU-lidstaten zeggen: wij gaan gewoon door met het herstel van de betrekkingen met Iran. Maar omdat Amerikaanse sancties ook Europese bedrijven kunnen treffen, voeren Europese regeringen een harde lobby bij het Amerikaanse Congres. Er staat een hoop op het spel, want de Europese export naar Iran is nu al 4,5 miljard euro.
Is Europa het dan helemaal oneens met Trump? Nee, over het Iraanse raketprogramma is iedereen even verontwaardigd. Maar dat valt formeel buiten het verdrag, al is er wel een resolutie van de VN-Veiligheidsraad die het verbiedt. Trump zegt dus terecht: dit is in strijd met de strekking van het verdrag, dus het deugt allemaal niet. Zijn Franse collega Macron zegt: het deugt allemaal niet, dus moeten we Iran dwingen met die raketten te stoppen. En dat is precies het pleidooi dat Bert Koenders ondersteunt.
De Iraniërs zeggen woedend te zijn en dreigen hun nucleaire programma te hervatten. Maar menen zij dat nou echt? Hangt ervan af wie je het vraagt. President Rouhani, die als gematigd wordt gezien, wil door op de ingeslagen weg van ontspanning met het Westen. Maar de moellahs van het staatshoofd, Khamenei, zijn Trump dankbaar, want zij waren van meet af aan tegen het stilleggen van het atoomprogramma. Toenadering betekent in hun ogen dat de westerse duivel wint. En dus speelt Trump de hardliners in de kaart. Bert Koenders snapt dat, en laat op de valreep nog even zijn tanden zien.
See omnystudio.com/listener for privacy information.