Fortuyn, Omtzigt en de macht van het woord | #1853 Remieg Aerts
Feb 12, 2025
auto_awesome
Remieg Aerts, emeritus hoogleraar geschiedenis en auteur van 'Machtswoorden', duikt in de rol van taal en schrijverschap in de Nederlandse politiek. Hij bespreekt de impact van woorden op de carrières van politici zoals Pim Fortuyn en Pieter Omtzigt. Aerts onthult hoe framing en communicatie politieke percepties vormgeven. Tevens belicht hij de frustraties van kiezers binnen het huidige politieke landschap en de uitdagingen van bureaucratie in Nederland. Een prikkelende verkenning van macht en ideologie!
Schrijverschap vormt een cruciaal instrument voor politici om ideologieën te formuleren en hun achterban te mobiliseren via publicaties.
Historische voorbeelden tonen aan dat politieke teksten, zoals pamfletten, vaak de aanzet geven tot actie en ideologische bewegingen.
In de hedendaagse politieke communicatie blijven boeken een belangrijk medium voor diepgaandere ideologische stellingen, ondanks de aanwezigheid van sociale media.
Deep dives
De rol van schrijverschap in de politiek
Schrijverschap speelt een belangrijke rol in de politiek door ideologieën en programma's te formuleren, waarmee politici hun achterban kunnen mobiliseren en issues kunnen agenderen. Historische voorbeelden zoals het pamflet van Johan van der Capelle in 1781, dat de patriottenbeweging inspireerde, laten zien dat schrijven vaak de aanzet geeft tot politieke actie en uiteindelijk ideologische stromingen. Het boek dat bespreekbaar maakt hoe politici als Pim Fortuyn hun boodschap via publicaties verspreidden, illustreert hoe schrijverschap een hulpmiddel kan zijn om een politieke identiteit of beweging te vestigen. Door politieke teksten kan niet alleen een gestructureerde ideologie worden gecommuniceerd, maar ook kan een groep mensen zich onderscheiden en identificeren met die specifieke visie.
De opkomst van politieke publicistiek
Vanaf de jaren negentig is er een opleving van politieke publicistiek, waarbij politici steeds vaker boeken geschreven om hun visie te presenteren, ondanks de opkomst van sociale media en andere communicatiemiddelen. Politici zoals Frits Bolkestein en Pim Fortuyn maakten gebruik van publicaties om hun status als denkers en leiders te vestigen, en om hun boodschap direct aan de kiezers over te brengen. Het schrijven van boeken biedt een platform voor politici om niet alleen hun standpunten te verduidelijken, maar ook om hun achterban te enthousiasmeren en te mobiliseren. De effectiviteit van deze aanpak blijkt uit de verkoopcijfers van boeken van politici zoals Pieter Omtzigt, die met zijn publicatie een aanzienlijk publiek bereikte.
Activisme en de rol van schrijverschap
Politieke activisten gebruiken schrijverschap als een middel om hun idealen en standpunten uit te dragen, zelfs wanneer ze in de gevestigde politiek komen. Activisten zoals Jan Marijnissen en Marianne Thieme hebben hun boost als politicus vaak weten te combineren met hun activistische verleden, wat hen in de geest van hun achterban houdt. Dit laat zien dat de verbinding tussen activisme en politiek blijft bestaan, maar dat het ook een uitdaging vormt om in de politiek niet als deel van het establishment gezien te worden. Het schrijverschap van deze politici helpt om die verbinding zichtbaar te maken en tegelijkertijd hun geloofwaardig te blijven in de ogen van hun achterban.
Censuur en stagnatie in de jaren '80 en '90
De jaren '80 en '90 waren een periode van relative stagnatie wat betreft politieke publicistiek, waarbij er minder belangrijke werken werden gepubliceerd en de aandacht meer naar persoonlijke memo's en terugblikken ging. Deze periode valt op door een gebrek aan krachtige ideologische teksten die de politieke discussies zouden stimuleren, vergeleken met de productie van politieke werken in de voorgaande decennia. Het idee dat er weinig werd gepubliceerd van blijvende waarde werd verergerd door bureaucratische beperkingen en de dominante macht van gevestigde partijen, die het moeilijk maakten voor nieuwe stemmen om gehoord te worden. Dit zorgde ervoor dat schrijvers uit deze tijd zoekend waren naar een platform dat hen niet blankeerde, maar dat tegelijkertijd niet genoeg effectieve weerstand bood tegen de status quo.
De invloed van modern schrijverschap op de politiek
Hedendaagse politici hebben te maken met een overschot aan woorden in de sociale media, maar boeken blijven een essentieel medium om diepgaandere ideologieën en standpunten over te brengen. Politici gebruiken boeken ook als een middel om kritiek en nieuwe interpretaties van actuele kwesties, zoals migratie en economie, in te brengen, wat soms kan strijden met gevestigde visies. Dit geeft aan dat schrijverschap niet alleen een reflectie van de huidige omstandigheden is, maar ook een actieve rol speelt in het vormen van politieke retoriek en publiek debat. De kracht van een boek ligt in zijn vermogen om een duurzame boodschap te verspreiden en de band met de achterban te versterken,77 wat blijkt uit de verkoopsuccessen van recente publicaties door actieve politici.
Jelle van Baardewijk in gesprek met emeritus hoogleraar geschiedenis Remieg Aerts, over het boek 'Machtswoorden. Over schrijverschap en politiek in Nederland'.--Steun DNW en word patroon op http://www.petjeaf.com/denieuwewereld.Liever direct overmaken? Maak dan uw gift over naar NL61 RABO 0357 5828 61 t.n.v. Stichting De Nieuwe Wereld. -- Bronnen en links bij deze uitzending: - 'Machtswoorden', Remieg Aerts, Coen Brummer, Gertjan Schutte: https://uitgeverijprometheus.nl/boeken/machtswoorden-paperback/- 'Aan het Volk van Nederland', Joan Derk van der Capellen tot den Pol: https://www.dbnl.org/tekst/cape004aanv01_01/- 'De smalle marge van democratische politiek', Joop den Uyl: https://www.dbnl.org/tekst/uyl_004inzi01_01/uyl_004inzi01_01_0015.php- 'Twee pijlers. Het wankele evenwicht in de democratische rechtsstaat', Ruud Koole: https://uitgeverijprometheus.nl/boeken/twee-pijlers-e-boek/- 'Een Eereschuld', Conrad van Deventer: https://www.dbnl.org/tekst/_gid001189901_01/_gid001189901_01_0073.php- Een gesprek met Remieg Aerts over Thorbecke: https://www.youtube.com/watch?v=EGxz_dKMS3A- Een gesprek met Remieg Aerts over de 19e eeuw: https://www.youtube.com/watch?v=uym__1-JY3o
Remember Everything You Learn from Podcasts
Save insights instantly, chat with episodes, and build lasting knowledge - all powered by AI.
