Opinie | Kadaverdiscipline

Russische mannen hebben één ding voor op Oekraïners: ze kunnen er tussenuit piepen. Deze week kwam dat weer in het nieuws toen bleek dat inmiddels 200.000 Russen zijn neergestreken in Servië, waar ze zich, door de etnische en historische banden, thuis voelen. Lastig voor Servië, want het land moet schipperen tussen loyaliteit aan Rusland en het kandidaat-lidmaatschap van de EU. 

Vooral Russen met een goede opleiding, geld en contacten nemen met honderdduizenden tegelijk de wijk. Het gemakkelijkst is dat naar landen waarvoor ze geen visum nodig hebben, zoals Kazachstan, Armenië en Georgië, hoewel het niet zonder spanningen verloopt. De gastlanden bieden immers onderdak aan deserteurs. 

Vanaf de eerste dag van de oorlog, op 24 februari, kregen Oekraïense mannen een verbod om hun land te verlaten. Wat niet betekent dat al die mannen hun land van ganser harte verdedigen. Achter het verhaal van onmiskenbare moed schuilt het drama van de mannen die orders negeren, dronken worden, of simpelweg ervan door gaan  –deserteurs, dus. 

Als ze worden opgepakt, worden ze hard gestraft. Maar rechters luisteren naar argumenten, en dus valt voor de ene deserteur de straf harder uit dan voor de ander. Dat is niet onlogisch, want de krijgsmacht moest in razend tempo van een kwart miljoen worden uitgebreid tot ruim een miljoen soldaten. Die nieuwe rekruten moesten allemaal worden getraind en van uitrusting worden voorzien. Maar lang niet iedereen is geschikt, waardoor een hoop ongeschikte soldaten naar het front gingen. 

Een nieuwe wet moest een eind maken aan de coulance door rechters, en verhoogt de straffen. Het niet opvolgen van een bevel gaat omhoog van vijf naar acht jaar gevangenisstraf, niet verschijnen na een oproep en zonder geldig excuus leidt tot een straf van tien jaar. 25.000 Oekraïners hebben een petitie getekend waarin president Zelensky wordt gevraagd de wet met een veto tegen te houden. Dat heeft hij geweigerd. 

Discipline is de basis van elke krijgsmacht, en al helemaal tijdens een oorlog. Een krijgsraad is geen civiele rechtbank, maar ook soldaten vallen onder de Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens. Over de kadaverdiscipline waaraan soldaten zijn onderworpen, is het laatste woord niet gezegd. Het doet erg denken aan de wijze waarop Russische soldaten worden behandeld. Waardoor het verschil extra pijnlijk wordt, want Russen kunnen er tussenuit piepen. Bijvoorbeeld naar Servië. Air Serbia vliegt nog gewoon van Moskou naar Belgrado.

See omnystudio.com/listener for privacy information.