Code rood: het onderwijs is níét op orde | #1902 Ton van Haperen
Apr 3, 2025
auto_awesome
Ton van Haperen, leraar economie en publicist, bespreekt de tekortkomingen van het huidige onderwijssysteem in Nederland. Hij wijst op de problemen met het bekostigingsstelsel en de negatieve impact hiervan op leraren en studenten. Er wordt kritisch gekeken naar het burgerschapsonderwijs en de ongelijke kansen door vroege selectie. Ook de geschiedenis van het onderwijs en de afname van vakinhoudelijke kennis worden belicht. Tot slot pleit hij voor meer focus op praktijk en samenwerking om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren.
Het huidige onderwijssysteem in Nederland kampt met zorgwekkende stagnaties en een toenemende kloof tussen middelen en leerlingbehoeften sinds 1996.
De stijgende werkdruk voor leraren door bezuinigingen en een slecht financieringssysteem schaadt de kwaliteit van het onderwijs en beïnvloedt leerlingen negatief.
Er is een dringende behoefte aan herziening van lerarenopleidingen zodat docenten goed voorbereid zijn op het geven van effectief onderwijs middels vakinhoudelijke kennis.
Deep dives
De Staat van het Onderwijs
De huidige toestand van het onderwijs in Nederland wordt als zorgwekkend ervaren, vooral als gekeken wordt naar de trends sinds de invoering van het lumpsum-financieringssysteem in 1996. Ondanks eerdere rapporten uit 2007-2008 die wezen op de noodzaak van verandering, is er weinig verbeterd en lijkt de situatie alleen maar te verergeren. Dit heeft geleid tot een steeds grotere kloof tussen de financiële middelen van onderwijsinstellingen en de behoeften van leerlingen in de klas. De autonomie van scholen heeft daarnaast geleid tot oligarchische structuren waarin bestuurders vaak meer prioriteit geven aan hun eigen belangen dan aan de kwaliteit van het onderwijs.
Financiering en Beleidsproblemen
Het financieringssysteem van het onderwijs zorgt ervoor dat de verantwoordelijkheden voor kostenbesparingen bij scholen liggen, waardoor leraren vaak de dupe zijn van bezuinigingen. Wanneer bijvoorbeeld energieprijzen stijgen, worden klassen groter en vallen lessen uit, wat direct ten koste gaat van de kwaliteit van het onderwijs. Tevens wordt er gewezen op de problemen rond het gebruik van NPO-gelden (Nationaal Programma Onderwijs) die bedoeld zijn om leerachterstanden door corona te verminderen, maar divers en ongecontroleerd worden verdeeld zonder dat de structurele problemen worden aangepakt. Dit creëert een onhoudbare situatie voor leraren, die zich gedwongen voelen om een verhoogde werkdruk te hanteren zonder de nodige ondersteuning.
Onderwijsresultaten en Kansenongelijkheid
De resultaten van leerlingen in Nederland zijn verontrustend, met cijfers die aanduiden dat een aanzienlijk aantal leerlingen functioneel analfabeet is, zelfs als ze wel slagen voor hun examens. Dit roept vragen op over de effectiviteit van het huidige onderwijssysteem dat, hoewel er veel geld in wordt gestoken, niet het gewenste resultaat oplevert. De kansenongelijkheid verschilt sterk tussen leerlingen vanuit verschillende achtergronden, waarbij kinderen uit minderbedeelde gezinnen vaak minder ondersteuning krijgen en daardoor meer achterstanden oplopen. De stagnatie in onderwijskwaliteit staat in schril contrast met de ambities van de overheid, waarbij structurele veranderingen uitblijven.
De Rol van Leraren en Opleidingen
Er is een groot probleem met de inhoud van de lerarenopleidingen, die steeds minder gericht zijn op de benodigde vakinhoudelijke kennis en pedagogen. Veel opleidingen leggen de nadruk op innovatie en persoonlijke ontwikkeling in plaats van de noodzakelijke basisvaardigheden die nodig zijn om effectief onderwijs te geven. Dit leidt tot een situatie waarin leraren niet adequaat zijn voorbereid op de realiteit van het lesgeven, wat hun effectiviteit in de klas vermindert. De kwaliteit van de lerarenopleiding is cruciaal, aangezien goed opgeleide leraren de sleutel zijn tot betere onderwijsprestaties en -resultaten.
Veranderingen in Beleid en Structuur
Om de huidige crisis in het onderwijs aan te pakken, is er een drastische verandering nodig in het beleid en de manier waarop het onderwijs wordt georganiseerd. Politieke actoren moeten de leiding nemen en zich inzetten voor duidelijke en transparante richtlijnen omtrent wat onderwijs hoort te zijn. Dit omvat het versterken van de inspectie en het erkennen van de noodzaak voor betere vakinhoud in curricula en lessen. Een gezamenlijke inspanning van alle betrokkenen, van beleidsmakers tot leraren, is nodig om ervoor te zorgen dat de uitkomsten van het onderwijs daadwerkelijk verbeteren en dat leerlingen de kwaliteit van onderwijs krijgen die ze verdienen.
Ad Verbrugge in gesprek met Ton van Haperen, leraar, lerarenopleider en publicist.
Meld je hier aan voor het symposium ‘Onderwijs op Orde’: https://www.beteronderwijsnederland.nl/onderwijs-in-beeld/2025/03/symposium-onderwijs-op-orde/
--Steun DNW en word patroon op http://www.petjeaf.com/denieuwewereld.Liever direct overmaken? Maak dan uw gift over naar NL61 RABO 0357 5828 61 t.n.v. Stichting De Nieuwe Wereld. -- Bronnen en links bij deze uitzending: - Bestel het boek 'Pole position' hier: https://www.meerlerenopschool.nl/product/poleposition/- Onderwijsrapport van de commissie-Rinnooy Kan: https://www.fisme.science.uu.nl/publicaties/literatuur/2007_rapport_commissie_rinnooy_kan.pdf- Onderwijsrapport van de commissie-Dijsselbloem: https://www.parlement.com/9291000/d/svrapportonderwijs.pdf
Remember Everything You Learn from Podcasts
Save insights instantly, chat with episodes, and build lasting knowledge - all powered by AI.
