Persoon, erkenning, eigendom: over Hegels rechtsfilosofie deel I | #1827
Jan 14, 2025
auto_awesome
Ad Verbrugge is spreker en docent filosofie aan de Vrije Universiteit en expert op het gebied van Hegels denken. Hij bespreekt Hegels rechtsfilosofie, met nadruk op erkenning en eigendom. De complexe relatie tussen vrijheid en gemeenschap komt aan bod, net als de invloed van verslaving op de identiteit. Ook worden de verschillen tussen Hegels en Marx's opvattingen over eigendom verkend, samen met de morele verantwoordelijkheden binnen het strafrecht. Dit leidt naar een diepere waardering van gerechtigheid en vrijheid in Hegels visie.
Hegels rechtsfilosofie benadrukt dat ware vrijheid alleen tot stand kan komen binnen een erkenningsexterne gemeenschap, waardoor individuele vrijheid afhankelijk is van sociale relaties.
De ontwikkeling van de vrije wil volgens Hegel verloopt in drie stadia, waarbij zelfontplooiing plaatsvindt door een proces van erkenning binnen de gemeenschap.
Deep dives
Hegeliaanse vrijheid en gemeenschap
Hegel's rechtsfilosofie benadrukt dat vrijheid alleen kan worden gerealiseerd binnen een politieke of zedelijke gemeenschap. In tegenstelling tot de moderne opvatting die individuele vrijheid als een geïsoleerd concept beschouwt, denkt Hegel dat de betekenis van vrijheid intrinsiek verbonden is met de gemeenschap. Hij stelt dat de erkenning van individuen door de gemeenschap essentieel is voor de verwezenlijking van hun vrijheid. Dit zou verklaren waarom huidige vormen van onbehagen voortkomen uit een gebrek aan gemeenschapszin, waar individuen hun vrijheid niet kunnen realiseren zonder die supportive structuur.
De ontwikkeling van de wil
Hegel beschrijft de ontwikkeling van de vrije wil in drie stadia: de onbepaalde wil, de bepaalde wil en de zelfbepaling. De onbepaalde wil is de eerst fase waarin men negatief kan zijn, zoals de puber die zich verzet tegen autoriteit, maar nog geen echte keuze maakt. In de tweede fase, de bepaalde wil, begint men stapsgewijs concrete keuzes te maken, wat leidt tot ontwikkeling en zelfontplooiing. Ten slotte komt de zelfbepaling, waar men in state is om binnen de gegevenheid en structuren te kiezen en tegelijkertijd zijn of haar eigen vrijheid te behouden.
Erkenning en persoonlijke identiteit
Het concept van erkenning speelt een cruciale rol in Hegels gedachtengoed over identiteit en vrijheid. Hegel stelt dat individuen hun zelfidentiteit ontlenen aan hoe zij door anderen worden erkend binnen de gemeenschap. Dit wederzijds erkenningsproces betekent dat de vrijheid van het individu niet alleen afkomstig is van zichzelf, maar ook afhankelijk is van de erkenning van anderen. Dit idee stelt dat persoonlijke verantwoordelijkheden en vrijheid hand in hand gaan, en dat de mogelijkheid tot zelfontplooiing ontstaat in relaties met anderen.
Abstract recht en strafconcept
Hegel koppelt de straf aan het concept van abstract recht, dat de persoon definitief en objectief plaatst binnen een rechtsorde. Wanneer een misdaad wordt gepleegd, wordt het recht geschonden, en de schuldige dient door een objectieve instantie gestraft te worden om de balans in de gemeenschap te herstellen. Deze straf is niet gericht op vergelding, maar op het herstellen van de geschonden vrijheid en erkenning van de betrokken personen. Dit benadrukt ook de sociale verantwoordelijkheid: de straf bevestigt niet alleen de waarde van vrijheid, maar helpt ook om de gemeenschap te stabiliseren.
Ruben Endendijk in gesprek met Ad Verbrugge over Hegels 'Grundlinien der Philosophie des Rechts'. Eerste deel van een tweeluik.
--
Steun De Nieuwe Wereld en doe mee aan onze eindejaarsactie: http://gofundme.com/dnw2024.
Liever direct overmaken? Maak dan uw gift over naar NL61 RABO 0357 5828 61 t.n.v. Stichting De Nieuwe Wereld.
Patroon worden kan op http://www.petjeaf.com/denieuwewereld.
--
Bronnen en links bij deze uitzending:
- Bestel hier Hegels 'Hoofdlijnen van de rechtsfilosofie': https://www.boom.nl/filosofie/100-783_Hoofdlijnen-van-de-rechtsfilosofie
- Introductie tot Hegels denken (Engelstalig): https://iep.utm.edu/hegelsoc/
- College van Ad Verbrugge over Hegel en de dialectiek van meester en slaaf: https://www.youtube.com/watch?v=BSph6Q4Okcw&t=797s
- Ad Verbrugge over 'Hegel en het conformisme van de punker': https://www.youtube.com/watch?v=dmKw7mp-zMw&list=PLOosJrK6HH-XnQ-BDFFvGoLPyDQTuNjKa&index=3&t=425s
- Over de master Filosofie van Cultuur en Bestuur: https://vu.nl/nl/onderwijs/master/filosofie-van-cultuur-en-bestuur
Get the Snipd podcast app
Unlock the knowledge in podcasts with the podcast player of the future.
AI-powered podcast player
Listen to all your favourite podcasts with AI-powered features
Discover highlights
Listen to the best highlights from the podcasts you love and dive into the full episode
Save any moment
Hear something you like? Tap your headphones to save it with AI-generated key takeaways
Share & Export
Send highlights to Twitter, WhatsApp or export them to Notion, Readwise & more
AI-powered podcast player
Listen to all your favourite podcasts with AI-powered features
Discover highlights
Listen to the best highlights from the podcasts you love and dive into the full episode