#191 - 'De geestelijke schade van de smartphone en social media is gigantisch' (met Esther van Fenema en Stefan Paas)
Apr 27, 2024
auto_awesome
Psychiater Esther van Fenema en theoloog Stefan Paas bespreken 'The Anxious Generation' met focus op de geestelijke gezondheidscrisis onder jongeren door smartphones en social media. Ze benadrukken het belang van religie en zingeving. Het gesprek onthult de schadelijke gevolgen van technologie op mentale gezondheid en hoe betrokkenheid bij religieuze gemeenschappen bescherming kan bieden. Ook wordt de vergelijking gemaakt tussen smartphonegebruik en roken.
De invloed van smartphones en social media op geestelijke gezondheid bij jongeren is diepgaand en problematisch.
Meisjes zijn kwetsbaarder voor depressie door visuele vergelijkingen online, terwijl jongens meer vatbaar zijn voor excessief gamen en pornoverslaving.
Religie, gemeenschap en rituelen spelen een essentiële rol in het bieden van betekenis en bescherming tegen de negatieve impact van technologie.
Deep dives
De geestelijke gezondheidscrisis bij jongeren
Jongeren ervaren meer angst, depressie, afleiding en een gevoel van nutteloosheid volgens sociaal psycholoog Jonathan Hyde. Hij beschrijft in zijn boek 'The Anxious Generation' de opkomst van de geestelijke gezondheidscrisis bij jongeren, vooral sinds 2012 met de toename van smartphones en social media. Deze crisis heeft diepgaande gevolgen die verder gaan dan gedacht, met religie en zingeving als belangrijke factoren voor geestelijke gezondheid.
Impact van smartphones en social media op jongeren
Hyde wijst op de schadelijke effecten van smartphones, vooral bij meisjes die gevoeliger zijn voor visuele vergelijkingen en kwetsbaarder voor misbruik via social media. Meisjes spenderen meer tijd online en worden drie keer zo vaak depressief in vergelijking met jongens. Bij jongens ligt de focus op excessief gamen en pornoverslaving, wat leidt tot passiviteit en achterblijven op verschillende vlakken.
Zingeving en gemeenschap als bescherming
Hyde benadrukt het belang van religie en gemeenschap voor geestelijke gezondheid. Religieuze jongeren ervaren minder eenzaamheid, meer focus en minder depressiviteit door meditatie en worden minder blootgesteld aan de vrijheden van online platforms. Het deel uitmaken van een stabiele gemeenschap biedt bescherming en betekenis in contrast met de zinloosheid van digitale vergelijkingen en prestatiedruk.
Kritische reflectie en oplossingen
De beschreven geestelijke gezondheidscrisis bij jongeren roept op tot kritische reflectie over de impact van technologie en individuele isolatie. Het belang van religie, gemeenschap en rituelen wordt benadrukt als tegenwicht voor de betekenisloosheid van online leven. De noodzaak om jongeren te begeleiden bij het vinden van echte betekenis en verbondenheid in een steeds digitalere wereld wordt duidelijk uitgelicht.
Impact van smartphones op kinderen
Het niet geven van smartphones aan kinderen vóór de middelbare schoolleeftijd, beperken van toegang tot sociale media tot 16 jaar en voorstander zijn van telefoonvrije scholen zijn oplossingen om de mentale gezondheid van kinderen te beschermen. Beperking van technologisch gebruik totdat de hersenen volledig zijn ontwikkeld, beperkt de negatieve invloed op hun sociale vergelijking en mentale stabiliteit.
Verband tussen smartphonegebruik en verslaving
Het vergelijken van smartphonegebruik met roken impliceert dat constante blootstelling aan social media vergelijkbare mentale schade kan veroorzaken. Door stoppen met telefoon gebruik te associëren met verbeterde mentale gezondheid en de toename van ziekenhuisopnames gerelateerd aan zelfbeschadiging, ontstaat een causaal verband tussen smartphonegebruik en negatieve mentale effecten.
Er is iets aan de hand met onze jongeren: ze worden angstiger, depressiever, sneller afgeleid en zien hun leven vaker als nutteloos. Dat stelt de Amerikaanse sociaal-psycholoog Jonathan Haidt in zijn geruchtmakende nieuwe boek 'The Anxious Generation' ('Generatie Angststoornis' in het Nederlands). Jongeren bevinden zich volgens Haidt in een geestelijke gezondheidscrisis, die begint rond 2012 als steeds meer jongeren toegang krijgen tot een smartphone en social media. In zijn boek schetst hij de gigantische gevolgen, die dieper gaan dan je zou denken. Het boek verschijnt over een paar maanden pas in Nederland maar maakt nu al veel los in Amerika en Engeland. In deze aflevering vertellen wij je wat erin staat en waarom dat van belang is, ook voor de thema's die we in De Ongelooflijke bespreken. Volgens Haidt spelen religie en zingeving namelijk een grote rol als het om geestelijke gezondheid gaat.
Wij vroegen psychiater Esther van Fenema om samen met ons dit boek te bespreken, ze was eerder in De Ongelooflijke te gast en gaf toen al aan in haar vakgebied ook met deze thematiek in aanraking te komen.
David Boogerd spreekt haar uiteraard samen met vaste gast, theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.